RADA
Pracownik młodociany, który ukończył 17 lat, może sam, bez zgody przedstawiciela ustawowego (rodziców), podpisać umowę o pracę. Może on być w Państwa sklepie zatrudniony wyłącznie przy wykonywaniu lekkich prac, których wykaz po uzgodnieniu z lekarzem medycyny pracy musi ostatecznie zatwierdzić właściwy inspektor pracy. Praca przy sprzedaży warzyw i owoców może zostać zaliczona do tego rodzaju prac.
UZASADNIENIE
Pracownik młodociany może być zatrudniony w celu przygotowania zawodowego (nauki zawodu lub przyuczenia do wykonywania określonej pracy) lub przy wykonywaniu prac lekkich. Obowiązujące przepisy prawa pracy nie przewidują możliwości zatrudniania pracowników młodocianych w innych sytuacjach. Dlatego w Państwa przypadku jedyną możliwą formą zatrudnienia osoby młodocianej w celu obsługi stoiska z warzywami i owocami w sklepie spożywczym jest jej zatrudnienie przy pracach lekkich. Aby móc legalnie zatrudnić pracownika w ten sposób, powinni Państwo opracować obowiązujący w zakładzie wykaz prac lekkich, na który musi wyrazić zgodę lekarz wykonujący zadania służby medycyny pracy.
Wykaz prac lekkich nie może zawierać prac wzbronionych młodocianym określonych w obowiązujących w tym zakresie przepisach. Praca na stoisku owocowo-warzywnym mogłaby być młodocianym zabroniona, gdyby polegała na przenoszeniu dużych ciężarów.
Ponadto wykaz prac lekkich dozwolonych młodocianym musi zatwierdzić właściwy miejscowo inspektor pracy. Zatwierdzenie to następuje w drodze decyzji administracyjnej wydanej przez inspektora. Dopiero po przejściu tej procedury mogą Państwo zatrudnić pracownika młodocianego przy wykonywaniu prac lekkich określonych w wykazie. Wykaz prac lekkich powinien być zawarty w treści obowiązującego w zakładzie regulaminu pracy. W przypadku braku obowiązku tworzenia regulaminu może on zostać określony w odrębnym akcie.
Osoba, która ukończyła 17 lat, lecz nie ukończyła 18 lat, należy, zgodnie z przepisami prawa cywilnego, do tzw. grupy osób posiadających ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Należą do nich bowiem osoby między 13 a 18 rokiem życia. Zasadą jest, że taka osoba do zaciągania zobowiązań lub rozporządzania swoim prawem potrzebuje zgody jej przedstawiciela ustawowego. Od tej zasady przewidziano wyjątek właśnie w zakresie nawiązywania stosunków pracy przez młodocianych. Osoba posiadająca ograniczoną zdolność do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego nawiązać stosunek pracy oraz dokonywać czynności, które dotyczą tego stosunku (art. 22 § 3 Kodeksu pracy). Dlatego pracownik młodociany, z którym chcą Państwo podpisać umowę o pracę, nie będzie potrzebował zgody rodziców na zawarcie takiej umowy.
WAŻNE!
Pracodawca nie musi występować do rodziców młodocianego o zgodę na jego zatrudnienie.
W przypadku nawiązania stosunku pracy przez młodocianego jego przedstawiciel ustawowy, np. rodzic, może jedynie rozwiązać zawartą umowę za zezwoleniem sądu opiekuńczego w przypadku, gdyby taki stosunek sprzeciwiał się dobru małoletniego. Nie może zatem zrobić tego samodzielnie, według własnego uznania, a jedynie po zbadaniu całokształtu okoliczności faktycznych przez sąd opiekuńczy, który zezwoli na takie rozwiązanie.
• art. 22 § 3, art. 2001 Kodeksu pracy,
• art. 15, art. 17 Kodeksu cywilnego,
• rozporządzenie z 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (DzU nr 200, poz. 2047 ze zm.).
Aleksander P. Kuźniar
specjalista w zakresie prawa pracy