Czy trzeba zmienić regulamin pracy po utworzeniu w firmie zakładowej organizacji związkowej

Nie muszą Państwo dokonywać zmiany regulaminu pracy tylko z tego powodu, że w Państwa zakładzie zaczęła działać organizacja związkowa. Przed powstaniem związku zawodowego mieli Państwo prawo samodzielnie ustalić regulamin pracy.

UZASADNIENIE

Regulamin pracy, ustalony i wprowadzony w życie zgodnie z obowiązującymi przepisami, w sytuacji gdy nie ma w zakładzie związku zawodowego, nie musi w późniejszym okresie być uzgadniany z nowo utworzoną zakładową organizacją związkową. Jeżeli natomiast zajdzie potrzeba aktualizowania regulaminu pracy, wówczas powinni Państwo nowe postanowienia uzgodnić i wprowadzić w życie (w formie aneksu) z działającą u Państwa zakładową organizacją związkową (art. 104² § 1 Kodeksu pracy). W związku z tym, że w Państwa zakładzie działa tylko jedna zakładowa organizacja związkowa, w przypadku wprowadzenia zmian w regulaminie pracy będą Państwo zobowiązani wspólnie z tą organizacją ustalić termin dokonania uzgodnień treści aneksu do regulaminu pracy. Niedokonanie wymaganych uzgodnień w ustalonym przez Państwa i związki zawodowe terminie spowoduje, że będą Państwo mogli samodzielnie zmienić regulamin pracy (art. 104² § 2 Kodeksu pracy). W przypadku gdy nie uzgodnią Państwo z organizacją związkową terminu, w jakim powinno nastąpić uzgodnienie zmian do regulaminu pracy, nie będą Państwo mogli jednostronnie zmienić regulaminu.

Należy pamiętać, że regulamin pracy nie może zawierać postanowień mniej korzystnych dla pracowników niż inne przepisy prawa pracy. Zakaz wprowadzania postanowień mniej korzystnych jest równoznaczny ze stwierdzeniem nieważności całego regulaminu, a nie tylko niektórych jego postanowień, mniej korzystnych dla pracowników od innych obowiązujących przepisów prawa pracy. Wynika to z orzecznictwa Sądu Najwyższego (np. wyrok SN z 23 października 1979 r., I PRN 123/79, OSCP 1980/4/72, uchwała SN z 24 listopada 1993 r., I PZP 46/93, Orzecznictwo Gospodarcze 1993/4/56).

PRZYKŁAD

Regulamin pracy zawiera postanowienie, że „termin wypłaty wynagrodzenia jest ustalony na 10. dzień następnego miesiąca, a jeżeli ten dzień jest wolny od pracy, wynagrodzenie będzie wypłacane w dniu następnym”. Postanowienie to jest nieważne jako niezgodne z przepisami art. 85 § 3 Kodeksu pracy i zamiast sformułowania „w dniu następnym” powinno być „w dniu poprzedzającym”. Taki wadliwy zapis powoduje nieważność całego regulaminu pracy.

Zmiana określonych w regulaminie pracy warunków pracy, nawet jeżeli jest mniej korzystna dla pracowników, nie wymaga dokonania wypowiedzenia zmieniającego dotychczasowych warunków pracy. Inaczej będzie, jeżeli te warunki były dodatkowo określone w umowie o pracę. Wówczas trzeba będzie wręczyć pracownikom wypowiedzenia zmieniające. Zmienione warunki pracy zaczną obowiązywać pracowników po zakończeniu poszczególnych okresów wypowiedzenia.

PRZYKŁAD

Do regulaminu pracy wprowadzono postanowienie, że w zakładzie będzie obowiązywała przerwa obiadowa trwająca 60 minut, za którą nie przysługuje wynagrodzenie. W tej sytuacji trzej niezadowoleni pracownicy zaczęli domagać się wypowiedzeń zmieniających. Wydłużone w ten sposób godziny pracy były dla nich niekorzystne, ponieważ dojeżdżali oni do pracy z odległych miejscowości. Zakład miał prawo nie uwzględnić wniosków pracowników, gdyż w umowach o pracę nie było ustaleń w zakresie godzin pracy. Zmiany postanowień regulaminu pracy, które nie odnoszą się do treści umowy o pracę, nie wymagają wypowiedzenia zmieniającego bez względu na to, czy są dla pracownika korzystne czy nie.

Regulaminu pracy nie wprowadza się, jeśli organizację i porządek w procesie pracy oraz związane z tym prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników regulują postanowienia układu zbiorowego pracy lub gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 20 pracowników (art. 104 § 2 Kodeksu pracy). Kwestie związane z organizacją i porządkiem w zakładzie pracy są wówczas egzekwowane w drodze poleceń kierownictwa zakładu pracy.

Podstawa prawna:

• art. 104, art. 104² Kodeksu pracy.

Orzecznictwo uzupełniające:

• Regulamin pracy wydany przez pracodawcę bez wymaganego uzgodnienia z zakładową organizacją związkową nie ma mocy wiążącej. W razie nieprzedstawienia w terminie 30 dni wspólnie uzgodnionego stanowiska przez organizacje związkowe w kwestii zaproponowanego przez pracodawcę terminu prowadzenia negocjacji może on ustalić regulamin pracy bez uzgodnienia z tymi organizacjami. (Wyrok Sądu Najwyższego z 21 marca 2001 r., I PKN 320/00, OSNP 2002/24/599)