RADA
W zależności od formy rekompensaty pracy nadliczbowej wybranej przez pracowników, za taką pracę w tygodniu mogą Państwo wypłacić im normalne wynagrodzenie (bez dodatków z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych przewidzianych w przepisach Kodeksu pracy) lub udzielić czasu wolnego w tym samym wymiarze, co liczba przepracowanych godzin nadliczbowych. Natomiast za pracę w niedzielę powinni Państwo wypłacić pracownikom normalne wynagrodzenie powiększone o 100% dodatek.
UZASADNIENIE
W sytuacji gdy wymagają tego potrzeby jednostki, w której jest zatrudniony pracownik samorządowy, na polecenie przełożonego wykonuje on pracę w godzinach nadliczbowych, w tym w wyjątkowych przypadkach także w porze nocnej oraz w niedziele i święta. Za pracę wykonaną na polecenie przełożonego w godzinach nadliczbowych przysługuje, zgodnie z wyborem pracownika, wynagrodzenie albo czas wolny w tym samym wymiarze, co liczba przepracowanych godzin nadliczbowych, z tym że czas wolny na wniosek pracownika może być udzielony w okresie bezpośrednio poprzedzającym urlop wypoczynkowy lub po jego zakończeniu (art. 42 ust. 2 i 4 ustawy o pracownikach samorządowych).
Obowiązujące regulacje dotyczące pracowników samorządowych nie przewidują dodatków za pracę w godzinach nadliczbowych, o których mowa w przepisach Kodeksu pracy. Jeżeli pracownik samorządowy wykonujący pracę w godzinach nadliczbowych jako rekompensatę wybierze wynagrodzenie, będą Państwo zobowiązani wypłacić mu zwykłe wynagrodzenie za pracę, bez dodatków.
WAŻNE!
Za pracę w sobotę pracownik samorządowy ma prawo do czasu wolnego w wymiarze godzin przepracowanych w tym dniu; jeżeli jako formę rekompensaty za pracę w sobotę wybierze wynagrodzenie, należy mu je wypłacić w zwykłej wysokości, bez dodatków.
Powyższa regulacja będzie miała także zastosowanie do pracy wykonywanej w sobotę, gdyż przepisy ustawy o pracownikach samorządowych nie regulują odrębnie pracy w dniu wolnym wynikającym z przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy.
PRZYKŁAD
Pracownik samorządowy pracował przez 3 godziny w wolną sobotę 26 maja br., a 28 maja wystąpił do pracodawcy o udzielenie w zamian za pracę w sobotę czasu wolnego w wymiarze całego dnia wolnego. Pracodawca jest zobowiązany do udzielenia pracownikowi czasu wolnego od pracy wyłącznie w wymiarze 3 godzin.
Takie samo stanowisko zajął w tej sprawie Departament Prawny GIP w piśmie z 25 czerwca 2009 r. (nr GPP-433–4560–42/09/PE/RP). Zgodnie z tym stanowiskiem, przepis art. 42 ust. 4 ustawy o pracownikach samorządowych stanowi zasadę prawną w stosunku do przepisów Kodeksu pracy i nie przewiduje dodatków ani 50%, ani 100% za godziny nadliczbowe. Za pracę wykonaną w sobotę pracownikowi przysługuje zatem wynagrodzenie (bez dodatków) lub czas wolny w tym samym wymiarze. Jak stanowi art. 43 ustawy o pracownikach samorządowych, tylko w kwestiach nieuregulowanych w tej ustawie stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu pracy. Należy zatem stwierdzić, że z brzmienia art. 42 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych wynika, że wybór wynagrodzenia albo czasu wolnego jest alternatywą rozłączną, tzn. albo wynagrodzenie, albo czas wolny, a ponadto – w obowiązującym stanie prawnym, zdaniem Departamentu Prawnego, nie ma przesłanek do stosowania zasad określonych w Kodeksie pracy.
Z powodu braku możliwości wypłaty dodatków za pracę w godzinach nadliczbowych dla pracowników samorządowych nie ma także możliwości ustalenia limitów godzin pracy, których przekroczenie uprawnia pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, oprócz normalnego wynagrodzenia, do dodatku jak za pracę w godzinach nadliczbowych (art. 151 § 5 Kodeksu pracy). Pracodawcy nie mają zatem obowiązku wskazywać w umowach o pracę pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy liczby godzin ponad wymiar określony w umowie.
WAŻNE!
W umowach o pracę zawartych z pracownikami samorządowymi zatrudnionymi w niepełnym wymiarze czasu pracy nie należy wykazywać limitu godzin pracy, których przekroczenie uprawnia do dodatku jak za godziny nadliczbowe.
Inaczej wygląda sytuacja, gdy pracownik samorządowy wykonuje pracę w niedzielę lub święto. Kwestia ta nie została uregulowana ustawą o pracownikach samorządowych. W związku z tym w tym zakresie będą Państwo musieli stosować przepisy Kodeksu pracy. Za pracę w niedzielę i święto w pierwszej kolejności pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikowi samorządowemu inny dzień wolny. Dzień wolny za pracę wykonaną w niedzielę należy zapewnić w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli, a jeśli nie ma takiej możliwości – do końca okresu rozliczeniowego, natomiast za pracę w święto – w ciągu okresu rozliczeniowego. Jeżeli nie ma możliwości udzielenia pracownikom dnia wolnego za niedzielę lub święto, wówczas za pracę w te dni przysługuje im, oprócz normalnego wynagrodzenia, dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia za każdą godzinę pracy (art. 15111 Kodeksu pracy).
Jeżeli zatem Państwa pracownicy, zatrudnieni w podstawowym systemie czasu pracy, wykonywali pracę w wymiarze 10 godzin w niedzielę, to za taką pracę, oprócz dnia wolnego od pracy, powinni otrzymać wynagrodzenie lub czas wolny za 2 godziny przekraczające ich dobowy wymiar czasu pracy. Należy jednak pamiętać, że rekompensata dodatkowej pracy w niedzielę musi nastąpić najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego. Natomiast rekompensata za pracę w godzinach nadliczbowych z tytułu przekroczenia dobowego może nastąpić na wniosek pracownika później niż z końcem okresu rozliczeniowego.
WAŻNE!
Za pracę w niedzielę lub święto pracownik samorządowy ma prawo do rekompensaty na podstawie przepisów Kodeksu pracy.
Podstawa prawna
- art. 42 ust. 2 i ust. 4, art. 43 ust. 1 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 223, poz. 1458 ze zm.),
- art. 151 § 5, art. 1511 § 1, art. 15111 Kodeksu pracy.