Powstrzymanie się pracownika od pracy
Pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, w przypadku gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom. Pracownik musi zawiadomić o tym niezwłocznie przełożonego. W sytuacji, kiedy powstrzymanie się od wykonywania pracy nadal nie usuwa zagrożenia, pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia. O tym fakcie również musi zawiadomić przełożonego. Co ważne pracownik nie może ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla niego konsekwencji z powodu powstrzymania się od pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia.
Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia w przypadkach pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Zobacz także: Powstrzymanie się od niebezpiecznej pracy
Powstrzymanie się od pracy wymagającej szczególnej sprawności fizycznej
Do jednego z praw pracownika, wynikających z obowiązku zapewnienia pracownikowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, należy prawo pracownika do powstrzymania się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej w przypadku, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób. Pracownik ma obowiązek powiadomić o tym fakcie przełożonego.
Minister Pracy i Polityki Socjalnej w porozumieniu z Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej określił, w drodze rozporządzenia, rodzaje prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej. Ogólnie jest to 36 rodzajów pracy, należą do nich między innymi:
- prace drużyn trakcyjnych oraz maszynistów - operatorów samojezdnych ciężkich maszyn torowych i kierowców drezyn motorowych,
- prace kierowców: autobusów, pojazdów przewożących materiały niebezpieczne oraz pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 16 ton i długości powyżej 12 m, trolejbusów i motorniczych tramwajów,
- prace przy montażu i remoncie sieci trakcyjnych,
- prace przy materiałach łatwo palnych, środkach toksycznych i materiałach biologicznie zakaźnych,
- prace badawcze, doświadczalne i technologiczne, związane bezpośrednio z eksploatacją oraz obsługą ruchu reaktorów jądrowych, akceleratorów, generatorów neutronów, komór do produkcji źródeł promieniotwórczych,
- prace doświadczalne z nowymi rodzajami uzbrojenia i amunicji.
- prace związane z oczyszczaniem terenu z przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych,
- prace pilota morskiego,
- prace przy obsłudze znaków nawigacyjnych na wodzie,
- prace na wysokości na masztach i wieżach antenowych,
- prace na wiaduktach i mostach,
- prace pilota samolotowego, śmigłowcowego i szybowcowego, balonu wolnego i skoczka spadochronowego zawodowego,
- prace nawigatora lotniczego i mechanika pokładowego w lotnictwie,
- prace kontrolera ruchu lotniczego.
- prace kaskadera filmowego,
- prace treserów dzikich zwierząt i akrobatów cyrkowych.
Powyższe zasady dotyczące prawa do powstrzymana się od pracy nie dotyczą pracownika, którego obowiązkiem pracowniczym jest ratowanie życia ludzkiego lub mienia.
Zobacz także: Bezpieczeństwo pracy
Podstawa prawna: Kodeks pracy
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 roku w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej (Dz. U. z 1996 r. nr 62 poz. 287)