Obecnie osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą są zobowiązane do odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne i rentowe) oraz do ubezpieczenia zdrowotnego w ZUS (art. 13 pkt 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych – DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm., art. 69 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – DzU z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.).
Wśród osób prowadzących działalność pozarolniczą przepisy ubezpieczeniowe wyróżniają pięć grup:
- osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej,
- twórców i artystów,
- osoby prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu, zarówno w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, jak i prowadzące taką działalność, z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,
- wspólników jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,
- osoby prowadzące niepubliczną szkołę, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty.
Omawiany projekt nowelizacji zakłada przede wszystkim likwidację obowiązku podlegania ubezpieczeniu emerytalnemu dla osób zaliczanych do kategorii osób prowadzących pozarolniczą działalność oraz osób z nimi współpracujących. W tym celu posłowie proponują uchylenie art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Uchylany przepis zawiera również przepis zobowiązujący osoby, o których mowa wcześniej, do opłacania składek na ubezpieczenie rentowe. Oznacza to, że pozbawienie art. 6 ust. 1 pkt 5 mocy obowiązującej spowoduje również zniesienie obowiązku podlegania ubezpieczeniu rentowemu, co nie jest intencją projektodawcy. Dlatego w projekcie zaproponowano przeniesienie regulacji dotyczących obowiązku opłacania składek na ten rodzaj ubezpieczenia do nowego art. 6 ust. 1a.
Projektodawcy przewidują, że skutkiem projektu będzie wzrost zaufania i szacunku przedsiębiorców do państwa polskiego, a także przyczyni się on do wzrostu poczucia wolności, samodzielności, niezależności i nieskrępowania mechanizmami państwa.
Innym bardzo ważnym skutkiem będzie przekazanie znacznych ilości pieniędzy z obowiązkowego systemu ubezpieczeń emerytalnych na rynek finansowy. Spowoduje to pobudzenie tego sektora gospodarki, co szczególnie w czasach kryzysu jest wskazane.
Wprowadzone zmiany będą też służyć obniżeniu i uelastycznieniu kosztów pracy w Polsce, które należą do najwyższych na świecie. Proponowana zmiana pozwoli również osobom samozatrudnionym na swobodniejsze dysponowanie funduszami. Osoby takie będą mogły szybciej reagować na różne kryzysowe sytuacje i w zależności od potrzeb obniżyć koszty funkcjonowania działalności.
Omawiana nowelizacja jest obecnie w fazie projektu ustawy. Jeżeli zostanie uchwalona przez Sejm i podpisana przez Prezydenta, to zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2014 r.