Kwota składek, które Państwo opłacili, mimo że powinny one zostać sfinansowane przez byłego pracownika, stanowią dla tej osoby przychód ze stosunku pracy. Niezwrócone składki są przychodem w miesiącu ich wpłacenia na konto ZUS, tj. w maju br.
UZASADNIENIE
Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepisy te uznają za przychód (nie tylko pracowniczy) otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ustawy o pdof).
Dla pracownika źródłem osiągania przychodu jest zatrudnienie w ramach stosunku pracy. Obciążony podatkiem dochodowym jest dochód uzyskany w wyniku wykonania określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których po stronie pracownika – podatnika następuje przysporzenie majątkowe mające konkretny wymiar finansowy.
WAŻNE!
Przychodem ze stosunku pracy są wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń.
Przychód pracowniczy to w szczególności: wynagrodzenie zasadnicze, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona. Przychodem pracownika są również świadczenia pieniężne, które pracodawca ponosi za pracownika, jak też wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Zatem przychód ze stosunku pracy to każda forma przysporzenia majątkowego – pieniężna i niepieniężna, której źródłem jest łączący pracownika z pracodawcą stosunek pracy. Wszystko, co pracownik otrzymuje od pracodawcy, jest oskładkowane i opodatkowane, chyba że zostało zwolnione z tych obciążeń na mocy przepisów szczególnych.
WAŻNE!
Od wartości udostępnionego pracownikowi przez pracodawcę lokalu mieszkalnego należy naliczać składki.
Do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia pracowników w poszczególnych miesiącach powinni Państwo doliczać wycenioną wartość świadczenia, jaką jest udostępnienie im darmowego mieszkania. Nie doliczali jej Państwo, dlatego na konto ZUS zostały wpłacone za niskie składki. Z tego powodu należało sporządzić korektę dokumentów przekazanych za pracowników do ZUS. Równocześnie z korektą dokumentów należało uregulować zaległe składki z odsetkami, w części finansowanej przez firmę (płatnika składek) i w części finansowanej przez pracowników. Jednak pracownicy, którzy uzyskali dodatkowy przychód w postaci udostępnionego lokalu mieszkalnego, powinni zwrócić Państwu część składek, które nie zostały wcześniej potrącone z ich wynagrodzenia.
Jeżeli były pracownik nie chce zapłacić kwoty składek, które powinien sfinansować, to mogą je Państwo umorzyć. Wpłynie to jednak na sytuację podatkową pracownika.
Zapłacone przez pracodawcę za podatnika/pracownika składki, a następnie umorzone przez płatnika, są przychodem pracownika. W ten sposób pracownik otrzyma od pracodawcy nieodpłatne świadczenie.
Kwota zapłaconych, a następnie umorzonych składek jest przysporzeniem majątkowym pracownika, które ma źródło w umowie o pracę, dlatego jest to przychód ze stosunku pracy (art. 12 ust. 1 ustawy o pdof). Tak wynika również z interpretacji dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 23 marca 2009 r. (sygn. IBPBII/1/415-3/09/MK).
Datą powstania tego przychodu jest data wpłaty składek na konto ZUS, czyli data wykonania zobowiązania za pracownika, a nie data ewentualnego umorzenia składek zapłaconych przez płatnika składek.
WAŻNE!
Przychód po stronie pracownika powstaje w dniu wykonania za niego zobowiązania (zapłacenia za niego składek) przez pracodawcę.
W tej sytuacji pracodawca jako płatnik ma obowiązek wykazać ten przychód w informacji o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek w PIT-11 za 2009 r.
Trudniejsze jest rozstrzygnięcie kwestii rozliczenia składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne od uzyskanego w ten sposób przychodu ze stosunku pracy. Jeśli pracodawca naliczy składki od tego przychodu (zapłaconych za pracownika składek), a pracownik znowu nie zwróci tych składek, to sytuacja będzie się powtarzała – ponownie powstanie przychód podlegający składkom. Radzimy zatem zwrócić się do ZUS o zajęcie stanowiska w tej sprawie.
Podstawa prawna
- art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1, art. 39 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.),
- art. 4 pkt 9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.),
- § 1 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.).
Orzecznictwo uzupełniające:
- Przychodem pracownika są wszelkie otrzymane przez niego świadczenia, do których zalicza się nie tylko wynagrodzenia wynikające z zawartych umów o pracę lub umów o podobnym charakterze, ale również wszystkie inne przychody, niezależnie od podstawy, na jakiej zostały wypłacone. (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 18 stycznia 2008 r., III SA/Wa 1476/07)