Zmiany w zasadach udzielania urlopu wychowawczego

13 sierpnia 2012 r. został opublikowany projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy. Co do zasady omawiana nowelizacja Kodeksu pracy ma za zadanie dostosowanie polskich przepisów do zmienionego Porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego wdrożonego dyrektywą Rady 2010/18/UE z 8 marca 2010 r. w sprawie wdrożenia zmienionego porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego zawartego przez BUSINESSEUROPE, UEAPME, CEEP i ETUC (...) – DzUrz UE L 68, 18.3.2010 r., s. 13.

Obecnie z urlopu wychowawczego może skorzystać pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy. Wymiar tego urlopu wynosi maksymalnie 3 lata i udziela się go w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 4. roku życia. Urlop wychowawczy może być wykorzystany najwyżej w czterech częściach i jest udzielany na wniosek uprawnionego pracownika.

Przepisy Kodeksu pracy określają także wpływ korzystania z urlopu wychowawczego na prawo pracownika do urlopu wypoczynkowego (art. 155² k.p.). Zgodnie z tymi przepisami pracownik w danym roku kalendarzowym nie nabywa prawa do urlopu wypoczynkowego, jeżeli 1 stycznia przebywa na urlopie wychowawczym. Dopiero po podjęciu pracy po zakończeniu urlopu wychowawczego wymiar jego urlopu wypoczynkowego ustala się proporcjonalnie do okresu zatrudnienia przypadającego do końca roku kalendarzowego (art. 155² § 1 k.p.). Jeżeli natomiast korzystanie z urlopu wychowawczego w danym roku kalendarzowym następuje po nabyciu przez pracownika prawa do urlopu wypoczynkowego, to w takim przypadku urlop wypoczynkowy ulega proporcjonalnemu obniżeniu, chyba że pracownik wykorzystał cały urlop wypoczynkowy przed skorzystaniem z urlopu wychowawczego (art. 155² § 2 k.p.).

Proponowane w nowelizacji zmiany polegają m.in. na:

• przyznaniu każdemu z rodziców lub opiekunów dziecka uprawnionych do urlopu wychowawczego – wyłącznego prawa do jednego miesiąca takiego urlopu z wymiaru urlopu wychowawczego wynoszącego maksymalnie 37 miesięcy,
• podwyższeniu – z 3 do 4 miesięcy – wymiaru urlopu wychowawczego, który może być jednocześnie wykorzystywany przez oboje rodziców lub opiekunów dziecka,
• umożliwieniu wykorzystywania urlopu wychowawczego w pięciu częściach,
• rezygnacji z przepisu stanowiącego podstawę do proporcjonalnego obniżania wymiaru urlopu wypoczynkowego, w przypadku gdy w danym roku kalendarzowym po nabyciu przez pracownika prawa do urlopu wypoczynkowego korzysta on z urlopu wychowawczego, a następnie w tym samym roku powraca do pracy,
• przyjęciu zasady, zgodnie z którą bieg przedawnienia roszczenia o urlop wypoczynkowy nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na czas korzystania z urlopu wychowawczego.

Projektowana ustawa zawiera również regulację o charakterze przejściowym, zgodnie z którą urlop wychowawczy byłby udzielany na zasadach wynikających z przepisów art. 186 k.p. w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie projektowanej ustawy, jeżeli w tym dniu pracownik korzysta z urlopu wychowawczego, a także jeżeli przed tym dniem złożono wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego albo wykorzystano już część urlopu wychowawczego – udzielanego w celu sprawowania osobistej opieki nad danym dzieckiem.