Czy szczepienia i leki przeciwko chorobom tropikalnym sfinansowane pracownikom są ich przychodem ze stosunku pracy

Sfinansowane przez Państwa świadczenia nie podlegają opodatkowaniu. Dotyczy to zarówno osób, które rzeczywiście odbyły podróż, jak i tych, które były do niej przygotowywane, ale nie wyjechały w delegację. Szczegóły w uzasadnieniu.

Zatrudniając pracownika w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych pracodawca stosuje wszelkie dostępne środki eliminujące narażenie, a jeżeli jest to niemożliwe – ograniczające stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki (art. 222¹ § 1 Kodeksu pracy w zw. z § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki). W celu zapobiegania szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych wśród pracowników narażonych na działanie biologicznych czynników chorobotwórczych przeprowadza się zalecane szczepienia ochronne wymagane przy wykonywaniu czynności zawodowych (art. 20 ust. 1 i 3 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi). Koszty szczepionek i przeprowadzenia szczepień finansuje pracodawca (art. 229 § 6 Kodeksu pracy).

WAŻNE!

Pracodawca pokrywa koszty szczepionek i szczepień niezbędnych ze względu na narażenie pracownika na zakażenia i choroby zakaźne.

W przypadku pracowników mających odbyć podróż służbową do rejonów, w których występuje zwiększone ryzyko zakażenia chorobami tropikalnymi, zakup szczepionek i leków byłby zwolniony z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dalej updof. Według tego przepisu, zwolnione z podatku są świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, jeżeli zasady ich przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Organy podatkowe w tym przypadku zajmują korzystniejsze stanowisko dla podatników. Uważają bowiem, że takie świadczenia w ogóle nie stanowią przychodu pracowników. Tak wynika m.in. z interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 24 lutego 2012 r., sygn. IBPBII/1/415-944/11/MK: „(...) wydatki poniesione przez pracodawcę w związku z podróżą służbową pracownika, niestanowiące zwrotu wydatków, nie powodują powstania przychodu po stronie pracownika. Pracodawca finansując podróż służbową pracownika działa w swoim własnym interesie, a nie interesie pracownika. Dlatego też pokrycie przez pracodawcę wydatków związanych z podróżą służbową pracownika – nawet w sytuacji, gdy z przyczyn obiektywnych w efekcie do tej podróży nie dojdzie – co do zasady, powinno być dla pracownika neutralne pod względem podatkowym, niezależnie od sposobu sfinansowania kosztów związanych z tą podróżą przez pracodawcę, tj. bezpośrednio, czy pośrednio poprzez zwrot wydatków uprzednio poniesionych przez pracownika. W przypadku sfinansowania przez pracodawcę szczepień ochronnych i leków dla swoich pracowników, którzy mieli odbyć, ale z różnych przyczyn (np. zmiana kontraktu) nie odbyli zaplanowanej podróży służbowej, w celu zapobieżenia zachorowaniu na żółtą gorączkę, żółtą febrę, zapalenie wątroby typu A+B, błonicę, tężec, dur brzuszny, polio, cholerę, zakażenia meningokokowe A+C czy malarię, związanych bezpośrednio z podróżami służbowymi pracowników (do krajów o tropikalnym lub subtropikalnym klimacie, m.in. na kontynencie afrykańskim, azjatyckim i amerykańskim) bez konieczności uprzedniego ponoszenia wydatków przez pracowników – wartość tych świadczeń nie stanowi przychodu pracowników w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podsumowując, organ podatkowy uznał, że skoro omawiane świadczenia nie stanowią przychodu pracownika, to nie można zastosować do nich zwolnienia. Aby bowiem móc rozpatrywać dane świadczenie pod kątem zastosowania zwolnienia, to świadczenie to winno stanowić przychód podatkowy (...)”.

Niezależnie jednak od tego, czy sfinansowane przez pracodawcę koszty szczepień i leków powodują powstanie przychodu zwolnionego z podatku czy w ogóle nie dochodzi do powstania przychodu, wartości tych świadczeń nie należy zaliczać do opodatkowanych przychodów pracowników. Są to przychody zwolnione również ze składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne (§ 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe i art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych).

Podstawa prawna:

• art. 222¹ § 1, art. 229 § 6 Kodeksu pracy,
• art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.),
• art. 20 ust. 1 i ust. 3 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. Nr 234, poz. 1570 ze zm.),
• § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz.U. Nr 81, poz. 716 ze zm.),
• § 1, § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.),
• art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.).