RADA
Pracownica może po zakończeniu urlopu macierzyńskiego na drugie dziecko skorzystać z pozostałej części niewykorzystanego urlopu wychowawczego na pierwsze dziecko. Pozostały 1 rok urlopu wychowawczego przysługującego pracownicy na pierwsze dziecko zdąży bowiem ona wykorzystać w całości przed ukończeniem przez to dziecko 4. roku życia.
UZASADNIENIE
Pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 3 lat w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 4. roku życia.
Urlop wychowawczy nie musi być wykorzystany jednorazowo w wymiarze 3 lat, lecz może być dzielony na krótsze okresy. Zasadą jest jednak, że urlop ten nie może być podzielony na więcej niż 4 części. Ponieważ prawo do urlopu wychowawczego przysługuje na każde dziecko, nie ma przeszkód, by pracownik po wykorzystaniu urlopu wychowawczego lub utracie do niego prawa na starsze dziecko skorzystał z prawa do tego urlopu na dziecko młodsze.
W przedstawionym przez Państwa przypadku pracownica po zakończeniu urlopu macierzyńskiego na drugie dziecko wciąż będzie miała prawo do urlopu wychowawczego na pierwsze dziecko. Nie ukończy ono bowiem jeszcze 4 lat, jak również pracownica nie korzystała z tego urlopu w 4 częściach. Samo urodzenie przez Państwa pracownicę kolejnego dziecka nie powoduje skrócenia przysługującego jej urlopu wychowawczego na pierwsze dziecko.
Pracownik we wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego wskazuje:
• datę rozpoczęcia i zakończenia urlopu wychowawczego oraz
• okres urlopu wychowawczego, który dotychczas został wykorzystany na dane dziecko.
Jeżeli państwa pracownica chce w dalszym ciągu korzystać z urlopu wychowawczego na pierwsze dziecko, powinna wskazać w tym wniosku dane dziecka oraz 2-letni okres urlopu, który został już przez nią na to dziecko wykorzystany. Nie ma również przeszkód, by pracownica bezpośrednio po urlopie macierzyńskim rozpoczęła korzystanie z urlopu wychowawczego na drugie dziecko. Wówczas łączny okres tego urlopu na dwoje dzieci, z jakiego mogłaby skorzystać Państwa pracownica, byłby krótszy, co obrazują poniższe przykłady.
PRZYKŁAD 1
Pracownica w czasie zatrudnienia będzie przebywać kolejno:
• 2 lata na urlopie wychowawczym wykorzystanym na pierwsze dziecko,
• 1 miesiąc w pracy - okres od powrotu z urlopu wychowawczego do urodzenia drugiego dziecka,
• 20 tygodni na urlopie macierzyńskim na drugie dziecko (ok. 4,5 miesiąca),
• 1 rok na pozostałym urlopie wychowawczym na pierwsze dziecko.
Pracownica wykorzysta zatem pełny 3-letni okres urlopu wychowawczego przysługującego na pierwsze dziecko i następnie może korzystać z urlopu wychowawczego na drugie dziecko. Do ukończenia przez drugie dziecko 4 lat pracownica zdąży wykorzystać 2 lata i ok. 7,5 miesiąca urlopu wychowawczego. Po ukończeniu bowiem przez nią rocznego urlopu wychowawczego udzielonego na pierwsze dziecko, drugie jej dziecko będzie miało 1 rok i ok. 4,5 miesiąca. Łącznie na dwoje dzieci pracownica będzie mogła wykorzystać 5 lat i ok. 7,5 miesiąca urlopu wychowawczego (3 lata + 2 lata i ok. 7,5 miesiąca).
PRZYKŁAD 2
Pracownica w czasie zatrudnienia będzie przebywać kolejno:
• 2 lata na urlopie wychowawczym wykorzystanym na pierwsze dziecko,
• 1 miesiąc w pracy - okres od powrotu z urlopu wychowawczego do urodzenia drugiego dziecka,
• 20 tygodni na urlopie macierzyńskim na drugie dziecko (ok. 4,5 miesiąca),
• 3 lata na urlopie wychowawczym na drugie dziecko.
Po zakończeniu tego urlopu pracownica nie będzie już mogła wykorzystać pozostałej części urlopu wychowawczego na pierwsze dziecko z powodu ukończenia przez nie 4. roku życia. Łącznie na dwoje dzieci pracownica wykorzysta zatem w tym przypadku jedynie 5 lat urlopu wychowawczego.
W przedstawionej przez Państwa sytuacji skorzystanie przez pracownicę z pozostałej części urlopu wychowawczego na pierwsze dziecko będzie prawidłowe. Poza tym taki sposób korzystania z urlopu będzie dla pracownicy korzystniejszy w zakresie przysługującej, łącznej (na dwoje dzieci) długości tych urlopów. Nie mają Państwo zatem podstaw do odmowy udzielenia pracownicy ponownie urlopu wychowawczego na pierwsze dziecko, jeżeli taki wniosek zostanie przez nią złożony. Taka odmowa stanowiłaby bowiem wykroczenie przeciwko prawom pracownicy zagrożone karą grzywny.
• art. 186 Kodeksu pracy,
• § 2 ust. 1 rozporządzenia z 16 grudnia 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania urlopu wychowawczego (DzU nr 230, poz. 2291).
Aleksander P. Kuźniar
specjalista w zakresie prawa pracy
Orzecznictwo uzupełniające:
• Urlop wychowawczy w związku z urodzeniem podczas porodu więcej niż jednego dziecka przysługuje w wymiarze nieprzekraczającym 3 lat, nie dłużej niż do ukończenia 4 roku życia przez dziecko urodzone jako pierwsze. (Wyrok Sądu Najwyższego z 28 listopada 2002 r., II UK 94/02, OSNP 2004/6/106)