Przepisy Kodeksu pracy dotyczące zasad dokonywania potrąceń z wynagrodzenia stosuje się również do potrąceń z wynagrodzenia chorobowego. Natomiast odmienne zasady regulują potrącenia z zasiłku chorobowego.
Potrącenia z wynagrodzenia chorobowego
Wynagrodzenie za okres niezdolności do pracy, o którym mowa w art. 92 k.p., podlega potrąceniom na zasadach obowiązujących w przypadku dokonywania potrąceń z wynagrodzenia za pracę.
Z wynagrodzenia chorobowego podlegają potrąceniu sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie świadczeń alimentacyjnych, należności innych niż świadczenia alimentacyjne, zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi, kary pieniężne oraz inne należności potrącane z wynagrodzenia pracownika za jego zgodą wyrażoną na piśmie.
Ustawodawca wskazał również granice potrąceń i kwotę wynagrodzenia, stanowiącą granicę potrąceń dokonywanych przez pracodawcę, którą pracownik powinien otrzymać na swoje utrzymanie.
Przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne kwotą wolną od potrąceń jest kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy. Przy potrącaniu należności alimentacyjnych nie ustalono kwoty wolnej od potrąceń. Od 1 stycznia 2011 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 1386 zł brutto.
Przykład
Pracownik przez cały maj był niezdolny do pracy. Wynagrodzenie chorobowe pracownika za ten okres wynosi 2850 zł netto. Pracodawca jest zobowiązany do potrącenia z wynagrodzenia pracownika kwoty 1000 zł z tytułu niespłaconego kredytu i robi to w następujący sposób.
Krok 1. Ustalamy kwotę wolną od potrąceń.
Kwota wolna od potrąceń – czyli minimalne wynagrodzenie netto, po odjęciu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne i zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, gdy pracownik ma podstawowe koszty uzyskania przychodu i złożony PIT-2 – to kwota – 1032,34 zł (1386 zł brutto).
Krok 2. Ustalamy kwotę maksymalnego potrącenia.
Od wynagrodzenia chorobowego odejmujemy kwotę wolną od potrąceń i otrzymujemy kwotę, którą można potrącić: 2850 zł – 1032,34 zł = 1817,66 zł.
Krok 3. Dokonujemy potrącenia.
Potrącenie z tytułu niespłaconej pożyczki jest możliwe, gdyż kwota maksymalnego potrącenia (1817,66 zł) jest wyższa od potrącanej kwoty 1000 zł, a kwota wypłacana pracownikowi jest wyższa niż kwota wolna od potrąceń (2850 zł – 1000 zł) = 1850 zł.
Potrącenia z zasiłku chorobowego
Do potrąceń z zasiłku chorobowego stosuje się przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, do których odsyłają przepisy Kodeksu postępowania cywilnego dotyczące potrąceń z emerytur i rent (art. 139 i 140 ww. ustawy w zw. z art. 833 § 5 k.p.c.).
Należności alimentacyjne są potrącane do wysokości 60% kwoty zasiłku, inne należności – do wysokości 25% kwoty zasiłku. Jednocześnie należy pamiętać o kwocie wolnej od potrąceń – 50% kwoty najniższej emerytury lub renty, przy sumach egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych oraz 60% kwoty najniższej emerytury lub renty przy egzekwowaniu innych należności. Kwota najniższej emerytury (renty) wynosi obecnie 728,18 zł.
Przykłady
Pracownik przebywał przez cały maj na zwolnieniu lekarskim. W poprzednich miesiącach również był niezdolny do pracy i wykorzystał już 33 dni, za które pracodawca wypłacił wynagrodzenie chorobowe. Za maj pracownikowi należy się zasiłek chorobowy. Kwota przysługującego zasiłku wynosi 1400 zł.
Pracodawca na podstawie tytułu wykonawczego ma obowiązek potrącać z wynagrodzenia pracownika kwotę 750 zł z tytułu należności alimentacyjnych. W jakiej wysokości pracodawca dokona powyższego potrącenia z zasiłku chorobowego, czy może potrącić całą kwotę?
Potrąceń z przysługującego pracownikowi zasiłku chorobowego dokonuje się po odliczeniu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Krok 1. Obliczamy zaliczkę na podatek dochodowy.
1400 zł x 18% – 46,33 (kwota wolna od podatku) = 206 zł (po zaokrągleniu).
Krok 2. Ustalamy kwotę wolną od potrąceń.
W przypadku potrąceń na zaspokojenie należności alimentacyjnych kwota wolna od potrąceń wynosi 50% najniższej emerytury. Jest to kwota 364,09 zł (728,18 x 50%).
Krok 3. Obliczamy kwotę maksymalnego potrącenia.
Od kwoty zasiłku chorobowego odejmujemy zaliczkę na podatek dochodowy i kwotę wolną od potrąceń:
1400 zł – 206 zł – 364,09 zł = 829,91 zł (maksymalna kwota podlegająca potrąceniu).
Krok 4. Dokonujemy potrąceń.
W tym przypadku kwota alimentów jest niższa od kwoty, którą można potrącić maksymalnie z zasiłku. Oznacza to, że kwota należności alimentacyjnych w wysokości 750 zł może być potrącona w całości.
***
Zakład pracy jest zobowiązany na podstawie tytułu wykonawczego do potrącania z wynagrodzenia za pracę należności z tytułu niespłaconych rat za samochód w wysokości 700 zł.
Pracownik był niezdolny do pracy od 16 do 31 maja 2011 r. i z tego tytułu ma prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 850 zł. Za przepracowany okres od 1 do 15 maja przysługuje wynagrodzenie w wysokości 1000 zł netto.
W jaki sposób i w jakiej wysokości należy potrącić ratę niespłaconej pożyczki z kwoty zasiłku i z wynagrodzenia za pracę?
Krok 1. Potrącamy zaliczkę na podatek dochodowy.
W tym miesiącu pracownikowi przysługuje również wynagrodzenie za pracę, dlatego kwotę wolną od podatku uwzględniono przy obliczaniu należnego wynagrodzenia za pracę. Zaliczkę na podatek potrącamy z zasiłku:
850 zł x 18% = 153 zł.
Krok 2. Ustalamy kwotę wolną od potrąceń.
Przy egzekwowaniu należności innych niż alimentacyjne kwotą wolną od potrąceń jest kwota 60% najniższej emerytury lub renty, tj. 436,91 zł (60% x 728,18 zł); w przeliczeniu na 16 dni niezdolności do pracy pracownika jest to kwota 233,02 zł (436,91 zł : 30 dni x 16 dni).
Krok 3. Ustalamy kwotę maksymalnego potrącenia.
Na zaspokojenie należności innych niż alimentacyjne z kwoty zasiłku chorobowego można dokonać potrącenia do wysokości 25% kwoty zasiłku, czyli 174,25 zł.
(850 – 153) x 25% = 174,25 zł.
Krok 4. Dokonujemy potrąceń.
Potrącając należności niealimentacyjne z wynagrodzenia za pracę, pracodawca powinien pozostawić kwotę wolną od potrąceń, tj. minimalne wynagrodzenie netto (1032,34 zł). Wynagrodzenie za pracę za okres od 1 do 15 maja wynosi 1000 zł (netto), co oznacza, że jest niższe od kwoty wolnej od potrąceń, dlatego nie jest możliwe dokonanie potrącenia z wynagrodzenia za pracę.
Podstawa prawna:
- art. 92 Kodeksu pracy,
- art. 833 § 5 Kodeksu postępowania cywilnego,
- art. 139, 140 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.).