Projekt ustawy o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych został opracowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Rząd przyjął propozycję nowych przepisów. Czym są układy zbiorowe? Co wprowadza ustawa?
- Ustawa o układach zbiorowych pracy przyjęta przez rząd
- Układ zbiorowy pracy
- Zmiany w układach zbiorowych 2025
Ustawa o układach zbiorowych pracy przyjęta przez rząd
Na stronie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej czytamy, że dnia 19 sierpnia rząd przyjął projekt ustawy porządkującej przepisy o układach zbiorowych pracy - projekt ustawy o układach zbiorowych pracy i porozumieniach (druk 1627). Projekt dostosowuje polskie prawo do dyrektywy UE w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej. Zmiany wprowadzane ustawą były postulowane od wielu lat. Mają wejść w życie w terminie 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Ustawa określa następujące zasady:
- zawierania, obowiązywania, ewidencjonowania i udostępniania układów zbiorowych pracy;
- ewidencjonowania i udostępniania porozumień zbiorowych;
- sporządzania i przekazywania sprawozdań w zakresie wskaźnika zasięgu rokowań zbiorowych;
- ustalania i aktualizacji Planu działania na rzecz wspierania rokowań zbiorowych.
MRPiPS ma nadzieję, że nowa ustawa zachęci do zawiązywania układów zbiorowych pracy i dostosowywania na ich podstawie warunków zatrudnienia do specyfiki pracy poszczególnych organizacji.
Ustawa o układach zbiorowych pracy - projekt
gov.pl
Układ zbiorowy pracy
Czym jest układ zbiorowy pracy? To instytucja zbiorowego prawa pracy. Akt, porozumienie społeczne, dzięki któremu pracodawcy mogą lepiej zarządzać zakładem pracy, a pracownicy (reprezentowani przez związek zawodowy) gwarantować sobie dodatkowe uprawnienia, jak np. więcej dni urlopowych czy okresowe podwyżki wynagrodzeń. Należy podkreślić, że postanowienia układu nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż powszechnie obowiązujące przepisy prawa pracy (tzw. zasada korzystności). Układ może regulować rozwiązania mające na celu:
- łatwiejsze godzenie życia zawodowego z prywatnym,
- zapewnianie równości płci w zatrudnieniu,
- przeciwdziałanie mobbingowi,
- przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu (szersza lista znajduje się poniżej).
Art. 3 projektowanej ustawy określa, co znajduje się w układzie zbiorowym pracy, a mianowicie warunki, jakim powinna odpowiadać treść stosunków pracy lub innych stosunków prawnych będących podstawą wykonywania pracy zarobkowej. Dodatkowo w układzie można określić także sprawy nieuregulowane w przepisach prawa pracy w sposób bezwzględnie obowiązujący czyli np. takie, których nie ma w Kodeksie pracy i innych ustawach czy rozporządzeniach z zakresu prawa pracy. Układ zbiorowy pracy może obejmować sprawy dotyczące w szczególności:
- wymiaru i norm czasu pracy;
- systemów i rozkładów czasu pracy;
- pracy w godzinach nadliczbowych;
- wymiaru urlopu wypoczynkowego;
- warunków wynagradzania;
- organizacji pracy;
- bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym zagrożeń psychospołecznych;
- przeciwdziałania naruszaniu godności i innych dóbr osobistych osób wykonujących pracę zarobkową, naruszaniu zasady równego traktowania w zatrudnieniu oraz mobbingowi;
- tworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych;
- podnoszenia kwalifikacji zawodowych i urlopów szkoleniowych;
- godzenia życia zawodowego z życiem prywatnym;
- zarządzania wiekiem i aktywnego starzenia;
- prowadzenia dialogu społecznego, w tym trybu i warunków podejmowania rokowań, reprezentacji stron i udziału ekspertów.
Zmiany w układach zbiorowych 2025
Co najważniejsze, ustawa upraszcza i przyspiesza proces rejestracji układów zbiorowych pracy. Będą wymagały zgłoszenia jedynie do Krajowej Ewidencji Układów Zbiorowych Pracy i to w formie elektronicznej. Nowe przepisy przewidują korzystanie z pomocy mediatora podczas rokowań. Co więcej, układ będzie można zawrzeć na czas nieokreślony albo na czas określony z możliwością jego przedłużenia. Natomiast układy ponadzakładowe nie będą już musiały być zakładane przez organizacje pracodawców. Przewidziano bowiem, że mogą zostać zawarte przez co najmniej 2 pracodawców. Zgłoszenia takiego układu dokonuje bądź jeden pracodawca bądź organizacja pracodawców.