28 lutego br. podczas posiedzenia Komisji do Spraw Kontroli Państwowej Sejmu RP omawiane były zagadnienia związane z bezpieczeństwem i ochroną zdrowia osób pracujących z czynnikami chemicznymi, w szczególności narażonych na chemiczne czynniki rakotwórcze. Posłowie przyjęli informację na ten temat przygotowaną przez Państwową Inspekcję Pracy. Z informacji, które przedstawiła Bożena Borys-Szopa, główny inspektor pracy, wynika, że pracodawcy nie respektują części regulacji prawnych dotyczących bezpieczeństwa chemicznego. Widać to wyraźnie na przykładzie szkoleń w zakresie bhp, które są zwykle przeprowadzane bez uwzględnienia zagrożeń chemicznych i sposobów ich ograniczania. Pracodawcy nie doceniają także wagi przekazywania pracownikom informacji o właściwościach stosowanych substancji, ich szkodliwym działaniu, sposobach bezpiecznego postępowania z nimi czy przechowywania ich, strefach zagrożenia.
Wyniki kontroli
Podczas prowadzonych kontroli inspektorzy pracy wykryli liczne nieprawidłowości związane z nieprawidłowym obchodzeniem się z substancjami i preparatami chemicznymi.
Do najczęstszych uchybień w tym zakresie należy:
- niewłaściwe przechowywanie substancji i preparatów chemicznych (np. w pojemnikach bez właściwego oznakowania i zabezpieczenia),
- nieposiadanie kart charakterystyki substancji,
- niestosowanie przez pracowników środków ochrony indywidualnej.
Jako przykład stwierdzonych przez inspektorów pracy Roman Giedrojć wskazał przypadek pracodawcy, który nie mając świadomości, że konfekcjonowanie wodorotlenku sodu – substancji o właściwościach żrących – jest niebezpieczne, dopuścił pracownicę do pracy bez wyposażenia jej w odpowiednie do zagrożenia środki ochrony indywidualnej. Pracowała ona w klapkach włożonych na bose nogi oraz w fartuchu kuchennym, nieposiadającym właściwości chemoodpornych. Tymczasem, jak wiadomo, kontakt wodorotlenku sodu ze skórą powoduje poważne chemiczne oparzenia, których skutkiem są trudno gojące się rany.
Działania podejmowane przez PIP
Główny Inspektor Pracy Bożena Borys-Szopa, mając świadomość wagi problemu i widząc konieczność poprawy przestrzegania przepisów z zakresu bezpieczeństwa chemicznego, w tym zwiększenia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników, wystąpiła do Ministra Zdrowia o nowelizację rozporządzeń: w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych oraz w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy. Wnioski dotyczyły wprowadzenia takich zmian, które wyeliminują wątpliwości interpretacyjne oraz brak spójności z innymi przepisami. Również Przewodniczący Komisji do Spraw Kontroli Państwowej poseł Arkadiusz Czartoryski przedstawił projekt dezyderatu do Ministra zdrowia w sprawie nowelizacji rozporządzeń dotyczących bezpieczeństwa i ochrony zdrowia osób pracujących z czynnikami chemicznymi, w szczególności narażonych na chemiczne czynniki rakotwórcze. W dezyderacie członkowie komisji wnioskują o nowelizację trzech rozporządzeń: rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (DzU nr 69, poz. 332 ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra zdrowia z 1 grudnia 2004 r. w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (DzU nr 280, poz. 2771 ze zm.) oraz rozporządzenia z 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (DzU nr 11, poz. 86).
Nowelizacja pierwszego ma na celu uregulowanie obowiązku związanego z wizytowaniem stanowisk pracy przez lekarzy sprawujących profilaktyczną opiekę lekarską nad pracownikami w przypadku występowania na stanowiskach pracy niebezpiecznych czynników chemicznych oraz ujednolicenie załącznika nr 1 z innymi przepisami (m.in. określeń dotyczących kategoryzacji chemicznych czynników rakotwórczych). Celem drugiej z przedstawionych przez posłów nowelizacji jest wyeliminowanie wątpliwości interpretacyjnych wynikających z braku definicji używanych pojęć: „kontakt” lub „narażenie” na substancje, preparaty o działaniu rakotwórczym lub mutagennym. Trzecia z nowelizacji ma celu doprecyzowanie obowiązku przeprowadzania monitoringu biologicznego obejmującego pomiar stężenia ołowiu we krwi.
Z informacji , które dotarły do Głównego Inspektoratu Pracy wynika, że podjęte zostały już prace nad projektami nowelizacji powyższych rozporządzeń.