Już jakiś czas temu zaszły zmiany w Kołach Gospodyń Wiejskich (KGW) i to nie małe. Kobiety 60+ mieszkające na wsi wiedzą już, że w jednej miejscowości może być więcej niż jedno KGW. Czy powoduje to nieuczciwą konkurencję KGW? Czy ma to wpływ na dotację? Ponadto przypominamy o konkursie: „Polska wieś jakiej nie znasz” organizowanego przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Konkurs trwa od 18 czerwca do 30 września 2025 roku.
- Czym zajmują się koła gospodyń wiejskich?
- Jakie zajęcia prowadzą koła gospodyń wiejskich?
- Zmiany w kołach gospodyń wiejskich
- Więcej niż jedno koło gospodyń wiejskich w jednej miejscowości i dotacje dla KGW
- Konkurs: „Polska wieś jakiej nie znasz”
Czym zajmują się koła gospodyń wiejskich?
Na wstępie przyglądnijmy się ogólnym przepisom, chociaż każdy z nas wie jak w praktyce funkcjonują KGW. Wielu z nas kojarzy się to z krzewieniem tradycji, zwyczajów, obrzędów, lokalnej kultury i oczywiście pysznym domowym jedzeniem na różnego rodzaju piknikach czy festynach.
Rencistka, Krysia, 66. latka z województwa Świętokrzyskiego, z okolic Jędrzejowa, często wspomina jak to było kiedyś... Ludzie spotykali się w wiejskim klubie, wspólnie planowali przygotowania do ważnych wydarzeń na wsi czy w parafii, pomagali sobie w polu. Kiedyś bardzo ważne było świętowanie dożynek czy świąt kościelnych. Teraz tradycja zanika, młodzi uciekają do miast, za pracą, za lepszym życiem, a starszym ludziom już nie chce się działać tak prospołecznie jak kiedyś. Teraz czekają tylko na dodatki sołtysowskie, na renty wdowie, na trzynastkę - tylko pieniądze i pieniądze. Więzi społeczne nie są już tak mocne jak kiedyś, w zasadzie w ogóle ich nie - przynajmniej w naszej wsi. Szkoda, że nastały takie czasy.
Koło gospodyń wiejskich reprezentuje interesy i działa na rzecz poprawy sytuacji społeczno-zawodowej kobiet wiejskich oraz ich rodzin, a także wspiera wszechstronny rozwój terenów wiejskich. Koło gospodyń wiejskich w szczególności:
- prowadzi działalność społeczno-wychowawczą i oświatowo-kulturalną w środowiskach wiejskich;
- prowadzi działalność na rzecz wszechstronnego rozwoju obszarów wiejskich;
- wspiera rozwój przedsiębiorczości kobiet;
- inicjuje i prowadzi działania na rzecz poprawy warunków życia i pracy kobiet na wsi;
- upowszechnia i rozwija formy współdziałania, gospodarowania i racjonalne metody prowadzenia gospodarstw domowych;
- reprezentuje interesy środowiska kobiet wiejskich wobec organów administracji publicznej;
- rozwija kulturę ludową, w tym w szczególności kulturę lokalną i regionalną.
Jakie zajęcia prowadzą koła gospodyń wiejskich?
Koła gospodyń wiejskich prowadzą zróżnicowane działania. Generalnie można przyjąć, że ich główna działalność to działalności kulturalna, społeczna, oświatowa. Celem działania jest wieloaspektowy rozwój miejscowości, aktywizacja, integracja i rozwój mieszkańców, wzrost różnych umiejętności. Co ważne, koła gospodyń wiejskich działają na rzecz grup w różnym wieku. Mylnie utożsamiane są z kobietami w wieku emerytalnym, coraz więcej młodych dziewcząt i kobiet zapisuje się do KGW, propagując rozwój swojej społeczności i swoich pasji, w tym kwestii związanych z folklorem czy kulinariami.
Zmiany w kołach gospodyń wiejskich
Ustawa z dnia 11 października 2024 r. o zmianie ustawy o kołach gospodyń wiejskich oraz ustawy o społeczno-zawodowych organizacjach rolników (dalej jako: ustawa) została podpisana przez Prezydenta RP. Niniejszą ustawą zmieniono ustawę z dnia 9 listopada 2018 r. o kołach gospodyń wiejskich (Dz. U. z 2023 r. poz. 1179) oraz ustawę z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników (Dz. U. z 2024 r. poz. 263). Przepisy obowiązują od 22 października 2024 r.
WYRÓWNANIE NIERÓWNOŚCI
Głównym celem zmian wprowadzanych w ustawie o kołach gospodyń wiejskich jest, zgodnie z uzasadnieniem, zrównanie praw różnych organizacji mieszkańców wsi.
Więcej niż jedno koło gospodyń wiejskich w jednej miejscowości i dotacje dla KGW
Zmiana przepisów i wdrożona ustawa umożliwia KGW więcej form aktywności chodzi m.in. o:
- umożliwienie przyznania dotacji kołom gospodyń wiejskich działającym obecnie na podstawie ustawy z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników oraz ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach (także w miejscowościach, w których siedzibę ma koło gospodyń wiejskich widniejące w Krajowym Rejestrze Kół Gospodyń Wiejskich prowadzonym przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, tj. działające na podstawie ustawy o kołach gospodyń wiejskich);
- umożliwienie kołom gospodyń wiejskich działającym na podstawie ustawy o społeczno-zawodowych organizacjach rolników wpisanie się do Krajowego Rejestru Kół Gospodyń Wiejskich w miejscowości, w której siedzibę posiada już inne koło. Tym samym w jednej miejscowości będzie mogło istnieć więcej niż jedno koło wpisane do tego Rejestru.
Dlaczego taka zmiana, jak podaje projektodawca w uzasadnieniu do zmian, w miejscowości gdzie istniejące koło (działające na podstawie ustawy o społeczno-zawodowych organizacjach rolników) nie zgłosiło chęci zarejestrowania w terminie miesiąca od dnia wejścia w życie ustawy o kołach gospodyń wiejskich (choć wtedy miało pierwszeństwo przed innymi kołami), a teraz nie może uzyskać wpisu do Krajowego Rejestru Kół Gospodyń Wiejskich, ponieważ w danej miejscowości jest już siedziba innego koła. Przepis ten nie wprowadza pełnej swobody w zakresie wpisywania się do rejestru wszystkich kół działających na danym terenie, lecz dopuszcza wyjątek dla kół gospodyń wiejskich, które prowadziły działalność w chwili wejścia w życie ustawy z dnia 9 listopada 2018 r. o kołach gospodyń wiejskich (tj. w dniu 29 listopada 2018 r.). Zmiany w art. 25–25a ustawy o kołach gospodyń wiejskich wynikają z faktu planowanego zniesienia instytucji Pełnomocnika rządu do spraw lokalnych inicjatyw społecznych i przekazaniem części jego zadań ministrowi właściwemu do spraw rozwoju wsi.
Konkurs: „Polska wieś jakiej nie znasz”
Rusza druga edycja konkursu filmowego pod tytułem „Polska wieś jakiej nie znasz” organizowanego przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Idea Konkursu to przedstawienie polskiej wsi nie tylko jako narodowego spichlerza, ale także miejsca atrakcyjnego do życia i spędzania wolnego czasu. Skierowany jest on do osób, które na terenach wiejskich realizują różnego rodzaju niestandardowe i oryginalne działania, ukazujące w atrakcyjny i innowacyjny sposób możliwości spędzania czasu na wsi.
Mogą to być działania edukacyjne, proekologiczne, popularno-naukowe, kulturalne, etnograficzne. Chodzi o działania zarówno komercyjne, jak i non profit takie jak np. warsztaty rękodzieła, parki edukacyjne, roślinne labirynty, mini ogrody zoologiczne, lokalne muzea, skanseny, izby tradycji itp. Jednym słowem, wszystko czym polska wieś może zaskoczyć i przyciągnąć ludzi spragnionych wypoczynku, kontaktu z naturą, agrokulturą oraz lokalnymi tradycjami.
- Konkurs skierowany jest do osób fizycznych (pełnoletnich - w dniu zgłoszenia pracy uczestnik musi mieć skończone 18 lat), prawnych i nieposiadających osobowości prawnej, które prowadzą działalność na terenach wiejskich i miejsko-wiejskich.
- W Konkursie nie mogą brać udziału osoby będące pracownikami ARiMR, osoby będące członkami ich najbliższej rodziny (tj. mąż, żona, dzieci, rodzice) oraz związane z ARiMR umową cywilnoprawną.
- Konkurs polega na zrealizowaniu filmu zgodnego z tematem Konkursu. Film nie może być dłuższy niż 2 minuty i mieć rozmiar do 1 GB. Praca musi być zapisana w formacie MP4. Nie może zawierać żadnych elementów ograniczających pole filmu, w szczególności: logo, daty, podpisu itp.
Ustawa z dnia 11 października 2024 r. o zmianie ustawy o kołach gospodyń wiejskich oraz ustawy o społeczno-zawodowych organizacjach rolników
Ustawa z dnia 9 listopada 2018 r. o kołach gospodyń wiejskich (Dz. U. z 2023 r. poz. 1179)
Ustawa z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników (Dz. U. z 2024 r. poz. 263)