Pracownik zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy – pojęcie „pracownik zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy” obejmuje 3 kategorie podmiotów:
- pracownika kierującego jednoosobowo zakładem pracy i jego zastępców lub
- pracownika wchodzącego w skład kolegialnego organu zarządzającego zakładem pracy, a także
- głównego księgowego.
Podział ten (nie uwzględniając głównego księgowego) jest uzależniony od formy sprawowania zarządu, który może być jednoosobowy bądź kolegialny.
W przypadku zarządu jednoosobowego pracownikiem kierującym zakładem pracy z reguły jest jego kierownik, dyrektor niezależnie od sposobu wyboru takiego pracownika, np. w drodze konkursu, powołania.
Kierownictwo może być również wieloosobowe, głównie w spółkach kapitałowych, w których wykonywane jest przez zarząd. Liczba pracowników zarządzających w związku z tym może być różna.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęto, że podstawą do określenia, czy dana osoba jest pracownikiem zarządzającym w imieniu pracodawcy zakładem pracy, konieczne jest stwierdzenie występowania dwóch elementów: uprawnienia do dokonywania czynności w sprawach z zakresu prawa pracy oraz charakteru tego uprawnienia wynikającego z przepisów prawa (nie wynika on natomiast z czynności prawnych uprawnionych podmiotów).
Forma kierowania zakładem pracy jest uzależniona również od organizacji samego zakładu pracy. W doktrynie przyjęto, że w szerszym funkcjonalnym ujęciu przez zakład pracy należy rozumieć zespół środków majątkowych, osobowych i organizacyjnych, a także zadań i funkcji, wyodrębniony od mienia osobistego pracodawcy.
Dana jednostka organizacyjna może mieć również strukturę składającą się z kilku samodzielnych części składowych – może posiadać np. swoje oddziały. W takiej sytuacji każda jej część ma z reguły oddzielne kierownictwo.
Wyodrębnienie tej kategorii pracowników powoduje również wprowadzenie w przepisach prawa pracy odrębnych regulacji odnoszących się do nich. Dotyczy to przede wszystkim:
- ograniczeń w prawie do minimalnego nieprzerwanego odpoczynku dobowego i tygodniowego,
- braku konieczności prowadzenia ewidencji czasu pracy,
- rekompensaty za pracę świadczoną poza normalnymi godzinami pracy i za czas dyżuru,
- wymiaru czasu pracy w nocy, której wykonywanie jest szczególnie niebezpieczne lub związane z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym,
- regulacji warunków wynagradzania w układzie zbiorowym pracy.