Do działalności kulturalno-oświatowej, która może być finansowana ze środków zfśs, można zaliczyć np. zakup biletów wstępu na koncerty, do kina, teatru, opery, organizowanie imprez kulturalnych w zakładzie pracy. Natomiast do działalności sportowo-rekreacyjnej zalicza się karnety na basen, siłownię, organizowanie zawodów sportowych i gier, w których biorą udział pracownicy i ich rodziny, zakup sprzętu oraz wyposażenie sali gimnastycznej w firmie itp.
Na co można przeznaczyć środki zfśs
Działalność kulturalno-oświatowa oraz sportowo-rekreacyjna nie są jedynymi formami wspierania socjalnego pracowników. Środki zfśs przeznaczone są na finansowanie działalności socjalnej, czyli na usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej (rzeczowej lub finansowej), a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową (art. 2 pkt 1 ustawy o zfśs).
Zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z funduszu oraz zasady przeznaczania środków funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie zfśs (ustalanym zgodnie z art. 27 ust. 1 albo z art. 30 ust. 5 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych).
Pracodawca, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, uzgadnia regulamin z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów (art. 8 pkt 2 ustawy o zfśs). Oznacza to, że katalog świadczeń socjalnych z funduszu dla pracowników powinien być zapisany w wewnętrznym regulaminie zfśs.
WAŻNE!
Świadczenia przyznane w ramach działalności kulturalno-oświatowej oraz sportowo-rekreacyjnej powinny być zapisane w regulaminie zfśs.
Przyznawanie świadczeń finansowanych z zfśs oraz ich wysokość powinny być uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu (art. 8 pkt. 1 ustawy o zfśs). Oznacza to, że pracodawca nie może wszystkim pracownikom przyznać tych świadczeń w takiej samej ilości i o jednakowej wartości. W pierwszej kolejności przed przyznaniem świadczeń pracodawca musi rozpoznać potrzeby związane z sytuacją socjalną poszczególnych osób zatrudnionych. Sposób rozpatrywania wniosków i przyznawania świadczeń w zależności od kryterium socjalnego pracowników powinien być unormowany w regulaminie zfśs.
Pracodawca, przyznając pomoc z zfśs, powinien pamiętać, że:
- możliwość ubiegania się pracowników o świadczenia z funduszu powinna wynikać z postanowień regulaminu zfśs jako materialnej pomocy w formie rzeczowej lub finansowej,
- przy kwalifikowaniu osób uprawnionych do tego rodzaju pomocy należy stosować kryteria socjalne, tzn. ocenę sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej.
Osoby uprawnione do korzystania z zfśs
Osobami uprawnionymi do korzystania z funduszu są:
- pracownicy i ich rodziny,
- emeryci i renciści, byli pracownicy i ich rodziny,
- inne osoby, którym przyznano w regulaminie prawo do korzystania ze świadczeń socjalnych finansowanych z funduszu.
Oznacza to, że nie tylko pracownicy mogą korzystać ze świadczeń przyznawanych w ramach zfśs, ale również np. ich rodzina. Pracodawca może więc w ramach działalności sportowo-rekreacyjnej przyznać karnety na basen zarówno zatrudnionemu, jak i np. jego dziecku, jeśli tak stanowi regulamin funduszu.
Przydzielanie świadczeń a podatek i składki
Niektóre świadczenia z funduszu socjalnego są zwolnione z podatku dochodowego. Są to świadczenia rzeczowe (z wyłączeniem bonów, talonów i innych znaków uprawniających do ich wymiany na towary lub usługi), a także świadczenia pieniężne. Kwota zwolnienia jest ograniczona łącznie do 380 zł na rok (art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwanej dalej updof). Nadwyżka powyżej kwoty 380 zł podlega opodatkowaniu. Kwota zwolnienia z podatku do 380 zł dotyczy łącznie wszystkich świadczeń z zfśs w skali roku. Ustawodawca nie zaliczył jedynie do rzeczowych świadczeń bonów, talonów i innych znaków uprawniających do ich wymiany na towary lub usługi (art. 21 ust. 1 pkt 67 updof). Tak więc świadczenia działalności kulturalno-oświatowej oraz sportowo-rekreacyjnej, przyznane zgodnie z przepisami ustawy o zfśs i updof, będą podlegały również takiemu zwolnieniu podatkowemu.
Przykładowo dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 17 maja 2011 r. (IPPB4/415-186/11-2/JS) uznał za świadczenia zwolnione z podatku do kwoty nieprzekraczającej w roku podatkowym 380 zł takie świadczenia, jak: zbiorowe wycieczki (np. na opłacenie przewodnika czy kupno biletów do muzeum) oraz zbiorowe imprezy o charakterze sportowo-rekreacyjnym (np. opłacenie wynajęcia sali do rozegrania meczu lub turnieju tanecznego) lub kulturalno-oświatowym (np. finansowanie biletów do kina, teatru).
Aby świadczenia otrzymywane przez pracowników mogły być zwolnione z podatku wskazanego w art. 21 ust. 1 pkt 67 updof, muszą być spełnione łącznie następujące przesłanki:
- świadczenia mają charakter świadczenia rzeczowego lub pieniężnego,
- są w całości finansowane ze środków zfśs lub funduszy związków zawodowych,
- są otrzymywane w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o zfśs,
- ich wysokość nie przekracza w roku podatkowym kwoty 380 zł.
Świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zfśs nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne (§ 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia MPiPS z 18 grudnia 1998 r.). Świadczenia z zfśs przeznaczone na sfinansowanie działalności kulturalno-oświatowej oraz sportowo-rekreacyjnej wypłacone (zgodnie z przepisami ustawy o zfśs) nie podlegają oskładkowaniu.
Podstawa prawna:
- art. 2 pkt 1, art. 8 pkt 1 i 2 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.),
- art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.),
- ustawa z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (DzU z 2001 r. nr 79, poz. 854),
- § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.).