Jak podaje oficjalna strona Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy, co 3,5 minuty umiera jedna osoba wskutek wypadku przy pracy w Unii Europejskiej. Daje to w sumie szokującą liczbę 150 000 zgonów rocznie spowodowanych wypadkami przy pracy (8900) bądź chorobami zawodowymi (142 000).
Głównym zadaniem Agencji jest wspieranie krajowych organizacji zajmujących się bezpieczeństwem i higieną pracy w uświadamianiu zarówno pracownikom, jak i pracodawcom istniejącego ryzyka oraz wskazywanie sposobów jego minimalizowania.
Agencja została utworzona na mocy rozporządzenia Rady z 18 lipca 1994 r. 2062/94 ustanawiającego Europejską Agencję ds. Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy (znowelizowane przez rozporządzenia Rady z 29 czerwca 1995 r. nr 1643/95, z 18 czerwca 2003 r. nr 1654/2003, z 24 czerwca 2005 r. nr 1112/2005).
Cel powołania Agencji
Cel działalności Agencji został wskazany w art. 2 rozporządzenia 2062/94. Stanowi on, że celem Agencji jest zapewnienie organom Wspólnoty, państwom członkowskim, partnerom społecznym i wszystkim podmiotom zaangażowanym w tej dziedzinie informacji technicznej, naukowej i gospodarczej do wykorzystania w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy.
Zgodnie z art. 3 rozporządzenia 2062/94, dążąc do realizacji swojego podstawowego celu, Agencja zajmuje się m.in.:
• gromadzeniem, analizowaniem i rozpowszechnianiem informacji technicznych, naukowych i gospodarczych w państwach członkowskich w celu przekazywania ich organom Wspólnoty, państwom członkowskim i zainteresowanym stronom,
• gromadzeniem i analizowaniem informacji technicznych, naukowych i gospodarczych na temat badań nad bezpieczeństwem i ochroną zdrowia w miejscu pracy, jak również innych działań badawczych dotyczących aspektów związanych z bezpieczeństwem i ochroną zdrowia w miejscu pracy oraz rozpowszechnianiem rezultatów badań i prac badawczych,
• promowaniem i wspieraniem współpracy i wymiany między państwami członkowskimi informacji oraz doświadczeń w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym informacji o programach szkoleniowych,
• organizacją konferencji i seminariów oraz wymianą ekspertów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy z państw członkowskich,
• zapewnianiem instytucjom Wspólnoty i państwom członkowskim obiektywnych dostępnych informacji technicznych, naukowych i gospodarczych, potrzebnych im do określania i realizacji rozsądnej i skutecznej polityki mającej na celu ochronę bezpieczeństwa i higieny pracowników,
• ustanowieniem (we współpracy z państwami członkowskimi) oraz koordynacją sieci informacyjnej. Współdziała z krajowymi, wspólnotowymi i międzynarodowymi instytucjami i organizacjami, które zajmują się zapewnianiem tego rodzaju informacji i usług, gromadzeniem i udostępnianiem informacji na temat bezpieczeństwa i higieny pozyskiwanych z i dla państw trzecich oraz organizacji międzynarodowych (WHO, ILO, PAHO, IMO itp.),
• zapewnianiem informacji technicznych, naukowych i gospodarczych na temat metod i narzędzi realizacji działań prewencyjnych, identyfikowaniem dobrych praktyk oraz wspieraniem działań prewencyjnych, ze zwróceniem szczególnej uwagi na specyficzne problemy małych i średnich przedsiębiorstw. W odniesieniu do dobrych praktyk Agencja powinna w szczególności koncentrować się na tych praktykach, które stanowią praktyczne narzędzia stosowane przy ocenie zagrożeń dla bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy oraz na określaniu środków przeciwdziałania takim zagrożeniom.
Sieć informacyjna
Agencja tworzy sieć informacyjną, która obejmuje:
• główne elementy składowe krajowych sieci informacyjnych, w tym organizacje krajowych partnerów społecznych, zgodnie z ustawodawstwem krajowym lub praktyką krajową,
• krajowe centra koordynacji informacji,
• przyszłe jednostki wyspecjalizowane.
W Polsce Europejską Agencję Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy reprezentuje Krajowy Punkt Centralny, który prowadzi Centralny Instytut Ochrony Pracy.
Sama rola Agencji w kształtowaniu bezpieczeństwa i higieny pracy w Polsce jest pośrednia, tzn. Agencja pomaga Centralnemu Instytutowi Ochrony Pracy poprawiać poziom bezpieczeństwa i higieny pracy w ramach stworzonej sieci informacyjnej. Państwa członkowskie regularnie informują Agencję o głównych elementach składowych swych krajowych sieci informacyjnych w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy. Należy wliczyć w to wszelkie instytucje, które w ich ocenie mogą wnieść wkład w działalność Agencji, z uwzględnieniem potrzeby zapewnienia możliwie pełnego objęcia poszczególnych państw ich zasięgiem terytorialnym. Właściwe władze krajowe lub instytucja krajowa wskazana przez nie jako krajowe centrum koordynacji informacji (w Polsce Krajowy Punkt Centralny jako część struktury Centralnego Instytutu Ochrony Pracy) koordynują lub przekazują informacje dostarczane Agencji na szczeblu krajowym, w ramach porozumienia zawartego między każdym krajowym centrum koordynacji informacji a Agencją. Władze krajowe biorą pod uwagę punkt widzenia partnerów społecznych na szczeblu krajowym zgodnie z ustawodawstwem krajowym lub praktyką krajową.
Czy zwykły obywatel może zwrócić się bezpośrednio do Agencji?
Siedziba Agencji znajduje się w Bilbao, w północnej Hiszpanii. Sama Agencja podaje na swojej stronie internetowej (http:// osha.europa.eu), że nie może udzielać porad indywidualnym osobom w zakresie stanu ich zdrowia i bezpieczeństwa ani też odpowiadać na konkretne skargi dotyczące warunków pracy. Nie może także udzielać szczegółowych informacji dotyczących poszczególnych państw członkowskich. Nie wyszukuje konkretnych informacji na prośbę osoby z uwagi na ograniczone środki. Nie oznacza to jednak, że indywidualni polscy pracownicy lub pracodawcy, zaniepokojeni poziomem bezpieczeństwa w swoim zakładzie pracy, nie mogą próbować nawiązać kontaktu bezpośrednio z Agencją.
Można dokonać tego listownie na adres:
Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy, Gran Via 33, E-48009 Bilbao, Hiszpania.
Należy jednak pamiętać, że napisanie listu w języku angielskim na pewno skróci całą procedurę. Nawet jeżeli zainteresowany nie otrzyma pełnej informacji, może zdarzyć się, że Agencja zajmie się przedstawionym problemem w szerszym, ogólnoeuropejskim wymiarze w postaci np. opracowania raportu.
Tomasz Dróżdż