Przy ustalaniu prawa do zasiłków i ich wysokości dowodami stwierdzającymi czasową niezdolność do pracy z powodu choroby, konieczność osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny, pobyt w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej są zaświadczenia lekarskie o czasowej niezdolności do pracy (wystawione na formularzu ZUS ZLA).
Do wystawiania powyższych zaświadczeń upoważnieni przez ZUS są lekarze, lekarze dentyści, felczerzy i starsi felczerzy (nie dotyczy to lekarzy i lekarzy dentystów w okresie odbywania stażu dyplomowego).
Oryginał zaświadczenia lekarskiego wystawiający zaświadczenie przesyła, w ciągu 7 dni od dnia wystawienia zaświadczenia, bezpośrednio do terenowej jednostki organizacyjnej ZUS.
Zaświadczenia lekarskie są wystawiane z dwiema kopiami:
- pierwszą kopię zaświadczenia lekarskiego otrzymuje ubezpieczony,
- drugą kopię wystawiający zaświadczenie przechowuje przez okres 3 lat.
W razie ubezpieczenia z dwóch lub więcej tytułów, na wniosek ubezpieczonego, wystawiana jest odpowiednia liczba zaświadczeń lekarskich. Zaświadczenie lekarskie dla kolejnego płatnika zasiłku, potwierdzające wcześniej orzeczoną dla innego płatnika niezdolność do pracy, może być wystawione na wniosek ubezpieczonego w terminie późniejszym. W razie zagubienia zaświadczenia lekarskiego lekarz, który wydał zagubione zaświadczenie, na wniosek ubezpieczonego sporządza wypis z kopii tego zaświadczenia.
WAŻNE!
Od 21 kwietnia 2012 r. obowiązuje nowy wzór zaświadczenia lekarskiego (ZUS ZLA). Zaświadczenia lekarskie wystawiane na dotychczasowych drukach nie tracą jednak ważności. Mogą być one wystawiane na starych drukach aż do wyczerpania zapasów, jednak nie dłużej niż do 31 grudnia 2012 r.
Prawidłowe zaświadczenie lekarskie
Prawidłowo wystawione zaświadczenie lekarskie powinno zawierać informacje identyfikujące ubezpieczonego (któremu zostało ono wystawione), jego płatnika składek, wystawiającego zaświadczenie lekarskie i jego miejsce wykonywania zawodu. W zaświadczeniu powinien znajdować się także okres orzeczonej czasowej niezdolności do pracy (w tym okres pobytu w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej), numer statystyczny choroby ustalonej według Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych, kody literowe, wskazania lekarskie, okres zwolnienia od wykonywania pracy z powodu konieczności sprawowania osobistej opieki nad chorym członkiem rodziny, data urodzenia członka rodziny i jego stosunek pokrewieństwa z ubezpieczonym.
Zasady wystawiania zaświadczeń lekarskich
Zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy wystawiane jest wyłącznie po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia ubezpieczonego lub chorego członka rodziny. Jest ono wystawiane na okres, w którym ubezpieczony ze względu na stan zdrowia powinien powstrzymać się od pracy, jednak nie dłuższy niż do dnia, w którym niezbędne jest przeprowadzenie ponownego badania stanu zdrowia ubezpieczonego.
Zaświadczenie lekarskie wystawia się na okres:
- od dnia, w którym przeprowadzono badanie, lub od dnia bezpośrednio następującego po dniu badania,
- rozpoczynający się po dniu badania, nie później jednak niż od czwartego dnia po dniu badania, jeżeli:
– bezpośrednio po badaniu przypadają dni wolne od pracy,
– badanie jest przeprowadzane w okresie wcześniej orzeczonej niezdolności do pracy,
- na okres nie dłuższy niż 3 dni poprzedzające dzień, w którym przeprowadzono badanie, jeżeli jego wyniki wykazują, że ubezpieczony w tym okresie niewątpliwie był niezdolny do pracy,
- na okres wcześniejszy niż 3 dni wstecz przez lekarza psychiatrę – w razie stwierdzenia lub podejrzenia zaburzeń psychicznych ograniczających zdolność ubezpieczonego do oceny własnego postępowania.
Z kolei zaświadczenie lekarskie, stwierdzające okres pobytu ubezpieczonego w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej, wystawia się nie później niż w dniu wypisania ubezpieczonego z tego zakładu. W razie dłuższego niż 14 dni pobytu ubezpieczonego w zakładzie zaświadczenie lekarskie wystawia się co 14 dni, w celu umożliwienia wypłaty zasiłku chorobowego lub wynagrodzenia za czas choroby. Zaświadczenie lekarskie, stwierdzające okres pobytu ubezpieczonego w zakładzie, może być na wniosek ubezpieczonego wystawione także w terminie późniejszym.
Termin dostarczenia zwolnienia
Zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy powinno być nie tylko prawidłowo wystawione, ale też terminowo dostarczone, aby mogło być podstawą do wypłaty należnego zasiłku chorobowego czy opiekuńczego.
Ubezpieczony ma bowiem obowiązek dostarczenia płatnikowi składek zaświadczenia lekarskiego nie później niż w ciągu 7 dni od daty jego otrzymania.
Jeżeli ubezpieczony jest zatrudniony u płatnika składek, który nie jest uprawniony do wypłaty świadczeń w razie choroby i macierzyństwa – za datę dostarczenia zwolnienia lekarskiego przyjmuje się datę dostarczenia zaświadczenia do pracodawcy. Z kolei taki pracodawca przekazuje zaświadczenie lekarskie niezwłocznie do ZUS, podając datę dostarczenia zaświadczenia przez ubezpieczonego.
Niedopełnienie przez ubezpieczonego powyższego obowiązku powoduje obniżenie o 25% wysokości zasiłku przysługującego za okres od 8. dnia orzeczonej niezdolności do pracy do dnia dostarczenia zaświadczenia lekarskiego, chyba że niedostarczenie zaświadczenia nastąpiło z przyczyn niezależnych od ubezpieczonego.
Jeżeli dostarczenie zwolnienia lekarskiego nastąpiło po zakończeniu zwolnienia lekarskiego, wówczas obniżenie o 25% stosuje się od 8. dnia orzeczonej niezdolności do pracy do daty końcowej tego zwolnienia.
Może się też zdarzyć, że koniec 7-dniowego terminu dostarczenia zaświadczenia lekarskiego przypada na dzień ustawowo wolny od pracy. Wtedy za ostatni dzień tego terminu uważa się najbliższy następny dzień roboczy, przypadający po tym dniu. Za dzień wolny od pracy wpływający na przesunięcie terminu na dostarczenie zaświadczenia lekarskiego należy uznać także sobotę.
Ubezpieczony może doręczyć zaświadczenie lekarskie płatnikowi składek osobiście, przekazać je przez inną osobę albo za pośrednictwem poczty. W sytuacji przekazania zaświadczenia za pośrednictwem poczty za datę dostarczenia zaświadczenia przyjmuje się datę stempla pocztowego.
Podstawa prawna:
- art. 53–55, 57–58, 62 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.),
- § 1–5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich, wzoru zaświadczenia lekarskiego i zaświadczenia lekarskiego wydanego w wyniku kontroli lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (DzU nr 65, poz. 741 ze zm.).