Przepisy prawa pracy dopuszczają możliwość wliczania pracy w gospodarstwie rolnym do stażu pracowniczego (art. 1–3 ustawy z 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy – DzU nr 54, poz. 310 ze zm.).
Wymagają one jednak od pracownika zachowania szczególnej procedury. Musi on uzyskać zaświadczenie potwierdzające okresy pracy w gospodarstwie (zazwyczaj świadczonej w sposób nieformalny) we właściwym według zamieszkania urzędzie gminy. Stosunkowo często urząd nie dysponuje dokumentami uzasadniającymi wydanie zaświadczenia. W takiej sytuacji zawiadamia o tym pracownika na piśmie. Pracownik może wtedy udowodnić okresy pracy zeznaniami co najmniej dwóch świadków zamieszkujących w tym czasie na terenie, na którym położone jest gospodarstwo. Zaświadczenie jest następnie składane w dziale kadr pracodawcy.
Po spełnieniu tych formalności pracodawca ma obowiązek wliczyć pracownikowi do stażu pracy:
- okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie prowadzonym przez współmałżonka,
- przypadające przed 1 stycznia 1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16. roku życia w gospodarstwie prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem,
- przypadające po 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w gospodarstwie w charakterze domownika.
Zasad tych nie stosuje się, jeżeli do stażu pracy wlicza się tylko okresy zatrudnienia w danym zakładzie pracy, w określonej branży albo pracy na określonych stanowiskach lub wykonywanej w szczególnych warunkach.
Wspomnianych wyżej okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym nie wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego lub innego świadczenia przysługującego z upływem roku pracy lub okresu krótszego niż jeden rok. Oznacza to, że pracownik, który uprzednio pracował tylko w gospodarstwie rolnym, prawo do urlopu nabędzie na zasadach obowiązujących pracowników, którzy po raz pierwszy podejmują pracę. Natomiast wymiar jego urlopu zostanie ustalony z uwzględnieniem pracy rolniczej, gdyż przepisy Kodeksu pracy nawiązują w tym zakresie do ogólnego stażu pracy, obejmującego także okresy poprzedniego zatrudnienia.
Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Prawo do kolejnych urlopów pracownik nabywa w każdym następnym roku kalendarzowym (art. 153 k.p.). Okres pracy w gospodarstwie rolnym wlicza do pracowniczego stażu pracy, gdy pracownik przedstawi zaświadczenie potwierdzające okresy pracy w gospodarstwie.
Wymiar urlopu wynosi:
- 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
- 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu i wymiar urlopu, wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy.
Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się z tytułu ukończenia:
- zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata,
- średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,
- średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat,
- średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata,
- szkoły policealnej – 6 lat,
- szkoły wyższej – 8 lat.
Okresy nauki, o których mowa wyżej, nie podlegają sumowaniu. Jeżeli pracownik pobierał naukę w czasie zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się bądź okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka, bądź okres nauki, zależnie od tego, który jest korzystniejszy dla pracownika.