Od 1 stycznia 2010 r. pracodawcy zostali zobowiązani do opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych (zwany dalej FEP). Od tego dnia weszły w życie przepisy art. 29–42 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (zwanej dalej ustawą), regulujące organizację i zasady działania FEP, zasady i tryb opłacania składek na ten Fundusz oraz zasady finansowania emerytur pomostowych.
Obowiązki płatnika składki
Składki na FEP pracodawca powinien opłacać i odprowadzać za wszystkich pracowników urodzonych po 31 grudnia 1948 r., którzy wykonują pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, bez względu na wymiar czasu pracy, w jakim tę pracę wykonują.
WAŻNE!
Sporadyczne wykonywanie prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze nie stanowi tytułu do odprowadzania za takiego pracownika składek na FEP.
Również od 1 stycznia 2010 r. płatnik składek jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji wszystkich pracowników, wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w stosunku do których istnieje obowiązek opłacania składek na FEP.
Zgłoszenie danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze płatnik składek przekazuje do ZUS do 31 marca danego roku kalendarzowego za rok poprzedni.
WAŻNE!
Pierwsze zgłoszenie płatnik składek przekazuje do 31 marca 2011 r. za rok 2010.
Przy zgłoszeniu płatnik przekazuje wymagane informacje dotyczące pracowników, którzy w 2009 r. wykonywali prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze także wówczas, gdy w 2010 r. nie wykonywali już tej pracy.
W celu przekazywania przez płatnika do ZUS wspomnianych danych został stworzony nowy formularz ZUS ZSWA – „Zgłoszenie/korekta danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze”.
Podstawa wymiaru składki
Podstawę wymiaru składki na FEP za dany miesiąc stanowi przychód z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, osiągnięty lub postawiony do dyspozycji pracownika w danym miesiącu bez względu na to, za jaki okres przysługuje ten przychód.
Dla każdego ubezpieczonego, którego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, płatnik składek w imiennym raporcie miesięcznym lub imiennym raporcie korygującym oraz w deklaracji i w deklaracji rozliczeniowej korygującej powinien uwzględnić należne składki na ubezpieczenia społeczne od wszystkich dokonanych lub postawionych do dyspozycji ubezpieczonego wypłat – od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, którego deklaracja dotyczy – stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, z uwzględnieniem pułapu podstawy wymiaru składek (§ 2 ust. 6 rozporządzenia Rady Ministrów z 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych). Oznacza to, że nowa składka na FEP powinna być odprowadzona także od wynagrodzenia za grudzień 2009 r. oraz innych wypłat dokonanych na rzecz pracownika (np. nagrody) za poprzednie okresy, jeżeli tylko to wynagrodzenie i inne należności zostały wypłacone lub postawione do dyspozycji pracownika po 31 grudnia 2009 r. Stanowisko to potwierdziło Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
Należy również pamiętać, że składniki przychodu nieuwzględnione w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe – zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe – nie powinny być uwzględniane w podstawie wymiaru składek na FEP.
Do podstawy wymiaru składek na FEP mają także zastosowanie przepisy o ograniczeniu rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, która wynosi w 2010 r. – 94 380 zł).
Należy również pamiętać, że w przypadku pracowników, którzy z własnym pracodawcą zawarli umowę agencyjną, umowę-zlecenia albo inną umowę, do której stosuje się zgodnie z Kodeksem cywilnym przepisy dotyczące zlecenia albo umowę o dzieło lub też w ramach takiej umowy wykonują prace na rzecz swojego pracodawcy – przychód z wykonywania tych umów jest wliczany do ich podstawy wymiaru składek na FEP z tytułu stosunku pracy.
Wymiar składki i terminy jej płatności
Składka na FEP jest finansowana w całości przez płatnika składek i wynosi 1,5% podstawy wymiaru (art. 36 ust. 1 i 4 ustawy).
Składkę na FEP płatnik zobowiązany jest opłacać co miesiąc, nie później niż do:
- 10. dnia następnego miesiąca – dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie,
- 5. dnia następnego miesiąca – dla jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych w rozumieniu ustawy z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych,
- 15. dnia następnego miesiąca – dla pozostałych płatników.
Rozliczanie składek na FEP
Składki na FEP finansowane są w całości przez płatnika składek i rozliczane wyłącznie w deklaracji rozliczeniowej (ZUS DRA). Wzór deklaracji, w którym znalazł się nowy IX blok danych „Zestawienie należnych składek na Fundusz Emerytur Pomostowych”, stanowi załącznik nr 15 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych..., które weszło w życie 1 stycznia 2010 r.
Podstawa prawna:
- ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.),
- ustawa z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (DzU nr 237, poz. 1656),
- rozporządzenie Rady Ministrów z 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (DzU nr 78, poz. 465 ze zm.),
- rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów (DzU nr 186, poz. 1444).