Jeśli przyjmie Pan spadek po zmarłym bracie, będzie Pan odpowiadał za zobowiązania z tytułu składek, jakie spoczywały na Pańskim bracie. W zależności od tego, czy przyjmie Pan spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi czy z dobrodziejstwem inwentarza, będzie Pan ponosił inną odpowiedzialność za zobowiązania brata.
UZASADNIENIE
Do odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania spadkodawcy z tytułu nieopłaconych składek mają zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe (art. 98 § 1 Ordynacji podatkowej w zw. z art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Oznacza to, że odpowiedzialność spadkobiercy jest uzależniona od tego, czy przyjął spadek czy nie. Tylko przyjęcie spadku oznacza, że spadkobierca będzie odpowiadał za długi spadkodawcy.
Do odpowiedzialności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne ma zastosowanie m.in. przepis Ordynacji podatkowej, stanowiący, że spadkobiercy podatnika przyjmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy (art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej w zw. z art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Oznacza to, że jeśli przyjmie Pan spadek, to przyjmie Pan jednocześnie na siebie odpowiedzialność za długi brata.
O zakresie odpowiedzialności za zadłużenie z tytułu składek decyduje to, czy przyjęcie spadku nastąpiło bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste) czy z dobrodziejstwem inwentarza (art. 1012 Kodeksu cywilnego). W przypadku prostego przyjęcia spadku będzie Pan zobowiązany jako spadkobierca do zapłaty całego zadłużenia zmarłego brata wobec ZUS. Natomiast w przypadku przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza, będzie musiał Pan spłacić zaległości z tytułu składek ubezpieczeniowych do wysokości wartości majątku pozostawionego Panu przez brata.
WAŻNE!
Spadkobierca, który nie przyjmie spadku, nie odpowiada za zadłużenie spadkodawcy z tytułu składek.
Powinien Pan wziąć pod uwagę, że do odpowiedzialności za długi spadkobiercy ma również zastosowanie art. 98 § 2 pkt 1, 2, 5 i 7 Ordynacji podatkowej (art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Oznacza to, że po przyjęciu spadku będzie Pan odpowiadał nie tylko za nieopłacone składki, ale również za inne nieopłacone należności z tytułu składek, takie jak:
- odsetki za zwłokę od zaległości z tytułu nieopłaconych składek,
- opłata prolongacyjna,
- koszty upomnienia i koszty postępowania egzekucyjnego prowadzonego wobec spadkodawcy powstałe do dnia otwarcia spadku.
Ponadto Pana odpowiedzialność nie zostanie ograniczona jedynie do składek na ubezpieczenia społeczne. Obejmie ona również nieopłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy oraz na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i odsetki od tych należności (art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
Odpowiedzialność, jaką ewentualnie będzie Pan ponosił za nieuregulowane przez zmarłego brata zobowiązania składkowe, ZUS określi w decyzji. W sytuacji gdy nie zgodzi się Pan ze stanowiskiem ZUS, może Pan skorzystać z prawa wniesienia odwołania do sądu, w terminie i na zasadach określonych w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego (art. 100 Ordynacji podatkowej oraz art. 83 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Potwierdza to Sąd Najwyższy, który w uchwale z 7 maja 2008 r. ( II UZP 1/08, OSNP 2008/23-24/352) uznał, że niezapłacone w terminie składki na Fundusz Pracy i ubezpieczenie zdrowotne, jak również należności z nimi związane mogą być pobrane przez ZUS od spadkobiercy osoby zobowiązanej do zapłaty takich składek w granicach odpowiedzialności za długi spadkowe.
Podstawa prawna
- art. 1012, art. 1015, art. 1030, art. 1031 Kodeksu cywilnego,
- art. 31, art. 32, art. 83 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
- art. 97 § 1, art. 98 § 1 i § 2 pkt 1, pkt 2, pkt 5, pkt 7, art. 100 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.).