Zakładowa organizacja związkowa zgodnie z art. 26 ustawy o związkach zawodowych:
• zajmuje stanowiska w indywidualnych sprawach pracowniczych w zakresie unormowanym w przepisach prawa pracy,
• zajmuje stanowiska wobec pracodawcy i organu samorządu załogi w sprawach dotyczących zbiorowych interesów i praw pracowników,
• sprawuje kontrolę nad przestrzeganiem w zakładzie pracy przepisów prawa pracy, a w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
• kieruje działalnością społecznej inspekcji pracy i współdziała z Państwową Inspekcją Pracy,
• zajmuje się warunkami życia emerytów i rencistów.
W celu umożliwienia prawidłowej realizacji zadań nałożonych na związki zawodowe ustawodawca przewidział prawo do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy działaczy związkowych na okres kadencji. Wymiar tego zwolnienia uzależniony jest od liczby członków związku zatrudnionych w zakładzie pracy. Jeżeli liczba ta jest mniejsza niż 150, wówczas prawo do zwolnienia przysługuje częściowo jednemu pracownikowi. Potwierdza to zapis art. 31 ustawy o związkach zawodowych.
Zwolnienie ze świadczenia pracy w zarządzie zakładowej organizacji związkowej oznacza, że przy określonym miesięcznym wymiarze czasu pracy, zwolniony pracownik przez ustalony wymiar zwolnienia będzie wykonywał pracę związkową. Wymiar tego zwolnienia będzie zaliczony do miesięcznego wymiaru czasu pracy.
W lipcu br. do przepracowania jest 23 dni, co daje miesięczny wymiar czasu pracy 184 godziny. Z tego czasu pracy 100 godzin przeznaczonych jest na pracę związkową, a 84 godziny na wykonywanie pracy określonej w umowie o pracę.
Rozkład czasu pracy, w tym godzin przeznaczonych na pracę związkową, powinien być określony w harmonogramie na każdy miesiąc.
Udzielając pracownikowi częściowo zwolnionemu ze świadczenia pracy do pracy w zarządzie zakładowej organizacji związkowej urlopu wypoczynkowego, pracodawca odlicza z puli godzinowego wymiaru urlopu tyle godzin, ile miał do przepracowania w okresie tego urlopu.
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że pracownik będzie korzystał z urlopu wypoczynkowego w wymiarze 15 dni roboczych. Tak więc w tym czasie pracownik miał do przepracowania 120 godzin. Po powrocie z urlopu będzie musiał pracować jeszcze 64 godziny.
Z ustalonego harmonogramu czasu pracy będzie wynikało, czy w okresie urlopu wypoczynkowego przypadały dni przeznaczone na pracę związkową czy też nie.
Może się okazać, że godziny zwolnienia ze świadczenia pracy przypadały w całości w okresie udzielonego urlopu wypoczynkowego i pracownik po powrocie z odpoczynku przez pozostałą część miesiąca będzie wykonywał pracę ustaloną w umowie o pracę.
Przy innym wariancie z harmonogramu rozkładu czasu pracy może wynikać, że po urlopie wypoczynkowym przez pozostałe 64 godziny pracownik będzie wykonywał jedynie pracę związkową.
Należy zaznaczyć, że wymiar zwolnienia ze świadczenia pracy do pracy w zarządzie zakładowej organizacji związkowej „niezrealizowany” w danym miesiącu z powodu urlopu wypoczynkowego nie przechodzi na następny miesiąc.