Ubezpieczony, na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, uprawniony jest do wystąpienia do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wydanie decyzji w tym przedmiocie.
STAN FAKTYCZNY
Powódka domagała się nakazania pozwanemu ZUS przekazania na rzecz OFE ściśle określonej kwoty wraz z odsetkami. Jej pracodawca systematycznie opłacał składki na ubezpieczenia społeczne, m.in. za styczeń, marzec, kwiecień, maj i lipiec 2000 r., ale ZUS nie przekazał części składki na ubezpieczenie emerytalne (7,3 proc.) do OFE, którego powódka jest członkiem. Sąd rejonowy uwzględnił powództwo. Natomiast sąd okręgowy rozpoznając apelację ZUS przedstawił Sądowi Najwyższemu następujące pytania prawne: czy dopuszczalna jest droga sądowa w sprawie o nakazanie ZUS przekazania składki do OFE oraz czy ubezpieczony jest legitymowany czynnie do wystąpienia z takim żądaniem.
UZASADNIENIE
Rozważając, czy w sprawie o nakazanie ZUS przekazania części składki na ubezpieczenie emerytalne OFE istnieje dopuszczalność drogi sądowej, należy zauważyć, że nie ma przepisu, który poddawałby wprost taką sprawę orzecznictwu innego sądu lub organu innego niż powszechny. Nie można zwłaszcza przyjąć kompetencji sądów administracyjnych. Gdyby natomiast uznać, że w tego typu sprawach ZUS może wydawać decyzje, dopuszczalność drogi sądowej znajdowałaby oparcie w art. 83 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym od decyzji ZUS przysługuje odwołanie do właściwego sądu w terminie i według zasad określonych w przepisach kodeksu postępowania cywilnego.
ZUS pełni wobec OFE funkcję nie tylko pośrednika, ale także płatnika części składki emerytalnej. Z uwagi na to, że obowiązek przekazania części składki emerytalnej wynika z ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.), spory między ubezpieczonym a ZUS dotyczące wykonania tego obowiązku trzeba traktować jako sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych w rozumieniu art. 476 par. 2 pkt 2 i 4 k.p.c., a więc sprawy, w których wniesiono odwołalnie od decyzji organów rentowych. Na rzecz stanowiska przemawiającego za tym, że art. 83 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych może stanowić podstawę do wydania na żądanie ubezpieczonego, członka funduszu decyzji w przedmiocie przekazania części składki na ubezpieczenia społeczne do funduszu, przemawia fakt, że składki na ubezpieczenie emerytalne odprowadzane do funduszu nie są prywatną własnością członka funduszu, a przeliczone na jednostki rozrachunkowe, stanowią podstawę nabywania przez niego uprawnień cząstkowych do przyszłej emerytury. Składka po przekazaniu do OFE zachowuje nadal swój publicznoprawny charakter. Konsekwencją takiego stwierdzenia jest uznanie przedmiotowej sprawy za sprawę z zakresu ubezpieczeń społecznych w rozumieniu art. 1 k.p.c. oraz art. 476 par. 2 i 3 k.p.c. Tendencja do poddania wszystkich spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych wspólnemu reżimowi procesowemu wynika wyraźnie z ustawy o funduszach emerytalnych i art. 476 par. 3 k.p.c.
WAŻNE WYJAŚNIENIA
Ubezpieczony może również wystąpić do ZUS o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym, polegającym na zaniechaniu przekazania części składki na ubezpieczenie emerytalne na rzecz OFE.
Uchwała Sądu Najwyższego z 5 kwietnia 2006 r., II CZP 121/05, OSN 2007/3-4/50