Ocena stanowiska pracy wyposażonego w monitor ekranowy

Ustawodawca nie określa sposobu przeprowadzania oceny stanowisk pracy z monitorem ekranowym, jak i nie nakłada na pracodawcę obowiązku udokumentowania jej na piśmie. Jednak wskazane jest przeprowadzenie takiej oceny na piśmie oraz przechowywanie udokumentowanej oceny stanowiska pracy.

Zapewnienie właściwej organizacji stanowisk pracy

Pracodawca musi zapewnić właściwą organizację stanowisk pracy poprzez rozmieszczenie elementów wyposażenia, np.: biurka, klawiatury, monitora czy drukarki itd.

Pracodawca musi zapewnić w szczególności:

• dojścia do stanowisk pracy. Należy zapewnić ciągi komunikacyjne, tj. drogi i przejścia mające wymiary odpowiednie do liczby potencjalnych użytkowników oraz rodzajów i wielkości stosowanych urządzeń. I tak, wysokość dojścia do stanowiska pracy na całej długości nie powinna być mniejsza w świetle niż 2 m, przejścia muszą mieć szerokość co najmniej 0,6 m; jeżeli w przejściach odbywa się ruch dwukierunkowy – co najmniej 1 m,
• drogi i wyjścia ewakuacyjne. Ponadto miejsca niebezpieczne na przejściach zagrażające potknięciem się, upadkiem lub uderzeniem (np. stopnie, progi) powinny być pomalowane barwami bezpieczeństwa;
• przestrzeń na stanowisku pracy. Na każdego z pracowników jednocześnie zatrudnionych w pomieszczeniach stałej pracy powinno przypadać co najmniej 13 m³ wolnej objętości pomieszczenia oraz co najmniej 2 m² wolnej powierzchni podłogi (niezajętej przez urządzenia techniczne, sprzęt itp.);
• odpowiednią wysokość pomieszczenia stałej pracy, która nie może być mniejsza niż 3 m w świetle; dopuszczalna jest wysokość pomieszczenia do 2,5 m, jeżeli w pomieszczeniu pracuje nie więcej niż 4 pracowników, a na każdego z nich przypada co najmniej po 15 m³ wolnej objętości pomieszczenia oraz poniżej 3 m w świetle przy zastosowaniu klimatyzacji.

Ponadto na terenie pomieszczeń, głównie biurowych, obecnie coraz częściej stosowane są ściany działowe bądź drzwi z tafli szklanych przezroczystych – w takiej sytuacji należy zapewnić, aby były one wykonane z materiału odpornego na rozbicie lub wykonane ze szkła hartowanego oraz odpowiednio oznakowane w widocznym miejscu (jednoznacznie oznakowane oraz wykonane z materiału odpornego na rozbicie lub tak osłonięte, aby niemożliwe było zetknięcie się pracownika ze ścianą lub jego zranienie w razie rozbicia tej ściany).

Bezpieczne wykonywanie pracy

Stan elementów wyposażenia stanowisk pracy musi zapewniać bezpieczne wykonywanie pracy. Na terenie pomieszczeń biurowych szczególną uwagę należy zwrócić na zagrożenia wynikające z niewłaściwej eksploatacji urządzeń.

Pracodawca ma obowiązek m.in. chronić pracowników przed porażeniem prądem elektrycznym wynikającym z eksploatacji urządzeń oraz potwierdzić pomiarami skuteczność ochrony przeciwporażeniowej. Należy pamiętać o tym, że stan izolacji urządzeń elektroenergetycznych ma decydujący wpływ na bezpieczeństwo obsługi i prawidłowe ich funkcjonowanie. Dobry stan izolacji oraz zabezpieczenia przeciwporażeniowe (uziemienie, zerowanie obudowy urządzenia) to również gwarancja ochrony przed porażeniem przy dotyku bezpośrednim (czyli przed porażeniem pracowników prądem elektrycznym).

Ponadto pracodawca ma obowiązek zapewnić ochronę obiektów budowlanych i urządzeń technicznych przed gromadzeniem się ładunków i wyładowaniami elektryczności statycznej – stwarzającymi zagrożenia w środowisku pracy. W tym celu musi zwrócić szczególną uwagę na powierzchnie podłóg (wskazane jest stosowanie wykładzin antyelektrostatycznych).

Obciążenia zdrowotne

Pracodawca musi zapewnić, aby praca przy monitorze ekranowym nie powodowała nadmiernego obciążenia narządu wzroku oraz układu mięśniowo-szkieletowego pracowników.

Obciążenie czynnikami fizycznymi środowiska pracy

Pracodawca musi zadbać o to, aby przy pracy z monitorem ekranowym zminimalizować obciążenie pracowników czynnikami fizycznymi środowiska pracy, do których możemy zaliczyć m.in.: oświetlenie, temperaturę, wentylację, hałas oraz wilgotność powietrza.

We wszystkich miejscach na terenie zakładu pracy, w których mogą przebywać pracownicy, pracodawca ma obowiązek zapewnić oświetlenie elektryczne w porze nocnej lub w sytuacji, gdy oświetlenie dzienne jest niewystarczające.

Oświetlenie dzienne na poszczególnych stanowiskach pracy, jak również oświetlenie elektryczne powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac i wymaganej dokładności oraz powinno spełniać wymagania określone w Polskich Normach.

W pomieszczeniach pracy, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna, i w pomieszczeniach biurowych temperatura nie może być niższa niż 18°C. W pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy – jednak nie niższą niż 14°C, chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają.

Należy przestrzegać następujących zasad związanych z wentylacją:

• pomieszczenia i stanowiska pracy powinny być zabezpieczone przed niekontrolowaną emisją ciepła w drodze promieniowania, przewodzenia i konwekcji oraz przed napływem chłodnego powietrza z zewnątrz;
• klimatyzacja lub wentylacja nie mogą powodować przeciągów, wyziębienia lub przegrzewania pomieszczeń pracy;
• strumień powietrza pochodzący z urządzeń wentylacji nawiewnej nie powinien być skierowany bezpośrednio na stanowisko pracy;
• systematycznie należy przeprowadzać kontrole urządzeń klimatyzacyjnych, jak również dokonywać cyklicznej wymiany filtrów.

Najkorzystniejsza jest wilgotność w przedziale 40–60% wilgotności względnej. Wilgotność należy jednak dostosować tak, aby u pracowników nie powstawało uczucie suchości, tj. wysychanie śluzówek ust i nosa oraz suchości skóry (zbyt niska wilgotność sprzyja gromadzeniu się ładunków elektrycznych, jak również zwiększeniu podatności organizmu na stany zapalne i alergie).

W pomieszczeniu do pracy z komputerem poziom hałasu nie powinien przekraczać 65 dB, a w pomieszczeniach z maszynami do pisania, dalekopisami, urządzeniami liczącymi – 75 dB.

Obciążenia psychiczne

Pracodawca powinien podjąć starania w celu zastosowania na stanowiskach pracy przemiennego łączenia pracy związanej z obsługą monitora ekranowego z innymi rodzajami prac nieobciążającymi narządu wzroku i wykonywanymi w innych pozycjach ciała, przy nieprzekraczaniu godziny nieprzerwanej pracy przy obsłudze monitora ekranowego lub co najmniej 5-minutowej przerwy, wliczanej do czasu pracy, po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego.

Podstawa prawna:

• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.),
• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (DzU nr 148, poz. 973).