Zbliża się sezon wakacyjny, a z nim coroczny problem, jak udzielić wolnego i jak zapłacić za wypoczynek pracownikom zatrudnionym w niepełnym wymiarze czasu pracy. Prawidłowe rozliczenie nieobecności pracownika w tym przypadku powinno ograniczyć się jedynie do poprawnego ustalenia wymiaru urlopu należnego i wykorzystanego. Samo obliczenie wynagrodzenia urlopowego nie powinno natomiast przysparzać problemów, gdyż liczy się je na zasadach ogólnych, identycznych dla wszystkich zatrudnionych bez względu na ich wymiar czasu pracy.
Dzień wolny od pracy
Udzielając pracownikom urlopów wypoczynkowych, należy przede wszystkim rozróżnić 2 pojęcia dnia urlopowego: według Kodeksu pracy i w rozumieniu pracownika. Kodeksowy dzień urlopu odpowiada zawsze 8 godzinom, stąd pracownik zatrudniony na 1/2 etatu ma prawo do 13 dni urlopu (kodeksowych). W pojęciu pracownika dzień urlopu jest zawsze dniem nieświadczenia pracy i odpowiada liczbie godzin nieświadczenia pracy w tym dniu. Dla pracownika zatrudnionego na 1/2 etatu, świadczącego pracę codziennie po 4 godziny, odpowiada on zatem 4 godzinom, dlatego realnie pracownik ma 26 dni wolnego.
Do kodeksowej reguły udzielania urlopu w wymiarze godzinowym w dniach, które są dla pracownika dniami pracy, dostosowano zasady obliczania wynagrodzenia urlopowego. Reguluje je rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop.
Ustalenie wysokości wynagrodzenia urlopowego
Aby ustalić wysokość wynagrodzenia urlopowego, trzeba przede wszystkim obliczyć podstawę jego wymiaru. Należy przy tym pamiętać, że wynagrodzenie urlopowe powinno oprócz wynagrodzenia zasadniczego uwzględniać przysługujące pracownikowi inne świadczenia ze stosunku pracy.
W wynagrodzeniu urlopowym nie są uwzględniane składniki wynagrodzenia i świadczenia, które mają charakter jednorazowy, nieperiodyczny lub przysługują z tytułu np. upływu okresu zatrudnienia.
Przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia urlopowego nie należy brać pod uwagę:
- jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,
- wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
- gratyfikacji (nagród) jubileuszowych,
- wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
- ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
- dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego,
- wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby,
- nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej,
- odpraw emerytalnych lub rentowych albo innych odpraw pieniężnych,
- wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy.
WAŻNE!
Powyższy katalog jest zamknięty, a zatem wszystkie inne składniki wynagrodzenia za pracę oraz wypłaty ze stosunku pracy należy uwzględnić przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego.
Za czas urlopu wypoczynkowego pracownikowi przysługuje wynagrodzenie takie, jakie otrzymałby, gdyby w tym czasie pracował. Zasadę tę stosuje się w pełni jedynie do składników wynagrodzenia określonego w stawce miesięcznej w stałej wysokości. Natomiast elementy zmienne mogą być obliczane na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu, a jeżeli ulegają znacznym wahaniom, to nawet z 12 miesięcy.
Pensję za czas urlopu niepełnoetatowca liczy się, dzieląc podstawę wymiaru przez liczbę godzin, w czasie których pracownik wykonywał pracę w okresie, z którego została ustalona ta podstawa. Następnie mnożąc tak ustalone wynagrodzenie za jedną godzinę pracy przez liczbę godzin, jakie pracownik przepracowałby w okresie urlopu w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, gdyby w tym czasie nie korzystał z urlopu.
Przykład
Pracownik zatrudniony jest na 1/2 etatu. Pracę świadczy codziennie po 4 godziny. W czerwcu 2009 r. przez 8 dni był nieobecny w pracy z powodu urlopu wypoczynkowego. Jego wynagrodzenie składa się z płacy zasadniczej w stałej wysokości 2000 zł oraz zmiennego wynagrodzenia akordowego. Pracownik otrzymał w 2009 r. następujące wynagrodzenia akordowe: w maju – 523 zł, w kwietniu – 462 zł, w marcu – 491 zł i przepracował odpowiednio: w maju – 80 godzin, w kwietniu – 84 godziny, w marcu – 88 godzin.
Zgodnie z kodeksową zasadą 1 dzień urlopu odpowiada 8 godzinom. A zatem 8-dniowa (32-godzinna) nieobecność pracownika, który przez każdy z dni nieobecności nie świadczył 4-godzinnej pracy, oznacza 4 dni (32 godziny) kodeksowego urlopu wypoczynkowego.
Tak więc pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za 4 dni urlopu wypoczynkowego (32 godziny).
Ustalamy wynagrodzenie za urlop ze stałych składników wynagrodzenia:
w stałe składniki dzielimy przez liczbę godzin do przepracowania w czerwcu przez pracownika zatrudnionego na 1/2 etatu:
2000 zł : 84 godz. = 23,80 zł/godz.,
w stawkę za 1 godzinę urlopu ze stałych składników wynagrodzenia mnożymy przez liczbę godzin urlopu:
23,80 zł/godz. x 32 godz. = 761,60 zł.
Wynagrodzenie akordowe jest zmiennym elementem pensji, dlatego też do podstawy wymiaru wynagrodzenia urlopowego przyjmujemy je z okresu 3 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym pracownik przebywał na urlopie. Sumujemy zatem akordy otrzymane w maju, kwietniu i marcu:
523 zł + 462 zł + 491 zł = 1476 zł.
Następnie sumujemy czas przepracowany w tych miesiącach:
80 godzin + 84 godziny + 88 godzin = 252 godziny.
Ustalamy średnie wynagrodzenie za 1 godzinę ze zmiennych składników wynagrodzenia. W tym celu sumę akordów z 3 miesięcy dzielimy przez liczbę godzin przepracowanych przez te 3 miesiące:
1476 zł : 252 godz. = 5,86 zł/godz.
Obliczamy wynagrodzenie za urlop ze zmiennych składników wynagrodzenia. Stawkę za 1 godzinę urlopu ze zmiennych składników wynagrodzenia mnożymy przez liczbę godzin urlopu:
5,86 zł/godz. x 32 godz. = 187,52 zł.
Obliczamy wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy. W tym celu sumujemy wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy ze stałych składników wynagrodzenia z wynagrodzeniem za urlop ze zmiennych składników wynagrodzenia:
761,60 zł + 187,52 zł = 949,12 zł.
Pracownik zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy (1/2 etatu) za czas urlopu wypoczynkowego powinien otrzymać wynagrodzenie w wysokości 949,12 zł.
Podstawa prawna: