Co do zasady z tytułu wykonywania umowy zlecenia student do ukończenia 26 lat nie ma obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym. Inna - w zakresie ubezpieczeń społecznych - jest jednak sytuacja, gdy student zleceniobiorca pozostaje w stosunku pracy (bez względu na wymiar czasu pracy) ze swoim zleceniodawcą.
Przykład
Firma A od 1 lipca 2008 r. zawarła umowę o pracę w wymiarze 1/3 etatu ze studentem, który nie ukończył 26 lat. Natomiast na okres od 1 do 20 sierpnia 2008 r. podpisała z tą osobą umowę zlecenia. Oznacza to, że płatnik składek do 7 lipca 2008 r. powinien tę osobę zgłosić do wszystkich ubezpieczeń społecznych i do ubezpieczenia zdrowotnego na formularzu ZUS ZUA z kodem pracowniczym, czyli 01 10 xx. Natomiast przychód tej osoby uzyskany z tytułu wykonania umowy zlecenia powinien być wliczony do przychodu osiągniętego w sierpniu 2008 r. i od całości powinny być opłacone składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Nie ma natomiast potrzeby zgłaszania tej osoby do ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia.
WAŻNE!
Studentami nie są uczestnicy studiów doktoranckich (studia trzeciego stopnia) oraz uczestnicy studiów podyplomowych (inna niż studia wyższe i studia doktoranckie forma kształcenia).
Warto również pamiętać, że studenci nie podlegają ubezpieczeniom społecznym także w okresie udzielonego im przez uczelnię urlopu dziekańskiego.
Zatrudnianie studentów na podstawie umowy zlecenia jest bardzo korzystne dla pracodawców, ponieważ następuje zmniejszanie ponoszonych przez nich kosztów. Pracodawcy są wręcz zainteresowani zatrudnianiem studentów (do 26. roku życia) nie tylko w okresie wakacji, ale również w ciągu całego roku. Ponadto zleceniobiorca, o którym mowa wyżej, jest również zadowolony z zatrudnienia w takiej formie. Gdyby bowiem zawarł np. umowę o pracę, musiałby finansować 50% składki emerytalnej, 25% składki rentowej (1,5% z 6% należnej składki) oraz 100% składki chorobowej, co automatycznie zmniejszyłoby jego osobisty przychód. Również gdyby podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy zlecenia, jego osobisty przychód (netto) uległby zmniejszeniu.
Przykład
Osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia, która nie ma innych tytułów do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym - tym samym podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu zawarcia tej umowy. Z umowy zlecenia osiąga przychód w wysokości 1000 zł. Przychód tej osoby pomniejszony jest o należne składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne i wynosi 2,45% podstawy wymiaru). Zleceniobiorca finansuje z własnych środków 50% składki na ubezpieczenie emerytalne oraz 25% składki na ubezpieczenie rentowe. Obowiązkowe składki powodują więc, że przychód zleceniobiorcy ulega zmniejszeniu o finansowanie tych składek.
Należy pamiętać, że jeżeli umowa zlecenia zawarta z uczniem lub studentem do ukończenia 26. roku życia powoduje obowiązek ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, jeżeli jest zawarta z własnym pracodawcą lub jeżeli w ramach takiej umowy praca jest wykonywana na rzecz własnego pracodawcy.