Pracownik powinien zgłosić pracodawcy każdy wypadek, jakiemu uległ podczas pełnienia dyżuru. Pracodawca ma obowiązek przyjąć zgłoszenie i powołać zespół powypadkowy, który ustali okoliczności i przyczyny wypadku oraz, po przeprowadzaniu postępowania powypadkowego, stwierdzi, czy zdarzenie jest wypadkiem przy pracy, czy nie, i sporządzi protokół powypadkowy. Każdy wypadek, który nastąpił podczas dyżuru, wymaga od zespołu powypadkowego indywidualnego podejścia i rzetelnego ustalenia, czy wypełnione zostały przesłanki pozwalające uznać to zdarzenie za wypadek przy pracy, a w szczególności, czy zachowany został związek z pracą.
UZASADNIENIE
Pracodawca ma prawo zobowiązać pracownika do pełnienia dyżuru, czyli do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę. Pracownik może dyżurować w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, również w domu. W każdym momencie może zostać wezwany do wykonywania powierzonych mu zadań.
WSKAZÓWKA!
Jeżeli podczas pełnienia dyżuru pracownik ulegnie wypadkowi, zadaniem zespołu powypadkowego jest ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku oraz dokonanie kwalifikacji prawnej zdarzenia, czyli ustalenie, czy zdarzenie jest wypadkiem przy pracy. W tym celu należy posłużyć się definicją zapisaną w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Za wypadek przy pracy uważa się zdarzenie:
- nagłe,
- wywołane przyczyną zewnętrzną,
- powodujące uraz albo śmierć,
- które nastąpiło w związku z pracą:
– podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych,
– podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności, nawet bez polecenia,
– w czasie pozostawania pracownika w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Do uznania zdarzenia za wypadek przy pracy wszystkie cztery przesłanki muszą wystąpić łącznie. Jeśli wypadek wydarzył się w czasie pełnienia przez pracownika dyżuru, należy przede wszystkim ustalić, czy zdarzenie to miało związek z pracą (przy czym związek ten jest szeroko pojmowany jako związek czasowy, miejscowy lub funkcjonalny). Związek zdarzenia z pracą oznacza, że wypadek nastąpił w czasie i miejscu wykonywania pracy lub poza czasem i miejscem wykonywania pracy, lecz w związku z czynnościami podejmowanymi w interesie zakładu pracy albo w związku z wykonywaną pracą.
Czasu dyżuru nie wlicza się do czasu pracy, pod warunkiem że podczas dyżuru pracownik nie wykonywał pracy. W tym przypadku pracownik był w gotowości do pracy na wyraźne polecenie pracodawcy – ale jej nie wykonywał, dlatego w omawianej sytuacji istnieje związek miejscowy oraz funkcjonalny pomiędzy zdarzeniem a pracą. Ponadto można uznać, że gdyby pracownik nie pełnił dyżuru, nie znajdowałby się w zakładzie pracy w momencie, gdy doszło do pożaru. Opisane zdarzenie wypełnia również pozostałe trzy przesłanki definicji, w związku z czym jest wypadkiem przy pracy.
PODSTAWA PRAWNA
- Art. 1515 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.),
- Art. 3 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (DzU z 2009 r. nr 167, poz. 1322).