Ustawę o czasie pracy kierowców należy stosować do Państwa pracownika zawsze w tych dniach, w których pracownik wykonywał czynności kierowcy nawet przez krótki czas. Natomiast w dniach, w których jego praca polegała wyłącznie na naprawianiu samochodów, będzie podlegał przepisom Kodeksu pracy.
Ustawa o czasie pracy kierowców ma zastosowanie do kierowców zatrudnionych na podstawie umowy o pracę wykonujących przewóz drogowy, w rozumieniu rozporządzenia unijnego nr 561/2006, pojazdami nieobjętymi zakresem tego rozporządzenia (m.in. pojazdami o dopuszczalnej maksymalnej prędkości nieprzekraczającej 40 km/h, pojazdami specjalistyczne używanymi do celów medycznych, pojazdami będącymi własnością sił zbrojnych), oraz umową europejską (AETR). Według rozporządzenia unijnego nr 561/2006, przewóz drogowy to każdy przewóz odbywany w całości lub w części po drogach publicznych przez pojazd, z ładunkiem lub bez, używany do przewozu osób lub rzeczy. Ponadto ustawa o czasie pracy kierowców ma zastosowanie również do pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, jak i do osób niebędących pracownikami wykonujących przewozy regularne na trasach nieprzekraczających 50 km.
Często zdarza się, że pracownicy wykonują pracę na podstawie tzw. łączonych stanowisk pracy dookreślających obowiązkowy element umowy o pracę, jakim jest rodzaj umówionej pracy. Pracownik zatrudniony na takim łączonym stanowisku pracy wykonuje czynności charakterystyczne zarówno dla jednego, jak i dla drugiego stanowiska. Występują jednak przypadki, gdy część czynności z łączonego stanowiska pracy podlega jednemu reżimowi prawnemu, a część zupełnie innym regulacjom. Tak też jest w Państwa przypadku, gdyż czas pracy na stanowisku kierowcy reguluje ustawa o czasie pracy kierowców, a na stanowisku mechanika przepisy Kodeksu pracy. Jeśli taki pracownik tylko w niektórych dniach tygodnia lub miesiąca wykonuje pracę kierowcy, to tylko w tych dniach będą mu przysługiwały uprawnienia wynikające z ustawy o czasie pracy kierowców.
PRZYKŁAD
Pracownik jest zatrudniony na stanowisku kierowca-mechanik w podstawowym systemie czasu pracy po 8 godzin na dobę od poniedziałku do piątku. Wykonuje czynności związane z transportem używanych samochodów z zagranicy w każdym tygodniu od poniedziałku do środy. W czwartek i piątek prowadzi serwis oraz naprawę przywiezionych pojazdów przed ich wystawieniem do sprzedaży. W takim przypadku pracownik od poniedziałku do środy będzie podlegał przepisom o czasie pracy kierowców. Natomiast w czwartek i piątek do pracownika będą miały zastosowanie przepisy Kodeksu pracy.
Większe problemy mogą pojawić się w przypadku, gdy pracownik zatrudniony na łączonym stanowisku pracy wykonuje podczas jednej doby roboczej czynności podlegające różnym przepisom prawnym.
PRZYKŁAD
Pracownik zatrudniony na stanowisku kierowca-mechanik w podstawowym systemie czasu pracy wykonuje każdego dnia zarówno przewóz drogowy, jak i świadczy pracę mechanika pojazdowego. W takim przypadku nie można rozgraniczać poszczególnych uregulowań prawnych do różnych części tej samej doby pracowniczej. Pracodawca powinien wówczas stosować do pracownika regulacje bardziej rygorystyczne, czyli przepisy ustawy o czasie pracy kierowców, które zapewniają zwiększoną ochronę dla pracownika, nawet jeżeli w danym dniu praca na stanowisku kierowcy była wykonywana przez krótki czas.
W podobnej sprawie wypowiedział się również Główny Inspektorat Pracy w piśmie z 17 grudnia 2010 r. (nr GPP-364–4560–96–1/10/PE/RP). Zdaniem GIP, „gdy rodzaj wykonywanej pracy zostanie określony przez wskazanie dwóch stanowisk pracy, np. kierowca-mechanik, do kompetencji pracodawcy należy określenie, który rodzaj zadań ma charakter przeważający w ramach świadczenia pracy przez danego pracownika. Przyjęte w tym zakresie ustalenia przesądzają o tym, które przepisy prawa pracy regulują prawa i obowiązki pracownika, w tym związane z odbywaniem podróży służbowych”. Jednak to stanowisko trudno zastosować w przedstawionej przez Państwa sytuacji, kiedy pracownik wykonuje pracę kierowcy i mechanika w podobnym wymiarze godzin. W takim przypadku oba rodzaje pracy są równorzędne i nie można wskazać, który rodzaj pracy jest przeważający. Poza tym, gdyby nawet pracownik wykonywał w większym wymiarze godzin czynności mechanika i pracodawca wskazał ten rodzaj pracy jako przeważający, to w razie kontroli przy wykonywaniu pracy kierowcy przez inspektorów Transportu Drogowego pracodawca zapewne nie uniknąłby kary za niestosowanie do pracownika przepisów o czasie pracy kierowców. Dlatego bezpieczniej jest stosować ustawę o czasie pracy kierowców w tych dniach, w których pracownik wykonuje pracę kierowcy nawet w niewielkim wymiarze czasu pracy.
Podstawa prawna:
- art. 1 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz.U. Nr 92, poz. 879 ze zm.),
- art. 3, art. 4 rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 (Dz.Urz. UE L 2006.102.1).