Od odszkodowania wypłaconego na podstawie ugody sądowej nie powinni Państwo odprowadzać zaliczki na podatek ani składek na ubezpieczenia pracownika. Odszkodowania wypłacone w związku z rozwiązaniem stosunku pracy nie podlegają oskładkowaniu. Odszkodowania wypłacone na podstawie ugody sądowej (z pewnymi wyjątkami) nie podlegają również opodatkowaniu.
UZASADNIENIE
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy (art. 18 ust. 1 w zw. z art. 4 pkt 9 ustawy systemowej). Jako wyjątek, z podstawy wymiaru składek wyłączono m.in. takie przychody, jak: odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu:
- rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy,
- nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia,
- skrócenia okresu wypowiedzenia,
- niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy (§ 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe).
Tym samym od odszkodowania z tytułu rozwiązania stosunku pracy nie należy odprowadzać składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
Z podatku dochodowego zwolnione są odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub w ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:
- otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
- dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 21 ust. 1 pkt 3b updof).
Takie wyjątki nie zachodzą w opisywanej sprawie. Dlatego odszkodowanie ustalone w ugodzie sądowej jest zwolnione z podatku dochodowego.
WAŻNE!
Z podatku dochodowego są zwolnione odszkodowania wypłacone zarówno na podstawie wyroku, jak i ugody sądowej – do wysokości określonej w wyroku/ugodzie.
PRZYKŁAD
Pracownik wniósł o przywrócenie do pracy, zarzucając niesłuszne rozwiązanie umowy o pracę. Sąd uznał przywrócenie pracownika do pracy za niecelowe i zasądził na jego rzecz roszczenie alternatywne, tj. odszkodowanie w granicach ustawowych.
W takiej sytuacji odszkodowanie jako odszkodowanie z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę nie podlega zarówno opodatkowaniu, jak i oskładkowaniu.
PRZYKŁAD
Pracodawca zawarł z pracownikiem ugodę pozasądową, na podstawie której wypłacił mu z tytułu odszkodowania ustaloną kwotę wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych (co wyczerpało roszczenia pracownika w związku z pracą w godzinach nadliczbowych). W takiej sytuacji od odszkodowania powinien zostać odprowadzony podatek dochodowy, gdyż nie mamy do czynienia z ugodą sądową. Ponadto takie odszkodowanie nie zostało wyłączone z podstawy wymiaru składek ubezpieczeniowych, ponieważ nie ma związku z wygaśnięciem ani rozwiązaniem stosunku pracy. Stąd powstanie również obowiązek oskładkowania wypłacanej kwoty.
Podstawa prawna
- art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 2010 r. Nr 51, poz. 307),
- § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.),
- art. 18 ust. 1 w zw. z art. 4 pkt 9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.).