Zasiłek z ubezpieczenia chorobowego należny jest nielicznej grupie osób ubezpieczonych w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru. Przywilej ten dotyczy jedynie tych osób, których niezdolność do pracy lub niemożność wykonywania pracy przypadła w okresie ciąży, powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów, czy też powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy.
O zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru może się ubiegać także ubezpieczony (najczęściej pracownik), którego niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową. Jeżeli pracownik podlega ubezpieczeniu wypadkowemu z więcej niż jednego tytułu, to zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru przysługuje w tej wysokości z każdego z tych tytułów.
Jeżeli ubezpieczony podlega zarówno ubezpieczeniu wypadkowemu, jak i ubezpieczeniu chorobowemu, a niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową i ubezpieczony spełnia warunki do uzyskania świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego i chorobowego – wówczas ubezpieczonemu przysługuje świadczenie tylko z ubezpieczenia wypadkowego. Gdy jednak świadczenie z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługuje, to wtedy osobie objętej ubezpieczeniem chorobowym świadczenie jest przyznawane na zasadach określonych w ustawie o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa, np. przyznawany jest zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego.
Zasiłek od pierwszego dnia ubezpieczenia
Prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje od pierwszego dnia niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową. W związku z tym do osób, które są objęte ubezpieczeniem wypadkowym i staną się niezdolne do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, nie ma zastosowania tzw. okres wyczekiwania, tak jak to jest w przypadku zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego.
Od pierwszego dnia niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego, jeśli nie zachowuje on prawa do wynagrodzenia za cały okres niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów. W przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem, zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje, nawet jeżeli w danym roku kalendarzowym nie został wykorzystany okres wypłaty wynagrodzenia wynikający z art. 92 k.p.
Przykład
Pracownik firmy X (która jest zobowiązana do ustalania prawa do zasiłków w razie choroby i macierzyństwa oraz ich wypłaty) stał się niezdolny do pracy z powodu wypadku przy pracy, któremu uległ 2 lipca 2012 r. Pracownik otrzyma zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru od pierwszego dnia niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy, tj. od dnia 2 lipca 2012 r. Prawo do tego zasiłku i jego wysokość ustali oraz zasiłek wypłaci firma X.
Prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego będzie również przysługiwało ubezpieczonemu np. pracownikowi od pierwszego dnia ubezpieczenia wypadkowego, jeżeli niezdolność do pracy wynika z późniejszych następstw w stanie zdrowia w związku ze stwierdzonym wcześniej wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową, z tym że związek tej niezdolności do pracy z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową powinien zostać stwierdzony przez lekarza zaświadczeniem lekarskim.
Zasiłek chorobowy przysługuje nie tylko w czasie trwania ubezpieczenia wypadkowego. Przysługuje również za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia wypadkowego osobie, która stała się niezdolna do pracy w wyniku wypadku przy pracy albo choroby zawodowej:
- w czasie trwania tytułu ubezpieczenia i niezdolność ta trwa nieprzerwanie po jego ustaniu,
- po ustaniu tytułu ubezpieczenia, jeżeli spełnione są warunki określone w art. 7 ustawy zasiłkowej i niezdolność do pracy wynika z późniejszych następstw zaistniałych w stanie zdrowia w związku ze stwierdzonym wcześniej wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową.
Ubezpieczony bez zasiłku
Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, za które ubezpieczony na podstawie odrębnych przepisów zachowuje prawo do wynagrodzenia, uposażenia, stypendium lub innego świadczenia przysługującego za czas niezdolności do pracy.
Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługuje ubezpieczonemu:
- gdy wyłączną przyczyną wypadku przy pracy było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa,
- który, będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku.
Jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że ubezpieczony znajdował się w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, płatnik składek kieruje ubezpieczonego na badanie niezbędne do ustalenia zawartości alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych w organizmie. Ubezpieczony zaś jest zobowiązany poddać się temu badaniu. Odmowa poddania się badaniu lub inne zachowanie uniemożliwiające jego przeprowadzenie powoduje pozbawienie prawa do świadczeń, chyba że ubezpieczony udowodni, że miały miejsce przyczyny, które uniemożliwiły poddanie się temu badaniu.
ZUS odmawia przyznania zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego w przypadku:
- nieprzedstawienia protokołu powypadkowego lub karty wypadku;
- nieuznania w protokole powypadkowym lub karcie wypadku zdarzenia za wypadek przy pracy;
- gdy protokół powypadkowy lub karta wypadku zawierają stwierdzenia bezpodstawne.
Warto podkreślić, że osobom prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym, duchownym będącym płatnikami składek na własne ubezpieczenia oraz członkom ich rodzin zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego nie będzie przysługiwał w razie wystąpienia w dniu wypadku lub w dniu złożenia wniosku o jego przyznanie zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 6,60 zł do czasu spłaty całości zadłużenia.
Podstawa prawna:
- art. 4 ust. 1, art. 11 ust. 2 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.);
- art. 6 ust. 2–4, art. 8, art. 21 ust. 1–3 ustawy, art. 22 ust. 1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (DzU z 2009 nr 167, poz. 1322 ze zm.).