Jeżeli Państwa zleceniobiorca nie ukończył jeszcze 26. roku życia, wówczas do ukończenia przez niego studiów magisterskich (do 12 stycznia 2011 r. włącznie) z tytułu zawartej umowy zlecenia nie należy w ogóle zgłaszać go do ZUS i nie należy opłacać za niego żadnych składek. Po ukończeniu przez niego studiów (czyli od 13 stycznia 2012 r.) powinni Państwo zgłosić zleceniobiorcę do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Kontynuacja przez niego nauki na studiach podyplomowch nie stanowi podstawy do zwolnienia z opłacania składek ZUS.
Osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia podlega, co do zasady, obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu. Jeżeli zleceniobiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, wówczas ma prawo przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
Ta generalna zasada nie ma zastosowania m.in. do osób, które są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami – do ukończenia przez nie 26. roku życia.
Studentem jest osoba kształcąca się na studiach wyższych, przez które rozumie się studia:
- pierwszego stopnia (kończące się uzyskaniem tytułu zawodowego licencjata, inżyniera lub równorzędnego określonego kierunku studiów i profilu kształcenia, potwierdzony odpowiednim dyplomem),
- drugiego stopnia (zakończone uzyskaniem tytułu zawodowego magistra, magistra inżyniera lub równorzędnego określonego kierunku studiów i profilu kształcenia, potwierdzone odpowiednim dyplomem) lub
- jednolite studia magisterskie.
Studia podyplomowe są natomiast odrębną formą kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający kwalifikacje co najmniej pierwszego stopnia, kończącą się uzyskaniem kwalifikacji podyplomowych, prowadzoną przez uprawnione do tego pomioty. Zdarza się, że na studia podyplomowe są przyjmowani studenci ostatniego roku studiów wyższych, ale uzyskanie świadectwa ukończenia studiów podyplomowych zawsze jest uzależnione od wcześniejszego uzyskania kwalifikacji 1 lub 2 stopnia – czyli ukończenia studiów.
Słuchacz studiów podyplomowych nie jest studentem, co oznacza, że w przypadku podjęcia pracy na podstawie umowy zlecenia, niezależnie od swojego wieku, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu albo tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu (w zależności od tego, czy posiada inne tytuły do objęcia obowiązkiem ubezpieczeniowym).
WAŻNE!
Słuchacz studiów podyplomowych nie jest studentem w rozumieniu ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, co oznacza, że podlega on ubezpieczeniom społecznym z tytułu zawartej umowy zlecenia bez względu na wiek.
Datą ukończenia studiów jest data złożenia egzaminu dyplomowego (w przypadku kierunków lekarskiego, lekarsko-dentystycznego i weterynarii – data złożenia ostatniego wymaganego planem studiów egzaminu; w przypadku kierunku farmacja – data zaliczenia ostatniej, przewidzianej w planie studiów praktyki).
Zleceniobiorcy, który nie ukończył 26. roku życia i jest studentem studiów pierwszego lub drugiego stopnia albo jednolitych studiów magisterskich, nie należy zgłaszać do ubezpieczeń. Umowa zlecenia nie stanowi dla takiej osoby tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi i zdrowotnym ani obowiązkowo, ani dobrowolnie. Państwa zleceniobiorca ukończył studia wyższe 12 stycznia 2012 r. i od następnego dnia nie posiada już statusu studenta. A zatem od 13 stycznia 2012 r. powinni go państwo zgłosić do obowiązkowych ubezpieczeń na ogólnych zasadach dotyczących wszystkich zleceniobiorców. Jako datę zarejestrowania w dokumencie ZUS ZUA należy wskazać 13 stycznia 2012 r. Termin na złożenie zgłoszenia do ZUS upływa 20 stycznia 2012 r.
Jeżeli w styczniu 2012 r. z tytułu umowy zlecenia zostanie wypłacone wynagrodzenie, wówczas płatnik ma obowiązek ustalić, jaka część wynagrodzenia jest należna za okres do 12 i od 13 stycznia br. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia tego zleceniobiorcy w styczniu 2012 r. stanowi przychód należny mu za wykonanie zlecenia w okresie od 13 do 31 stycznia 2012 r.
PRZYKŁAD
Firma podpisała umowę zlecenia na okres od 1 stycznia do 30 czerwca 2012 r. z 24-letnim studentem ostatniego roku studiów magisterskich. Obronę pracy magisterskiej student ma wyznaczoną na 5 marca 2012 r. Jest on równocześnie słuchaczem studiów podyplomowych, które ukończy w czerwcu br. Wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia zostało określone kwotowo na sumę 1400 zł miesięcznie, najpóźniej ostatniego dnia miesiąca, po przedstawieniu rachunku przez zleceniobiorcę.
Płatnik powinien zgłosić zleceniobiorcę do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZUA, z datą zarejestrowania 6 marca 2012 r. (jeżeli obrona pracy magisterskiej nastąpi w zaplanowanym terminie), z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 xx.
Rozliczając składki pracodawca uznaje, że w przypadku tej umowy zlecenia za każdy dzień marca należna jest 1/31 wynagrodzenia wypłaconego zleceniobiorcy w tym miesiącu. W składanym za zleceniobiorcę raporcie imiennym ZUS RCA jako podstawę wymiaru składek należy wykazać:
- na ubezpieczenia społeczne – kwotę 1174,19 zł (1400 zł : 31 dni x 26 dni podlegania ubezpieczeniom),
- na ubezpieczenie zdrowotne – kwotę 1041,98 zł [(1174,19 zł – (1174,19 zł x 11,26%)] – kwota składek finansowana ze środków ubezpieczonego).
Podstawa prawna:
- art. 6 ust. 1 pkt 4, ust. 4, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
- art. 2 ust. 1 pkt 7–9 i pkt 11, art. 167 ust. 2 ustawy z 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 164, poz. 1365 ze zm.),
- załączniki nr 1, 12 i 18 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów (Dz.U. Nr 186, poz. 1444 ze zm.).