Zwolnienie od pracy dla honorowych dawców krwi
Przepisów dotyczących czasu wolnego pracownika honorowo oddającego krew nie znajdziemy w Kodeksie pracy. To ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi reguluje tę kwestię. Artykuł 9 tego dokumentu odnosi się do czasu, w którym nie ma ogłoszonego stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Czytamy w nim m.in.:
„1. Zasłużonemu honorowemu dawcy krwi i honorowemu dawcy krwi przysługuje:
1) zwolnienie od pracy oraz zwolnienie od wykonywania czynności służbowych w dniu, w którym oddaje krew, i na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi na zasadach określonych w odrębnych przepisach;
2) zwrot utraconego zarobku na zasadach wynikających z przepisów prawa pracy;”.
Z tego przepisu wynika, że w czasie, w którym nie ogłoszono stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii pracownikowi, który honorowo oddaje krew przysługuje dzień wolny od pracy (w dniu, w którym oddaje krew). Jest to dzień, za który pracownikowi przysługuje wynagrodzenie.
Krwiodawstwo w okresie ogłoszonego stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu pandemii
Przepisy ustawy o publicznej służbie krwi regulują także kwestię honorowego oddawania krwi przez pracowników w okresie ogłoszonego stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii:
„§ 1. W okresie od dnia 20 marca 2020 r. do odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej ogłasza się stan epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2.”
Stan epidemii trwa w Polsce od 20 marca 2020 r (wcześniej, od 14 marca 2020 r. trwał stan zagrożenia epidemicznego) i w tych okolicznościach zastosowanie mają przepisy zawarte w art. 9a ustawy o publicznej służbie krwi. Czytamy w nim m.in., że honorowemu dawcy krwi, który oddał krew lub jej składniki, w tym osocze po chorobie COVID-19, przysługują uprawnienia, o których mowa w art. 9, z tym że wymiar zwolnienia od pracy oraz zwolnienia od wykonywania czynności służbowych przysługuje w dniu, w którym oddał krew lub jej składniki, oraz w dniu następnym.
Oznacza to, że w okresie ogłoszonego stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii pracownikowi honorowo oddającemu krew przysługują 2 dni wolnego (dzień, w którym oddaje krew i dzień następny). Uprawnienie to przysługuje wszystkim honorowym dawcom krwi, a nie jedynie tym, którzy przeszli chorobę COVID-19.
Warto dodać, że pracownik może zrzec się drugiego dnia wolnego i świadczyć w nim pracę. W tym celu powinien złożyć u pracodawcy stosowne oświadczenie. Jeżeli takie oświadczenie (o braku zamiaru korzystania z dnia wolnego) złoży, dzień ten przepadnie. Nie można go będzie wykorzystać w innym terminie.
Drugi dzień wolny przepadnie również pracownikowi, który pracuje od poniedziałku do piątku i pójdzie honorowo oddać krew w piątek. Drugim dniem wolnym od pracy nie będzie wówczas poniedziałek, ponieważ nie jest to następny dzień. W ustawie czytamy, że zwolnienie od wykonywania czynności służbowych przysługuje w dniu, w którym honorowy krwiodawca oddał krew lub jej składniki, oraz w dniu następnym.