Ujawnienie nielegalnego zatrudnienia w niektórych przypadkach jest zagrożone nawet karą ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności.
Z przepisów Kodeksu pracy wynika, że wykroczenie popełnia ten, kto, będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu:
- zawiera umowę cywilnoprawną w warunkach, w których zgodnie z art. 22 § 1 powinna być zawarta umowa o pracę, lub
- nie potwierdza na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę.
Kara grzywny za wskazane naruszenia wynosi od 1000 zł do 30 000 zł (art. 281 pkt 1–2 Kodeksu pracy).
Polecamy: Umowy terminowe – jak zawierać i wypowiadać (książka)
Ponadto z ustaleń kontrolnych PIP wynika, że część pracodawców dopuszcza się działań, w przypadku których nie można mówić, iż stanowią one przejaw zgodnego z przepisami zatrudniania. W szczególności można tu wymienić:
- wielokrotne zatrudnianie na umowę na okres próbny lub wydłużanie jej długości ponad dopuszczalne 3 miesiące,
- potwierdzanie warunków umowy o pracę lub zawieranie umów cywilnoprawnych dopiero w dniu kontroli PIP,
- zawieranie umowy o pracę na część etatu, w sytuacji gdy pracownik faktycznie świadczy pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, otrzymując wynagrodzenie za dodatkową pracę w sposób nieoficjalny (składki do ZUS oraz zaliczki na podatek dochodowy są wówczas odprowadzane wyłącznie od zaniżonej kwoty wynagrodzenia określonej w umowie),
- wskazywanie w treści umowy o pracę wynagrodzenia za pracę w niższej wysokości niż ustalona między stronami i faktycznie wypłacona – co pozwala pracodawcy na odprowadzanie składek i zaliczek podatkowych tylko od kwoty zadeklarowanej.
Kontrola legalności zatrudnienia i wykroczeń z tym związanych jest jednym z podstawowych zagadnień należących do kompetencji PIP. Nielegalne zatrudnienie jest wykroczeniem zagrożonym karą finansową. Aby stwierdzić wykroczenie, inspektor pracy prowadzi postępowanie wyjaśniające.
Czytaj więcej na IFK Platformie Księgowych i Kadrowych w artykule: „Jaką odpowiedzialność ponosi pracodawca za nielegalne zatrudnianie” >>