Pracodawca w celu zastosowania się do nakazu inspektora pracy powinien niezwłocznie udostępnić pracownikom instrukcje bhp i umieścić je w miejscu dostępnym dla pracowników, np. najlepiej na stanowisku pracy. W ten sposób zapewni pracownikom możliwość korzystania z nich, gdy zajdzie taka potrzeba.
UZASADNIENIE
Pracodawca ma obowiązek udostępnić pracownikom, do stałego korzystania, aktualne instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące:
- stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników,
- obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych,
- postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi,
- udzielania pierwszej pomocy.
WAŻNE!
Instrukcje dotyczące wykonywania prac związanych ze stosowaniem niebezpiecznych substancji i preparatów chemicznych powinny uwzględniać informacje zawarte w kartach charakterystyki tych substancji i preparatów.
Przez pojęcie „stałe korzystanie” powinno się rozumieć umożliwienie każdemu z pracowników skorzystania z ich zawartości w każdym momencie, bez konieczności oddalania się od pracującej/włączonej maszyny.
W omawianym przypadku samo przeniesienie do wskazanego pomieszczenia byłoby wystarczające pod następującymi warunkami:
- pracownicy mogą w każdym momencie wejść do tego pomieszczenia i mieć możliwość odczytania zapisów zawartych w instrukcji bhp maszyny. Oznacza to, że pomieszczenie nie może być zabezpieczone przez kierownika, np. nie może być zamknięte,
- pracownik musi mieć możliwość skorzystania z tej wiedzy bez konieczności przechodzenia przez halę na dużą odległość,
- pracownik nie powinien pozostawiać maszyny bez kontroli (jeżeli jej obsługa tego wymaga),
- pozostawienie maszyny w celu skorzystania z instrukcji obsługi nie może stanowić zagrożenia dla pozostałych zatrudnionych na terenie zakładu pracowników.
Należy odróżnić instrukcję obsługi maszyny tzw. dtr (dokumentację techniczno-ruchową) od instrukcji bhp. Możliwość stałego korzystania z instrukcji obsługi (dtr) maszyn i urządzeń ułatwia pracę pracownikom, gdy wystąpią jakiekolwiek wątpliwości co do poszczególnych etapów czy czynności niezbędnych przy ich obsłudze. Instrukcja obsługi maszyny (dokumentacja techniczno-ruchowa, która jest wielostronicowym podręcznikiem) może znajdować się u kierownika.
Jednak podstawowe informacje, np. instrukcja bhp obsługi maszyny czy urządzenia, czyli:
- czynności, które należy wykonać przed rozpoczęciem danej pracy,
- zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy,
- czynności do wykonania po jej zakończeniu,
- zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników
powinny znajdować się bezpośrednio na stanowiskach, w miejscu uruchamiania i obsługi maszyny.
WAŻNE
Gdy pracownik musi stale nadzorować obsługę maszyn i urządzeń bądź gdy pozostawienie maszyny mogłoby stanowić zagrożenie dla innych pracowników, instrukcje bhp bezwzględnie muszą znajdować się bezpośrednio przy maszynie.
Ponadto pracodawca powinien zadbać o to, aby pracownicy mieli nawyk przeglądania instrukcji bhp i upewniania się co do czynności, jakie mogą być przez nich wykonane przy obsłudze maszyn. Działania te mogą uchronić pracowników przed zdarzeniami wypadkowymi.
PRZYKŁAD
Na terenie zakładu pracy, gdzie występowała duża fluktuacja kadr, nowo zatrudnieni pracownicy dość często ulegali lekkim wypadkom przy pracy. Służby bhp, w wyniku dokładnej analizy wypadków przy pracy, stwierdziły, że główną ich przyczyną był brak dostępu do instrukcji bhp maszyn użytkowanych przez pracowników. Po umieszczeniu instrukcji bhp maszyn liczba wypadków przy pracy znacząco zmalała.
Stały dostęp do instrukcji jest konieczny zawsze, gdy:
- pracownicy często zmieniają stanowiska pracy,
- rozpoczynają pracę nowi pracownicy (pomimo przeprowadzanych szkoleń stanowiskowych) bądź
- zakupiono nowe maszyny.
PODSTAWA PRAWNA
- Par. 41 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.).