RADA
Mogą Państwo zorganizować szkolenie dla pracowników w dniu wolnym od pracy o charakterze obowiązkowym, jeśli szkolenie to będzie miało charakter specjalistyczny, tj. będzie poświęcone zagadnieniom bezpośrednio związanym z wykonywaną pracą. W takim przypadku odmowa udziału pracownika w obowiązkowym szkoleniu może być potraktowana jak niewykonanie polecenia służbowego, a w konsekwencji może być podstawą zastosowania wobec pracownika środków dyscyplinujących (upomnienie, nagana), a nawet prowadzić może do zwolnienia dyscyplinarnego.
UZASADNIENIE
To, czy pracownik ma obowiązek udziału w szkoleniu w dniu dla niego wolnym od pracy, zależy od rodzaju szkolenia. Jeżeli szkolenie jest bezpośrednio związane z wykonywaną przez pracownika pracą, ma na celu np. naukę obsługi programu komputerowego koniecznego do wykonywania pracy, to pracownik nie może odmówić w nim udziału.
Jeśli natomiast szkolenie dotyczyłoby zagadnień ogólnych, które pracownik może wykorzystać w swojej karierze zawodowej, to pracownik może odmówić udziału w takim szkoleniu. W związku z taką odmową nie powinien ponosić negatywnych konsekwencji swojej decyzji.
Jeśli zatem organizowane przez Państwa szkolenie w dzień wolny od pracy (sobotę) ma charakter specjalistyczny, to czas tego szkolenia należy uznać za czas pracy. Pracownik powinien otrzymać w zamian albo czas wolny (w innym dniu roboczym), albo odpowiednie wynagrodzenie wraz z ewentualnymi dodatkami za nadgodziny.
PRZYKŁAD
Pracownik został zatrudniony w zakładzie drzewnym przy obsłudze wózka widłowego. Pracodawca organizuje w wolną sobotę szkolenie dla pracowników z zakresu obsługi wózków widłowych. Udział pracownika w tym szkoleniu będzie obowiązkowy i zostanie zaliczony do czasu pracy, ponieważ szkolenie to ma charakter specjalistyczny i jest związane bezpośrednio z pracą wykonywaną przez pracownika na danym stanowisku.
PRZYKŁAD
Pracownik został zatrudniony w zakładzie drzewnym przy obsłudze wózka widłowego. Pracodawca organizuje w wolną sobotę szkolenie informacyjne na temat wykorzystywania maszyn w przemyśle drzewnym. Udział pracownika w tym szkoleniu będzie dobrowolny. Szkolenie to ma charakter informacyjny, jest tylko ogólnie związane z pracą wykonywaną przez tego pracownika.
Trudności może sprawiać uznanie, czy dane szkolenie jest specjalistyczne czy ogólne. Wskazanie celu szkoleniowego jest łatwe do określenia, gdy realizowany program szkoleniowy nie ma aspektów praktycznych, związanych zwłaszcza z wykonywaniem zajęć praktycznych na stanowisku pracy w zakładzie pracy. Tak jest w przypadku szkolenia w formie nauki w szkole czy w razie odbywania studiów podyplomowych lub seminariów.
W przypadku natomiast szkoleń, które odbywają się w zakładzie pracy lub na stanowisku pracy i mają charakter praktyczny, w razie wątpliwości, przyjmuje się, że odbywają się one w ramach stosunku pracy, co oznacza, że udział pracownika w takim szkoleniu jest jednoznaczny z wykonywaniem przez niego pracy.
Obowiązek udziału we wskazanych przez pracodawcę szkoleniach może wynikać także z przepisów wewnętrznych obowiązujących u danego pracodawcy (układ zbiorowy) lub z umowy o pracę.
Jeśli obowiązek udziału pracownika w szkoleniu wskazanym przez pracodawcę wynika z przepisów wewnętrznych (układ zbiorowy) lub z umowy o pracę, to udział pracownika w szkoleniu jest jednoznaczny z wypełnianiem przez niego obowiązków zawodowych i w całości powinien zostać wliczony do czasu pracy.
• art. 128 Kodeksu pracy.
Emilia Bartkowiak
aplikant radcowski
Orzecznictwo uzupełniające:
• Praktyczne szkolenie pracowników powinno się odbywać w ramach stosunku pracy, natomiast poza tym stosunkiem może być organizowane tylko wtedy, gdy szkoleniowy cel i metody działania wyraźnie dominują nad wykonywaniem obowiązków pracowniczych. (Wyrok Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2005 r., I PK 144/04, OSNP 2005/17/265)