W 2009 r. nie zmieniły się koszty uzyskania przychodów, które:
- wynoszą 111,25 zł miesięcznie, a za rok podatkowy nie więcej niż 1335 zł - w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody z tytułu jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej;
- nie mogą przekroczyć łącznie 2002,05 zł za rok podatkowy - w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z więcej niż jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej;
- wynoszą 139,06 zł miesięcznie, a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 1668,72 zł - w przypadku gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę;
- nie mogą przekroczyć łącznie 2502,56 zł za rok podatkowy - w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z więcej niż jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej, a miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę.
W 2009 r. zaliczki pobierane przez pracodawcę od stycznia do grudnia danego roku podatkowego wynoszą:
- 18% dochodu uzyskanego w danym miesiącu - za miesiące od początku roku do tego miesiąca włącznie, w którym dochód podatnika uzyskany od stycznia w tym zakładzie pracy przekroczy kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali,
- 32% dochodu uzyskanego w danym miesiącu - za miesiące następujące po tym, w którym dochód uzyskany narastająco od początku roku przekroczy próg podatkowy.
Jeżeli w danym miesiącu pracownik uzyska dochód powodujący przekroczenie progu skali podatkowej, zaliczkę za ten miesiąc pracodawca pobierze według dotychczasowej stawki podatkowej, nową, wyższą stawkę tj. 32% podatku, zastosuje dopiero od następnego miesiąca. Kwota ustalonej zaliczki na podatek będzie mogła zostać pomniejszona o ulgę podatkową, tj. 46,33 zł, w skali miesiąca.
Przykład
Jak rozliczyć wynagrodzenie za styczeń 2009 r. pracownika, jeśli jest on wynagradzany według stałej stawki miesięcznej 4000 zł i złożył pracodawcy oświadczenie PIT-2 upoważniające go do zastosowania kwoty zmniejszającej podatek?
I. Ustalamy wysokości składek na ubezpieczenia społeczne:
- składka na ubezpieczenie emerytalne: 4000 zł x 9,76% = 390,40 zł,
- składka na ubezpieczenie rentowe: 4000 zł x 1,5% = 60 zł,
- składka na ubezpieczenie chorobowe: 4000 zł x 2,45% = 98 zł,
- łączna kwota składek na ubezpieczenia społeczne: 390,40 zł + 60 zł + 98 zł = 548,40 zł.
II. Obliczamy wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne:
- podstawą wyliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne jest wynagrodzenie brutto pomniejszone o kwotę składek na ubezpieczenie społeczne: 4000 zł - 548,40 zł = 3451,60 zł,
- składka na ubezpieczenie zdrowotne w pełnej wysokości (9%): 3451,60 zł x 9% = 310,64 zł,
- składka na ubezpieczenie zdrowotne odliczana od podatku (7,75%): 3451,60 zł x 7,75% = 267,50 zł.
III. Ustalamy dochód pracownika. W tym celu od przychodu odejmujemy składki na ubezpieczenia społeczne oraz kwotę stanowiącą zryczałtowany koszt uzyskania przychodu 4000 zł - 548,40 zł - 111,25 zł (zakładamy, że pracownik mieszka w tej samej miejscowości, w której znajduje się zakład pracy) = 3340,35 zł; po zaokrągleniu do pełnych złotych - 3340 zł.
IV. Obliczamy zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Podstawę opodatkowania mnożymy przez obowiązującą stopę procentową podatku (w 2009 r. - 18% w pierwszym przedziale skali podatkowej), a następnie pomniejszamy o ulgę podatkową (w 2009 r. - 46,33 zł) i składkę zdrowotną 7,75%:
3340 zł x 18% = 601,20 zł,
601,20 zł - 46,33 zł = 554,87 zł,
554,87 zł - 267,50 zł = 287,37 zł; po zaokrągleniu do pełnych złotych ostateczna kwota zaliczki będzie wynosić 287 zł.
V. Ustalamy wynagrodzenie netto do wypłaty. Wynagrodzenie brutto (przychód) pomniejszamy o składki na ubezpieczenie społeczne, zaliczkę podatkową oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne (9%):
4000 zł - 548,40 zł - 287 zł - 310,64 zł = 2853,96 zł.
Pracownik powinien otrzymać pensję w kwocie 2853,96 zł. W związku ze zmianą stopy procentowej podatku będzie to kwota wyższa niż w przypadku wypłaty pensji w grudniu, kiedy to pracownik otrzymałby 2822,96 zł.
Rozliczanie umów cywilnoprawnych
W 2009 r. od przychodów uzyskiwanych z tytułu umów zlecenia i o dzieło w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 200 zł (jeśli nie są zawierane w ramach działalności gospodarczej) pobiera się zryczałtowany podatek w wysokości 18%. Ustalając podstawę opodatkowania takiego przychodu, nie można pomniejszyć podstawy opodatkowania o naliczone składki na ubezpieczenia społeczne, a zryczałtowanego podatku o składki na ubezpieczenie zdrowotne finansowane przez zleceniobiorcę.
Przykład
Jak dokonać rozliczenia umowy zlecenia, jeśli zleceniobiorca od danego zleceniodawcy w ciągu miesiąca zarobił 100 zł brutto i z tytułu tego zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu?
Jeśli zleceniobiorca nie ma innych tytułów do ubezpieczeń, wówczas z tytułu umowy zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu, a także wypadkowemu, gdy zlecenie wykonywane jest w miejscu prowadzenia działalności przez zleceniodawcę. Ubezpieczenie chorobowe w takim przypadku jest dobrowolne. Załóżmy, że zleceniobiorca nie zgłosił się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, z tytułu zawartej z nim umowy. Liczymy zatem jedynie składkę emerytalną i rentową.
I. Ustalamy wysokości składek na ubezpieczenia społeczne.
- składka na ubezpieczenie emerytalne: 100 zł x 9,76% = 9,76 zł,
- składka na ubezpieczenie rentowe: 100 zł x 1,5% = 1,5 zł,
- łączna kwota składek na ubezpieczenia społeczne: 9,76 zł + 1,50 zł = 11,26 zł.
II. Obliczamy wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne. Podstawą wyliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne jest przychód z tytułu umowy zlecenia pomniejszony o kwotę składek na ubezpieczenia społeczne: 100 zł - 11,26 zł = 88,74 zł,
- składka na ubezpieczenie zdrowotne w pełnej wysokości (9%): 88,74 zł x 9% = 7,99 zł.
III. Obliczamy zryczałtowany podatek od umowy zlecenia. Od kwoty dochodu ustalamy 18%, a otrzymanej kwoty nie pomniejszamy o składkę na ubezpieczenie zdrowotne:
100 zł x 18% = 18 zł.
IV. Ustalamy wynagrodzenie netto do wypłaty. W tym celu wynagrodzenie brutto (przychód) pomniejszamy o składki na ubezpieczenie społeczne, zaliczkę podatkową oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne (9%):
100 zł - 11,26 zł - 18 zł - 7,99 zł = 62,75 zł.
Zleceniobiorca z tytułu umowy zlecenia powinien otrzymać wynagrodzenie w wysokości 62,75 zł.