Zleceniobiorcę można zgłosić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego najwcześniej od dnia złożenia wniosku o przystąpienie do tego ubezpieczenia, tj. od 21 kwietnia 2008 r. Podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe za kwiecień br. nie można proporcjonalnie zmniejszyć. Składkę na to ubezpieczenie należy naliczyć od tej samej kwoty, która jest podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
UZASADNIENIE
Osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli nie podlega tym ubezpieczeniom z innego tytułu, który zwalnia ją z ubezpieczeń ze zlecenia (np. na podstawie umowy o pracę za wynagrodzeniem w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia).
Zleceniobiorca, który podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, podlega obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu, jeżeli zlecenie wykonuje w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności przez zleceniodawcę (np. na budowie prowadzonej przez dewelopera).
Zleceniobiorcę zgłasza do ubezpieczeń zleceniodawca w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń, tj. od dnia rozpoczęcia wykonywania zlecenia, na druku ZUS ZUA z kodem rozpoczynającym się cyframi 04.
Ubezpieczenie chorobowe jest dla zleceniobiorców dobrowolne. Jeśli zleceniobiorca nie zgłosi, że chce podlegać temu ubezpieczeniu, zleceniodawca zgłasza go tylko do ubezpieczeń obowiązkowych. Do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego może przystąpić tylko zleceniobiorca, który obowiązkowo podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
WAŻNE!
Zleceniobiorca, dla którego ubezpieczenia emerytalne i rentowe są dobrowolne, nie może zgłosić się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
Osoba, dla której ubezpieczenia mają dobrowolny charakter, może się do nich zgłosić w dowolnym terminie. Objęcie dobrowolnymi ubezpieczeniami następuje jednak od dnia wskazanego we wniosku, nie wcześniej niż od dnia złożenia tego wniosku.
W tym zakresie istnieje wyjątek dotyczący dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Jeśli osoba zostanie zgłoszona do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego równocześnie ze zgłoszeniem do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w terminie 7 dni od powstania obowiązku ubezpieczeń, to zostaje objęta wszystkimi ubezpieczeniami - obowiązkowymi i dobrowolnym - od dnia powstania tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń.
PRZYKŁAD
Zleceniobiorca wykonuje pracę od 1 kwietnia 2008 r. Jest to jedyny tytuł do ubezpieczeń tej osoby. Zleceniobiorca złożył wniosek o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym od 1 kwietnia br. Zleceniodawca zgłosił zleceniobiorcę do wszystkich ubezpieczeń na druku ZUS ZUA, który złożył w ZUS 4 kwietnia 2008 r. Mimo że w zgłoszeniu do ubezpieczeń została wskazana data przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego poprzedzająca dzień złożenia wniosku, to w tym przypadku zleceniobiorca zostanie objęty tym ubezpieczeniem od 1 kwietnia 2008 r.
W omawianej sytuacji obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zleceniobiorcy powstał od 1 stycznia 2008 r. Równocześnie ze zgłoszeniem do obowiązkowych ubezpieczeń zleceniobiorca nie został zgłoszony do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Na podstawie wniosku z 21 kwietnia br. o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym zleceniobiorca może zostać objęty tym ubezpieczeniem dopiero od 21 kwietnia, tj. od dnia złożenia wniosku.
Aby zgłosić zleceniobiorcę do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od 21 kwietnia 2008 r., powinni Państwo:
• wyrejestrować go na druku ZUS ZWUA z obowiązkowych ubezpieczeń, do których został zgłoszony, z datą 21 kwietnia br.,
• zgłosić go na druku ZUS ZUA do obowiązkowych ubezpieczeń oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od 21 kwietnia br.
Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Do podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe nie ma jednak zastosowania roczne ograniczenie do 30-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. W sytuacji gdy ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne, ma tu zastosowanie ograniczenie miesięczne - podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe nie może być wyższa niż 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale.
Oznacza to, że podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe może się różnić od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tylko wtedy, gdy nastąpiło przekroczenie rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (w 2008 r. jest to kwota 85 290 zł) albo przekroczenie miesięcznej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe (w kwietniu br. 7249,58 zł). Nie ma możliwości proporcjonalnego zmniejszenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe, któremu zleceniobiorca nie podlegał przez cały miesiąc, jeśli przez cały miesiąc podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Podstawa wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe może być zmniejszona proporcjonalnie tylko wtedy, gdy została proporcjonalnie zmniejszona podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Proporcjonalne zmniejszenie podstawy wymiaru składek ma zastosowanie do zleceniobiorców, których wynagrodzenie nie zostało określone w umowie zlecenia lub określono je inaczej niż kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej, akordowej lub prowizyjnie. Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne takich osób jest kwota minimalnego wynagrodzenia - jeśli ubezpieczenia trwają cały miesiąc. Gdy ubezpieczenia trwają krócej, bo wykonywanie zlecenia rozpoczęło się lub zakończyło w trakcie miesiąca albo przez część miesiąca zleceniobiorca pobierał zasiłek z ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego, kwotę minimalnego wynagrodzenia zmniejsza się proporcjonalnie dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych danego miesiąca i mnożąc wynik przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu.
W pozostałych przypadkach składkę na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe należy naliczać od pełnej podstawy wymiaru, nawet jeśli objęcie tym ubezpieczeniem nastąpiło w trakcie miesiąca.
Podstawa prawna:
• art. 11 ust. 2, art. 13 pkt 2, art. 14 ust. 1, ust. 1a, art. 18 ust. 1, ust. 3, ust. 7, ust. 9, art. 20, art. 36 ust. 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.).
Izabela Nowacka
specjalista w zakresie kadr i płac