Skutki nieterminowej wypłaty świadczeń chorobowych

Odsetki należy wypłacić za każdy dzień opóźnienia w wypłacie świadczenia chorobowego, w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego (art. 64 ust. 2 ustawy zasiłkowej).

Termin wypłaty świadczeń

Płatnik zasiłku jest zobowiązany wypłacić świadczenie z ubezpieczenia społecznego w terminie nie dłuższym niż 30 dni licząc od dnia następnego po dniu złożenia wszystkich niezbędnych dokumentów do wypłaty zasiłków. Jeżeli płatnikiem jest ZUS, dokonuje on wypłaty świadczeń na bieżąco po stwierdzeniu uprawnień, jednak nie później niż w terminie 30 dni od złożenia dokumentów. Gdy płatnikiem zasiłków jest płatnik składek (np. pracodawca), świadczenia powinien wypłacać w terminie przyjętym do wypłaty wynagrodzeń, jednak także nie później niż w ciągu 30 dni od złożenia wszystkich niezbędnych do wypłaty dokumentów. Jeśli wszystkie niezbędne dokumenty do wypłaty zasiłków zostaną złożone przed upływem okresów, za które zasiłki przysługują, wówczas termin 30-dniowy jest liczony od następnego dnia po ostatnim dniu niezdolności do pracy.

Pracownik osobiście przedłożył w ZUS (płatnikowi zasiłków) zwolnienie lekarskie 12 grudnia 2011 r. W celu ustalenia uprawnień do zasiłku i jego wysokości niezbędne było jednak dostarczenie przez pracodawcę druku ZUS Z-3. Druk ten został dostarczony do organu rentowego dopiero 17 stycznia 2012 r. W tym przypadku termin 30-dniowy do wypłaty zasiłku należy liczyć od dnia następnego po dniu złożenia druku ZUS Z-3, tj. od 18 stycznia br., czyli od dnia, w którym ZUS miał wszystkie niezbędne dokumenty do ustalenia prawa i wysokości świadczenia.

Jeżeli natomiast okres niezdolności do pracy przypada na przełomie miesiąca, termin 30-dniowy na wypłatę świadczenia chorobowego przysługującego za niezdolność do pracy do końca miesiąca jest liczony od następnego dnia po ostatnim dniu miesiąca.

Nieterminowa wypłata zasiłków

Pracodawca, zobowiązany do ustalenia prawa do zasiłków oraz ich wysokości i wypłaty, który nie wypłacił świadczenia w ustalonym terminie, mimo że posiadał wszystkie niezbędne dokumenty do ich wypłaty, jest zobowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia. Odsetki nalicza się w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Należy je wypłacać za okres od dnia następującego po dniu upływu terminu na ustalenie prawa do świadczeń lub ich wypłaty do dnia zapłaty świadczeń, za każdy dzień zwłoki.

Przedsiębiorca złożył w ZUS zwolnienie lekarskie wraz z wymaganym drukiem ZUS Z-3a w dniu uzyskania zwolnienia, tj. 19 grudnia 2011 r. W dokumentacji nie było żadnych braków ani żadnych błędów. ZUS powinien dokonać wypłaty zasiłku chorobowego w terminie 30 dni od daty złożenia dokumentów, tj. do 18 stycznia 2012 r. (włącznie). Wypłata nastąpiła jednak 31 stycznia br. ZUS powinien zatem wypłacić przedsiębiorcy odsetki licząc od 19 do 31 stycznia br.

Płatnik zasiłków – zarówno pracodawca, jak i ZUS – nie jest zobowiązany do wypłaty odsetek, jeżeli opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które płatnik zasiłków (ZUS/pracodawca) nie ponosi odpowiedzialności.

Pracodawca złożył 5 grudnia 2011 r. w ZUS wszystkie dokumenty niezbędne do wypłaty zasiłku chorobowego dla swojego pracownika. W przedłożonej dokumentacji zaszła jednak pewna niejasność, którą następnie ZUS wyjaśniał z pracodawcą. Niezwłocznie po uzyskaniu stosownych wyjaśnień od pracodawcy, 16 stycznia br. pracownikowi został wypłacony zasiłek chorobowy. W tym przypadku ZUS nie ponosi odpowiedzialności za zwłokę w wypłacie zasiłku chorobowego, gdyż opóźnienie nastąpiło z powodu błędów w dokumentacji przekazanej przez pracodawcę.

Jeżeli świadczenie jest wypłacane osobie uprawnionej za pośrednictwem poczty lub na rachunek bankowy, za dzień wypłaty świadczeń uważa się dzień przekazania należności na pocztę lub do banku. Jednak istotne jest, by w tym dniu pracownik mógł dysponować pieniędzmi. Jeśli pracodawca przeleje pieniądze na konto pracownika w dniu wypłaty, ale pracownik nie będzie mógł nimi w tym dniu dysponować, wówczas wypłata świadczenia nastąpiła z opóźnieniem.

Nieterminowa wypłata świadczeń, gdy wymagane jest wydanie decyzji

W przypadku gdy do ustalenia uprawnień do świadczenia i wypłaty konieczne jest wydanie decyzji, odsetki należy liczyć od dnia następującego po upływie terminu na wydanie decyzji. Ponadto okres opóźnienia w ustaleniu świadczeń zleconych ZUS do wypłaty z mocy umów międzynarodowych liczy się od dnia następującego po upływie terminu na wydanie decyzji, liczonego od daty wpływu z zagranicznej instytucji ubezpieczeniowej pełnej dokumentacji oraz należności.

Pracownik 13 grudnia 2011 r. złożył w ZUS dokumenty w sprawie zaliczenia do podstawy wymiaru zasiłku premii regulaminowej, gdyż uzyskał prawo do zasiłku w wysokości nieuwzględniającej tej premii. ZUS nie wzywał wnioskodawcy ani zakładu pracy do przedstawienia dodatkowej dokumentacji, nie informował również o wydłużeniu terminu na załatwienie sprawy. Mimo to organ rentowy nie wydał decyzji w sprawie premii w terminie miesięcznym (tj. do 13 stycznia 2012 r.). Decyzję tę ZUS wydał 31 stycznia 2012 r. i jednocześnie wypłacił wnioskodawcy wyrównanie zasiłku chorobowego. Swoje rozstrzygnięcie organ rentowy oparł na złożonej wraz z wnioskiem dokumentacji i nie przeprowadzał w tym zakresie żadnego dodatkowego postępowania wyjaśniającego. Z uwagi na to, że organ rentowy nie wydał decyzji w terminie miesięcznym (sprawa ta nie była szczególnie skomplikowana), wnioskodawcy należą się odsetki liczone od 14 stycznia 2012 r.

Obliczanie wysokości odsetek

Wysokość odsetek ustala się przez pomnożenie kwoty opóźnionego świadczenia przez liczbę dni opóźnienia i przez roczną stopę procentową odsetek, która wynosi obecnie 13%. Tak otrzymaną kwotę należy podzielić przez 365. Odsetki za zwłokę nalicza się według następującego wzoru:

Pracodawca będący płatnikiem zasiłku nie wypłacił pracownikowi zasiłku chorobowego w kwocie 542 zł w terminie, tj. do 27 grudnia 2011 r., a uczynił to dopiero 27 stycznia br.

Pracownikowi należą się więc odsetki obliczone w następujący sposób:

Kwota odsetek należna pracownikowi za zwłokę w wypłacie zasiłku wyniesie 5,98 zł

Odsetki należy wypłacić z urzędu łącznie z wypłatą opóźnionego świadczenia. Jeżeli jednak odsetki nie zostały wypłacone łącznie z wypłatą opóźnionego świadczenia, wypłaca się je:

• nie później niż łącznie z wypłatą świadczenia w następnym terminie jego płatności, gdy dotyczą świadczenia okresowego,
• niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 30 dni, gdy dotyczą świadczenia jednorazowego.

Podstawa prawna:

• art. 64 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.),
• art. 85 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
• § 2–4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 lutego 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 12, poz. 104 ze zm.).