Nieobecność pracownika z powodu trudności z dotarciem do pracy w wyniku powodzi należy uznać za usprawiedliwioną. Za dzień, w którym nie świadczył on pracy, nie należy się jednak wynagrodzenie, chyba że wewnętrzne przepisy funkcjonujące w Państwa firmie stanowią inaczej. Pracownik powinien otrzymać za lipiec br. wynagrodzenie zasadnicze w wysokości brutto 1913,04 zł (do wypłaty – 1399,19 zł). Szczegółowe wyliczenie tego wynagrodzenia przedstawiono w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Powódź jest zdarzeniem, na które pracownik nie ma wpływu, którego nie może przewidzieć ani mu zapobiec. Jeżeli z powodu powodzi pracownik nie stawi się do pracy, jego nieobecność należy uznać za usprawiedliwioną. W przeciwnym razie byłoby to niezgodne z zasadami współżycia społecznego. Nie można wymagać od pracownika, aby stawił się do pracy w sytuacji, gdy jest to niemożliwe przy dochowaniu należytej staranności. Za czas nieobecności z powodu powodzi pracownik nie zachowuje jednak prawa do wynagrodzenia.
WAŻNE!
Za czas nieświadczenia pracy z powodu powodzi pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia.
Pracownikowi należy się wynagrodzenie za pracę wykonaną (art. 80 Kodeksu pracy). Odstępstwem od tej zasady są przepisy szczególne, które wymieniają przypadki, gdy pracownikowi należy wypłacić wynagrodzenie mimo jego nieobecności w pracy (np. § 9 rozporządzenia w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy...). Wśród tych zdarzeń nie wymieniono jednak siły wyższej, w tym powodzi, dlatego należy zastosować ogólne zasady prawa pracy.
Sejm ma uprawnienia do tego, by w sytuacjach wyjątkowych przyjąć ustawę specjalną, która określa świadczenia przysługujące osobom nieobecnym w pracy z powodu powodzi. W ustawie tej pracodawca może zostać zobowiązany do wypłaty wynagrodzenia za czas nieobecności pracownika w pracy z tego właśnie powodu. Jednak w tym roku Sejm nie uchwalił takiej ustawy.
Brak zapisu takiej sytuacji w przepisach powszechnie obowiązujących nie znaczy, że nie mogą one zostać uregulowane w aktach wewnętrznych pracodawcy, np. w regulaminie wynagradzania. Jeżeli regulamin lub sama umowa o pracę przewidują wypłatę wynagrodzenia pracownikowi, który nie stawił się do pracy wskutek działania siły wyższej lub innego nadzwyczajnego zdarzenia, to mają one pierwszeństwo (jako korzystniejsze) przed zasadą Kodeksu pracy, że pracownikowi należy się wynagrodzenie za wykonaną pracę.
Mimo braku dodatkowych zapisów pracownik może zachować prawo do wynagrodzenia za dzień, w którym nie stawił się do pracy, jeśli zwróci się do pracodawcy o udzielenie w tym dniu urlopu na żądanie. W ten sposób straci jednak jeden dzień z wymiaru swojego urlopu wypoczynkowego.
Zupełnie inaczej należy rozpatrywać sytuację, gdy pracownik stawi się do pracy i wykazuje gotowość jej świadczenia, jednak nie może przystąpić do swoich obowiązków z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. Taką przyczyną może być np. zalanie przez powódź pomieszczeń biurowych lub urządzeń służących do wykonywania danego rodzaju pracy. W takim przypadku pracownikowi bezwzględnie należy się wynagrodzenie gwarancyjne, tzw. postojowe w wysokości wynikającej z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania, to należy mu wypłacić 60% wynagrodzenia. W każdym przypadku wynagrodzenie nie może być niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, tj. 1276 zł.
Wynagrodzenie określone w stałej stawce miesięcznej, gdy pracownik nie przepracował wszystkich dni w miesiącu z powodu usprawiedliwionej nieobecności bez zachowania prawa do wynagrodzenia, należy obliczyć w następujący sposób:
- stałą miesięczną stawkę podzielić przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu,
- otrzymaną kwotę pomnożyć przez liczbę godzin nieobecności w pracy w danym miesiącu,
- otrzymaną wartość odjąć od wynagrodzenia ustalonego w stawce miesięcznej (§ 12 ust. 1 rozporządzenia z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy...)
Państwa pracownik, który był w lipcu br. nieobecny w pracy z powodu powodzi, ze względu na 1-dniową nieobecność w pracy powinien otrzymać wynagrodzenie obliczone w następujący sposób:
Krok 1 - Obliczenie stawki za godzinę pracy w lipcu br.
W lipcu 2009 r. nominalny czas pracy dla pracowników zatrudnionych w podstawowym rozkładzie czasu pracy w wymiarze pełnego etatu wynosi 23 dni, czyli 184 godziny. Stała miesięczna stawka wynagrodzenia Państwa pracownika wynosi 2000 zł, zatem stawka godzinowa w lipcu br. wyniesie:
2000 zł : 184 godz. = 10,87 zł/godz.
Krok 2 – Ustalenie wysokości wynagrodzenia za nieprzepracowaną część lipca br.:
10,87 zł/godz. x 8 godz. = 86,96 zł
Krok 3 – Ustalenie wysokości wynagrodzenia należnego za lipiec br.:
2000 zł – 86,96 zł = 1913,04 zł
Należne pracownikowi wynagrodzenie zasadnicze brutto za lipiec br. wyniesie w opisanym przypadku 1913,04 zł.
Od tak wyliczonej kwoty brutto należy potrącić wszystkie obciążenia publicznoprawne (składki na ubezpieczenia społeczne, składkę na ubezpieczenie zdrowotne, zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych), dokonując następujących działań:
● podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne: 1913,04 zł
● składki na ubezpieczenia społeczne (łącznie) finansowane przez pracownika:
1913,04 zł x 13,71% = 262,28 zł
● podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne: 1913,04 zł – 262,28 zł = 1650,76 zł
● składka na ubezpieczenie zdrowotne należna do ZUS (9%):
1650,76 zł x 9% = 148,57 zł
● składka na ubezpieczenie zdrowotne odliczana od zaliczki na podatek (7,75%):
1650,76 zł x 7,75% = 127,93 zł
● koszty uzyskania przychodów (kup): 111,25 zł
● podstawa opodatkowania:
1913,04 zł – 262,28 zł – 111,25 zł = 1539,51 zł; po zaokrągleniu 1540 zł
● podatek naliczony: (1540 zł x 18%) – 46,33 zł (tzw. kwota wolna w 2009 r.) = 230,87 zł
● podatek do odprowadzenia do US: 230,87 zł – 127,93 zł = 102,94; po zaokrągleniu 103 zł
Razem potrącenia z wynagrodzenia brutto: 262,28 zł + 148,57 zł + 103 zł = 513,85 zł
Kwota netto do wypłaty:
1913,04 zł – 513,85 zł = 1399,19 zł
Pracownik otrzyma wynagrodzenie netto w wysokości 1399,19 zł.
Podstawa prawna
- art. 80, art. 81 Kodeksu pracy,
- § 1, § 4–16 rozporządzenia z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (DzU nr 60 poz. 281 ze zm.),
- § 12 ust. 1 rozporządzenia z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.).