Praca za granicą – to praca wykonywana przez pracownika polskiego poza granicami Polski.
W przypadku pracowników skierowanych do pracy za granicą przepisy prawa pracy nakładają na pracodawcę polskiego dodatkowe wymogi formalne. W szczególności dotyczą one sytuacji pracownika mającego wykonywać pracę w państwie niebędącym członkiem Unii Europejskiej, tak by zagwarantować pracownikom przynajmniej podobną ochronę jak wobec pracowników krajowych. Natomiast pracownicy wysłani do państw UE z reguły objęci są taką samą ochroną pracowniczą jak w Polsce w związku z jednolitym w tym zakresie ustawodawstwem unijnym.
Kodeks pracy kładzie szczególny nacisk na zakres regulacji stosunku pracy.
Umowa o pracę z pracownikiem skierowanym do pracy na obszarze państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej na okres przekraczający 1 miesiąc, niezależnie od podstawowych warunków, jakim musi odpowiadać (tj. wskazywać: strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, w szczególności rodzaj pracy, miejsce jej wykonywania, wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia, wymiar czasu pracy oraz termin rozpoczęcia), powinna dodatkowo określać czas wykonywania pracy za granicą oraz walutę, w której będzie wypłacane pracownikowi wynagrodzenie w czasie wykonywania pracy za granicą.
Jeżeli jednak strony stosunku pracy nie wyłączyły umownie właściwości prawa polskiego, to zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego w umowie o pracę zawieranej na terytorium Polski wynagrodzenie za pracę, w tym również za pracę wykonywaną poza Polską zarówno w krajach Unii Europejskiej, jak i w krajach trzecich, powinno być wyrażone w walucie polskiej. Polski pracodawca może określić w umowie o pracę wysokość wynagrodzenia w walucie obcej tylko pod warunkiem, że wyrażone ono będzie jako równowartość określonej kwoty w złotówkach. Natomiast wypłata wynagrodzenia może się odbywać w kraju w walutach obcych, na rachunek bankowy.
Ponadto pracodawca przed skierowaniem pracownika do takiej pracy ma obowiązek poinformowania go na piśmie o:
- świadczeniach przysługujących mu z tytułu pracy poza granicami kraju, obejmujących zwrot kosztów przejazdu oraz zapewnienie zakwaterowania oraz
- o warunkach powrotu pracownika do kraju.
Sam sposób przekazania tych informacji może nastąpić przez pisemne wskazanie odpowiednich przepisów. Pracodawca powinien to uczynić niezwłocznie, jednak nie później niż w ciągu 1 miesiąca od dnia wejścia w życie tych zmian, a w przypadku gdy rozwiązanie umowy o pracę miałoby nastąpić przed upływem tego terminu – nie później niż do dnia rozwiązania umowy.
Zawinione naruszenie przez pracodawcę obowiązków wobec pracownika, polegające na uniemożliwieniu mu realizacji umowy o pracę w wyniku nieuzyskania zgody władz obcego państwa na zatrudnienie, może powodować odpowiedzialność odszkodowawczą.