Powinni Państwo zapewnić pracownikom pracującym na otwartej przestrzeni w okresie zimowym (od 1 listopada do 31 marca) posiłki profilaktyczne, jeżeli ich praca powoduje w ciągu zmiany roboczej wydatek energetyczny związany z wysiłkiem fizycznym powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet. Natomiast napoje profilaktyczne należy zapewnić pracownikom bez względu na porę roku, gdy temperatura powietrza wyniesie poniżej 10oC oraz wydatek energetyczny przekroczy 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet.
UZASADNIENIE
Do ustalenia, czy pracownikom zatrudnionym na otwartej przestrzeni przysługują w okresie zimowym posiłki profilaktyczne, niezbędne jest dokonanie pomiaru wydatku energetycznego na stanowiskach, na których wykonują oni pracę. Jeśli wynik pomiaru wykaże, że wydatek ten nie przekracza 1500 kcal dla mężczyzn i 1000 kcal dla kobiet, pracodawca nie ma obowiązku zapewnienia pracownikom posiłków profilaktycznych. Przekroczenie podanych wskaźników wydatku energetycznego uprawnia natomiast pracowników do napojów profilaktycznych bez względu na porę roku. Ponadto gorące napoje pracodawca musi zapewnić pracownikom pracującym na powietrzu także wówczas, gdy temperatura spadnie poniżej 10oC. Również w tym przypadku napoje będą przysługiwać w każdym dniu pracy, kiedy temperatura będzie wynosiła poniżej 10oC, a nie tylko w okresie zimowym.
WAŻNE!
Pracodawca musi zapewnić pracownikom gorące napoje w dniu, w którym temperatura wynosi poniżej 10oC.
W przedstawionej sytuacji prawa do posiłków profilaktycznych i gorących napojów nie pozbawia pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu fakt, że połowę swojego czasu pracy spędzają w pomieszczeniu. Drugą połowę swoich godzin pracy pracownicy ci przebywają na otwartej przestrzeni i jeżeli są spełnione odpowiednie warunki (temperatura powietrza, wydatek energetyczny), będą im przysługiwać gorące napoje oraz posiłki profilaktyczne.
Pracodawca ma obowiązek zapewnić posiłek w formie jednego dania gorącego oraz napoje, których rodzaj i temperatura powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy.
Stanowiska pracy, na których zatrudnieni pracownicy powinni otrzymywać posiłki i napoje oraz szczegółowe zasady ich wydawania, korzystania lub przyrządzania ustala pracodawca w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi. Jeżeli u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa, pracodawca ustala wykaz stanowisk, na których zatrudnionym pracownikom będą przysługiwać profilaktyczne napoje i posiłki po uzyskaniu opinii przedstawicieli pracowników.
Jeżeli pracodawca nie jest w stanie zapewnić warunków do spożywania posiłku na terenie zakładu, powinien:
- zapewnić pracownikowi w trakcie jego pracy możliwość spożycia posiłków w dogodnych punktach gastronomicznych,
- dostarczyć pracownikowi produkty do samodzielnego przyrządzenia posiłku.
Posiłki i napoje są wydawane pracownikom w dniach wykonywania prac uzasadniających ich wydawanie.
PRZYKŁAD
Pracownik jest zatrudniony przy pracach porządkowych terenu zakładu. Pomiary wykazały, że w ciągu zmiany roboczej wydatek energetyczny wynosi 1600 kcal. W tym przypadku posiłek profilaktyczny przysługuje pracownikowi w okresie zimowym, tj. od 1 listopada do 31 marca. Gdyby pomiar wydatku energetycznego wykazał wydatek energetyczny organizmu powyżej 2000 kcal (8375 kJ) w czasie zmiany roboczej, posiłki profilaktyczne przysługiwałyby pracownikowi przez cały rok.
Posiłki powinny być wydawane w czasie regulaminowych przerw w pracy, w zasadzie po 3 czy 4 godzinach pracy. Takie posiłki powinny zawierać od 50% do 55% węglowodanów, około 30–35% tłuszczów oraz 15% białek, a suma ich wartości energetycznej powinna wynosić ok. 1000 kcal (4187 kJ).
Napoje powinny być dostępne dla pracowników w ciągu całej zmiany roboczej. Pracodawca nie może zwolnić się z obowiązku wydawania posiłków i napojów zatrudnionym pracownikom, wypłacając w zamian ekwiwalenty pieniężne.
Podstawa prawna
- art. 232 Kodeksu pracy,
- rozporządzenie z 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (DzU nr 60, poz. 279).