Dlaczego pracodawcy nie chcą zatrudniać telepracowników

Tak jak każda forma organizacji pracy telepraca ma swoje plusy i minusy. Koncentrowanie się wokół zagrożeń prowadzi do odrzucenia telepracy jako alternatywnej formuły zatrudnienia. Telepraca może wychodzić naprzeciw oczekiwaniom pracowników. Jednak korzyści z telepracy mogą osiągnąć również pracodawcy.

Telepraca koncentruje się wokół efektów pracy, co sprzyja wzrostowi efektywności pracy, a w dalszej perspektywie wzrostowi konkurencyjności przedsiębiorstwa pracodawcy. Istotne jest także elastyczne zarządzanie czasem pracy całej grupy pracowników.

Kontrolowanie telepracownika

Pracodawcy często wysuwają przeciwko telepracy argument o niemożliwości kontrolowania podwładnego w pracy. Przeciwny wniosek wynika z art. 67¹⁴ § 1 k.p., który stanowi wprost, że pracodawca ma prawo kontrolować wykonywanie pracy przez telepracownika w miejscu wykonywana pracy.

Czynności kontrolne wobec telepracownika nie muszą przybierać szczególnie zorganizowanych form. Należy zauważyć, że warunki pracy zdalnej można tak ułożyć, aby wyznaczona praca została zrealizowana bez uszczerbku dla pracodawcy. Telepraca ma właściwie charakter zadaniowy, gdyż pracownik jest rozliczany z wyników wykonanej pracy, nie zaś z jej przebiegu. Podobnie jak w zadaniowym systemie czasu pracy telepracownik może samodzielnie decydować o organizacji własnej pracy. Pracodawca musi pamiętać jedynie o właściwym określeniu zadań. Oznacza to, że przydzielone zadania powinny być możliwe do wykonania w ramach wymiaru czasu pracy określonego na podstawie art. 129 k.p. Czas pracy telepracownika nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy. Liczba zadań pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy podlega zmniejszeniu stosownie do wymiaru czasu pracy.

Czytaj także: O czym warto pamiętać zatrudniając telepracownika >>

W sytuacjach, w których kontrola jest nieodzowna, mogą zostać wdrożone odpowiednie technologie informatyczne rejestrujące przebieg pracy, stosowane także w połączeniu z rozwiązaniami o charakterze organizacyjnym (np. ustanowienie obowiązku raportowania pracodawcy o rozpoczęciu, zakończeniu oraz przejściu do kolejnych etapów pracy). W odrębnej umowie, której zawarcie dopuszcza art. 67¹¹ § 2 k.p., pracodawca i telepracownik mogą ustalić zasady porozumiewania się pracodawcy z telepracownikiem, w tym sposób potwierdzania obecności na stanowisku pracy oraz sposób i formę kontroli wykonywania pracy.

Przykład

W umowie o pracę z telepracownikiem zatrudnionym w celu archiwizacji danych znalazła się szczegółowa instrukcja dotycząca obowiązku poddawania się pracownika kontroli w miejscu wykonywania pracy. Stosownie do niej pracownik zobowiązany jest do logowania się w systemie informatycznym pracodawcy w celu potwierdzenia czasu rozpoczęcia i zakończenia pracy. W ciągu całego dnia pracownik wprowadza dane do systemu informatycznego, przez co pracodawca ma możliwość bieżącego monitowania przebiegu pracy pracownika. Pracodawca ma pewność, że pracownik efektywnie wykorzystuje czas pracy.

Trudności w zakresie kontroli telepracownika pracującego w domu można przezwyciężyć, ustalając z góry terminy wizytacji. Uzgodnienie terminów kontroli w umowie wypełnia wymóg z art. 67¹⁴ § 2 k.p., w związku z tym kontrole będą odbywały się za uprzednią zgodą pracownika.

Przykład

W dodatkowej umowie zawartej obok umowy o pracę pracodawca i telepracownik uzgodnili, że wyznaczony przedstawiciel pracodawcy będzie w pierwszy poniedziałek każdego miesiąca dokonywał kontroli w domu telepracownika. Zgodnie z umową kontrole dotyczą sposobu wykonywania pracy oraz użytkowania powierzonego pracownikowi sprzętu, w tym jego inwentaryzacji, konserwacji, serwisu i naprawy oraz kwestii bhp. Umowa dopuszcza także kontrole na wezwanie pracownika.

Bhp w miejscu pracy telepracownika

Poważny zarzut stawiany wobec telepracy dotyczy odpowiedzialności pracodawców za bezpieczeństwo i higienę miejsca wykonywania telepracy. W istocie obowiązki pracodawcy w tym zakresie nie różnią się zasadniczo od tych, jakie powinien on spełnić wobec innych pracowników, a w stosunku do telpracowników pracujących w domu są nawet mniejsze. Poziom bezpieczeństwa telepracownika można podnieść dzięki szkoleniom w dziedzinie bhp przeprowadzanym przed dopuszczeniem go do pracy oraz w toku zatrudnienia. Pracodawca ma ponadto prawo kontrolowania miejsca pracy telepracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Jeżeli praca jest wykonywana w domu pracownika, pracodawca realizuje wobec niego obowiązki dotyczące bhp w ograniczonym zakresie. Wyłączone są kwestie dbałości o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i obiektów budowlanych, w których znajdują się pomieszczenia pracy, w tym także w zakresie budowy i przebudowy tych obiektów, a ponadto zapewnienia odpowiednich urządzeń higienicznosanitarnych.

Czytaj także: Czy wymagane jest dodatkowe szkolenie bhp telepracownika >>

Pracodawca jest zobowiązany dostarczyć telepracownikowi sprzęt niezbędny do wykonywania telepracy, zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Wymóg ten został złagodzony przez zastrzeżenie w art. 67¹¹ § 1 k.p. możliwości zawarcia umowy mającej odmienne uzgodnienia w tym zakresie. Strony mogą uzgodnić, że pracownik będzie korzystał z własnego sprzętu. W umowie tej pracodawca może zastrzec dla siebie prawo sprawdzenia, czy sprzęt pracownika spełnia wymogi bezpieczeństwa (art. 67¹¹ § 2 pkt 1 k.p.).

Telepraca zazwyczaj świadczona jest przy użyciu komputerów. Wymagania bhp oraz ergonomii dla stanowisk pracy wyposażonych w monitory ekranowe, a także wymagania dotyczące organizacji pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe określa rozporządzenie MPiPS z 1 grudnia 1998 r. Zgodnie z nim szczególne wymogi muszą zostać zachowane wobec pracowników, którzy użytkują w czasie pracy monitor ekranowy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy. Zatrudnienie w wymiarze czasu pracy nieprzekraczającym tego poziomu zwalnia pracodawcę z wielu obowiązków.

Przykład

Pracownica zatrudniona na podstawie umowy o telepracę na stanowisku księgowej w niepełnym wymiarze czasu pracy świadczy pracę od poniedziałku do piątku przez 3 godziny dziennie. Pracodawca nie ma obowiązku zapewnienia pracownicy okularów korygujących wzrok, ponieważ wymóg ten dotyczy wyłącznie pracowników użytkujących w pracy komputer co najmniej przez połowę dobowego czasu pracy.

Podstawa prawna:

• art. 129, 67⁵–67¹⁷ Kodeksu pracy,
• rozporządzenie MPiPS z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (DzU nr 148, poz. 973).