Pracodawca nie ma prawa żądać od związkowców imiennych deklaracji członków organizacji. Może jedynie w sposób pośredni kontrolować liczbę członków związków zawodowych, np. na drodze sądowej – szczegóły w uzasadnieniu.
Zakładowa organizacja związkowa ma obowiązek przedstawiać pracodawcy co kwartał – według stanu na ostatni dzień kwartału – w terminie do 10. dnia miesiąca następującego po tym kwartale, informację o łącznej liczbie członków tej organizacji (art. 251 ustawy o związkach zawodowych). Z przepisów nie wynika jednak obowiązek informowania, kto imiennie należy do organizacji związkowej. Stąd nie mają Państwo prawa żądać imiennej listy członków organizacji związkowej.
Jedynie pomocniczo w ustaleniu faktycznej liczby członków organizacji związkowej może posłużyć Państwu liczba pracowników, od których pracodawca przekazuje organizacji związkowej składki związkowe potrącane z wynagrodzenia za pracę. Nie wszystkie jednak związki korzystają z tej możliwości, ponieważ nie mają obowiązku pobierania składek od swoich członków za pośrednictwem pracodawcy (art. 331 ustawy o związkach zawodowych).
Istnieją jedynie pośrednie sposoby weryfikacji faktycznej liczby członków organizacji związkowych, jeżeli mają Państwo wątpliwości dotyczące podawanej przez związek swojej liczebności. Przedstawiamy je poniżej.
PRZYKŁAD
Pracodawca ma wątpliwości dotyczące faktycznej liczby związkowców, od której jest uzależniony wymiar odpłatnego zwolnienia od pracy niektórych działaczy związkowych. W takiej sytuacji pracodawca może wystosować pozew do sądu pracy o zwrot bezpodstawnie pobranego wynagrodzenia za pracę przez pracownika zwolnionego od pracy. W celu zbadania zasadności roszczeń pracodawcy w toku postępowania sąd ustali także faktyczną liczbę członków organizacji związkowej.
Jeżeli pracodawca nie otrzymał stosownych informacji sprawozdawczych od zakładowej organizacji związkowej dotyczącej jej liczebności, ma pełne prawo przyjąć w swoim dalszym postępowaniu założenie, że od tej daty organizacja nie posiada swych ustawowych uprawnień. Związek może w każdej chwili wykazać, że ma co najmniej 10 członków. Złożenie oświadczenia automatycznie, od tego momentu, zwraca organizacji związkowej jej ustawowe uprawnienia.
Podstawa prawna
- art. 17 ust. 1 pkt 3, art. 251, art. 28, art. 31, art. 32, art. 331 ustawy o związkach zawodowych z 23 maja 1991 r. (Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.),
- art. 24125a Kodeksu pracy.