Rekrutacja pracowników zajmujących się nowoczesnymi technologiami zawsze jest zadaniem trudnym. Firma, która chce zatrudnić specjalistów, może poszukać absolwentów politechnik lub wydziału informatyki z uniwersytetów. Dyplom akademicki często daje solidne podstawy i pewność, że dany specjalista ma za sobą wiedzę teoretyczną. Trzeba pamiętać, że wiele osób zajmujących się programowaniem czy tworzeniem stron www nie posiada formalnego wykształcenia w tym kierunku. Oczywiście nie oznacza to, że ich umiejętności są gorsze czy mniejsze.
– Polscy informatycy są uznanymi ekspertami na świecie, wygrywają wiele konkursów, turniejów czy olimpiad. Mamy wielu mistrzów świata w programowaniu czy też w grach komputerowych, krajowi specjaliści często błyszczą na międzynarodowych imprezach – mówi Marceli Smela, dyrektor generalny IT Kontrakt.
Doświadczenie wielu specjalistów z działów HR rekrutujących informatyków pokazuje, że wykształcenie kandydata do pracy nie musi świadczyć o poziomie jego wiedzy. Oczywiście połączenie wiedzy teoretycznej i praktycznej wydaje się ideałem, jednak wyłowienie takich osób na etapie wstępnej selekcji jest niezwykle trudne. O ile w wielu branżach formalne wykształcenie wpływa na umiejętności i warsztat przyszłego specjalisty, o tyle w przypadku informatyka to praktyka często ma kluczowe znaczenie. Poznawanie nowych technologii i wiedza zdobywana na kursach dla wielu jest kluczem do osiągnięcia zawodowego sukcesu. Nie jest to oczywiście recepta sprawdzalna w 100 proc. Wielu haerowców, angażując pracownika na wysokie stanowisko, preferuje kandydatów posiadających dyplom ukończenia studiów. Tłumaczą to nie tylko ich większą wiedzą, lecz także pewnymi umiejętnościami socjalnymi, które nabywa się w trakcie edukacji akademickiej.
– Polscy eksperci IT pozostają w tyle za Europą czy światem, jeśli chodzi o zdolności autoprezentacji, obycia w świecie biznesu, komunikacji z otoczeniem i potencjalnym pracodawcą. Mają problem ze sprzedawaniem własnych pomysłów i ich realizacją, a także poruszaniem się w gąszczu przepisów i absurdów realnego świata – mówi Marceli Smela, na co dzień pracujący ze specjalistami IT.
Ważnym elementem wyróżniającym informatyków na rynku jest ich doświadczenie i znajomość technologii, jakimi się posługują. Uczestnictwo w dużych projektach czy praca w uznanych firmach mogą zdefiniować pozycję pracownika na rynku. Tu wydaje się, że czynnikiem najbardziej wiarygodnym jest doświadczenie danej osoby. Poza wszelką dyskusją pozostają kompetencje potrzebne do realizacji zadania czy projektu.
Metody rekrutacji
Metody pozyskania pracowników w sektorach IT obejmują całe spektrum dostępnych technik. Klasyczne sposoby rekrutacyjne, jak ogłoszenie z prośbą o nadsyłanie CV, nadal się sprawdzają. Coraz więcej organizacji sięga jednak po inne narzędzia. Wzorem wielu światowych korporacji część firm próbuje ukształtować pracowników, inwestując w nich już na etapie edukacji – szkoły. Płatne staże i praktyki, kursy z zakresu nowych technologii organizowane przez działy IT mają skłonić młodych adeptów informatyki do związania się z firmą. O krok dalej idą na świecie niektórzy liderzy rynku, fundując stypendia najzdolniejszym studentom – zapewniają im opłacenie czesnego w zamian za podjęcie pracy na określony czas, po ukończeniu nauki.
Skomplikowane, wieloetapowe rozmowy kwalifikacyjne skłaniają coraz większą liczbę organizacji do korzystania z outsourcingu kadr IT. Branża IT opiera się na przeprowadzaniu projektów, więc wynajmowanie informatyków na czas ich realizacji staje się coraz popularniejsze. Stała praca w firmach na rynku nowych technologii łączy się zwykle z administracją sieci. Wiele podmiotów gospodarczych, zdając sobie sprawę z charakteru zadań spoczywających na działaniach IT, woli doraźnie zatrudniać kadrę, korzystając z outsourcingu.
– Często charakter pracy w branży nowych technologii polega na realizacji określonych projektów. Kiedy projekt dobiegnie końca, zespół przestaje być potrzebny – mówi Michał Cichecki, menedżer IT w Elektrolux Poland.
Aby rozwiązać ten problem, część przedsiębiorstw korzysta z usług firm, które ponoszą ciężar znalezienia i skompletowania fachowców do określonego zadania.
Nowoczesne technologie w służbie HR
Jako że nowoczesne technologie obecne są w każdym elemencie życia współczesnej firmy, nie brakuje ich także w samym procesie rekrutacji. Specjaliści z zakresu HR chętnie korzystają z aplikacji do zarządzania personelem. Wiele elementów kojarzonych z pracą dawnej kadrowej wykonuje obecnie komputer. Podstawowym elementem, który odmienił oblicze współczesnej rekrutacji, jest poczta e-mail. Firmy rekrutujące specjalistów IT umieszczają ogłoszenia w serwisach internetowych, które są naturalnym środowiskiem ich grupy docelowej.
– Z mojego doświadczenia wynika, że papierowych zgłoszeń na oferty pracy jest ok. 2 proc. w stosunku do zgłoszeń elektronicznych. W tych 2 proc. są też aplikacje od osób, które po zgłoszeniu e-mailowym niezależnie wysyłają wersję papierową – mówi Janusz Dziewit z Advisory Group TEST Human Resources. – Trudno sobie obecnie wyobrazić rekrutację bez narzędzi informatycznych. Czasy ręcznego przerzucania stosów CV kandydatów odeszły już bezpowrotnie. Bardziej lub mniej zaawansowane technologicznie bazy danych pozwalają archiwizować otrzymane aplikacje oraz selekcjonować je według ustalonych kryteriów – dodaje.
Coraz większą rolę odgrywają serwisy społecznościowe, na których działy HR poszukują kandydatów do pracy. Do najprężniej rozwijających się stron, na których headhunterzy wyławiają potencjalnych pracowników, należą LinkedIn i jego polski odpowiednik Goldenline. Dostęp do zawodowych życiorysów potencjalnych pracowników sprawia, że tego typu społeczności stają się atrakcyjnym miejscem do poszukiwania specjalistów. Forum, na którym nieanonimowo wypowiadają się specjaliści, dodatkowo pozwala oceniać ich kompetencje. Serwisy te współistnieją ze stronami poświęconymi poszukiwaniu pracy. Nowoczesna technika przeniosła większość ogłoszeń tradycyjnie drukowanych w prasie do internetu. Inną wykorzystywaną funkcjonalnością jest korzystanie z formularzy kontaktowych. Ujednolicają one aplikacje, pozwalając jednocześnie dokonać wstępnej selekcji kandydatów.
Proces sprawdzania
Weryfikacja aplikacji pracowników segmentu IT to jedno z największych wyzwań stojących przed działem HR. Oprócz przeprowadzenia klasycznej rozmowy kwalifikacyjnej, sprawdzającej kompetencje społeczne i umiejętności komunikacyjne kandydata, dział HR musi zorganizować sprawdzian umiejętności praktycznych. Zadanie to jest trudne nie tylko ze względów logistycznych. Weryfikacja umiejętności specjalisty IT zwykle jest procesem długotrwałym. Częstym rozwiązaniem jest praca na studiach przypadku, których rozwiązanie stanowi podstawę do oceny. Proces ten, choć skuteczny, jest jednak powolny i wymaga zaangażowania firmowych specjalistów IT, którzy zaprojektują zadanie i będą kontrolować oraz oceniać postępy kandydata. Rekrutacja taka sprawia więc, że dział HR musi współpracować z dodatkowymi osobami.
Wszystkie wymienione wyżej elementy wpływają na tempo rekrutacji. W branży, gdzie liczy się czas reakcji na zmiany rynkowe, to o wiele za długo. Proces weryfikacji menedżerów projektu lub informatyków zajmujących się wąskimi dziedzinami może być jeszcze bardziej utrudniony. Firmy, które muszą skompletować w krótkim czasie cały zespół lub jego część, stają przed poważnym wyzwaniem. Dlatego w wypadku doraźnych potrzeb część podmiotów decyduje się na wynajem informatyków. Rozwiązanie to przenosi konieczność weryfikacji umiejętności potencjalnych kandydatów na firmy zajmujące się outsourcingiem kadry IT. Część firm specjalizujących się w wynajmowaniu kadr IT ma stworzone do tego profesjonalne narzędzia. Wiele podmiotów gospodarczych, dla których IT nie jest core biznesem, nie może pozwolić sobie na tak skomplikowane systemy rekrutacji informatyków. To rozwiązanie wymaga specjalistycznych narzędzi, których nie opłaca się tworzyć na potrzeby jednorazowej rekrutacji. Przewagę w tej materii mają firmy zajmujące się rekrutacją tylko w wąskich segmentach rynku, które wypracowały określone schematy działania.
– U nas odbywa się to poprzez zdalny informatyczny system. Kandydat rozwiązuje testy i zadania, a uzyskany wynik świadczy o dopasowaniu jego kwalifikacji zawodowych do wymagań pracodawcy. Wyniki takiego testu są załącznikiem do CV kandydata – mówi Tomasz Bernecki, dyrektor rekrutacji IT Kontrakt.
Dwustronne oczekiwania
Po przeprowadzeniu procesu rekrutacji i zweryfikowaniu umiejętności kandydata może okazać się, że oczekiwania pracownika i pracodawcy odnośnie do formy współpracy są całkowicie rozbieżne. Wiele mówi się o zachęcaniu informatyków wysokim wynagrodzeniem czy atrakcyjnymi warunkami pracy. Najbardziej poszukiwani specjaliści oczekują nie tylko satysfakcjonującej gratyfikacji finansowej, ale stawiają warunki dotyczące sprzętu, na którym będą pracować, wynajmu mieszkania czy prywatnej służby zdrowia. Idealny profil pracownika wyłaniający się z rozmowy z pracodawcą to młody, zdolny, zaangażowany, ambitny, pracowity i komunikatywny. Dobrze, aby nowy pracownik firmy nie chorował, nie brał urlopów, chętnie brał nadgodziny i zintegrował się z zespołem. Wymagania stawiane informatykom to przede wszystkim biegła znajomość technologii oraz komunikatywny język angielski, który jest powszechnym warunkiem.
– Najbardziej poszukiwani są tzw. omnibusi znający się przekrojowo na wszelkich dziedzinach, technologiach i mogący uczestniczyć w każdym z wielu etapów projektu IT – podsumowuje Marceli Smela.
Dużo mówi się o freelancerach działających na polu IT. Nawiązywanie współpracy z wolnymi strzelcami wybiera wiele firm. Doraźna pomoc w bieżącym działaniu, wysoka mobilność i elastyczność to zalety freelancerów. Pracodawcy często obawiają się jednak zawierania kontraktów z pojedynczymi informatykami. W grę wchodzi często poufność danych, prawa autorskie czy kłopotliwy proces weryfikacji kandydatów. Coraz większą popularność zdobywają więc firmy pośredniczące w wynajmie kadr IT. Zamiast każdorazowo kompletować zespół do projektu w przypadku współpracy z firmą outsourcingową, wystarczy przedstawić zapotrzebowanie na określonego specjalistę lub zespół ekspertów zdolny stawić się do pracy w ciągu kilku dni.
Andrzej Ciesielski
koordynator IT grupy Fotka.pl
Działam w branży internetowej od ponad 10 lat i zauważam pewną specyfikę pojawiania się młodych talentów. Pierwsze doświadczenie można zdobyć wszędzie, wystarczy być wpiętym do internetu. Mimo że na początku jest to nauka i zabawa, tak wczesny start daje bardzo dużą przewagę na rynku pracy. Przez te kilka lat, zanim zacznie się zarabiać, pozyskuje się specyficzne wyczucie technologii, którego nie da się uzyskać tylko na samych studiach. Tacy pracownicy są lub będą najcenniejsi i takich zawsze poszukuję. To właśnie wśród studentów, którzy dość wcześnie zaczęli zgłębiać zagadnienia internetowe, można znaleźć ludzi o dużym potencjale rozwoju. Internet, jako szybko rozwijające się medium, wymaga świeżego spojrzenia i szybkiego działania. Wstępna weryfikacja osób, które zatrudniamy, a w szczególności programistów, daje nam swobodę przeprowadzenia testu umiejętności podczas rekrutacji. Mamy stanowisko testowe, identyczne z normalnym stanowiskiem pracy, czyli komputer, internet, kawę i zadanie programistyczne. To wystarczy, aby stwierdzić, czy ktoś czuje się dobrze w tej roli. Ten sam test przeprowadzamy zarówno dla osób z doświadczeniem w branży, jak i zaczynających swoją przygodę w IT. Specyfika pracy w IT wymaga często skupienia i nieabsorbowania umysłu innymi sprawami. Dlatego też dbamy o wszystkie wygody – pełną lodówkę w kuchni, zawsze gotową kawę czy codzienne obiady. Nadal na rynku liczą się wolni strzelcy pracujący razem lub pod opieką większych firm.
Marceli Smela
dyrektor generalny IT Kontrakt
Moje obserwacje zdają się potwierdzać tezę o wysokiej dynamice rynku IT. Zmieniające się technologie wpływają na znaczną fluktuację kadr. Coraz więcej firm zauważa szanse tkwiące w nowoczesnej technologii. Obecnie na rynku mamy do czynienia z rosnącym zapotrzebowaniem na informatyków. 80 proc. potrzebnych specjalistów stanowią programiści i projektanci JAVA, eksperci od baz danych oraz analitycy systemowi. Wielu z nich to wolni strzelcy. Specjalista IT to idealny zawód dla freelancera – osoby pracującej bez etatu i realizującej projekty na zlecenie. Coraz więcej firm na rynku zauważa ten fakt. Informatyk to zawód, który nie nosi znamion pracy stałej, raczej podąża się „od projektu do projektu”. Każdy system kiedyś zaczyna, a potem kończy się pisać. Choćby nawet były niekończące się projekty IT, to praca przy tak długim jednym projekcie zwykle jest po prostu nudna. Freelancer poprzez odmienność projektów może poznawać nowe technologie, może wybierać różne miejsca pracy, może – samodzielnie lub z pomocą firmy zajmującej się outsourcingiem kadry IT – prawidłowo kierować swoją karierą i rozwojem. Również zarobki freelancera, który uczestniczył w wielu różnych projektach, są wyższe i bardziej satysfakcjonujące. Coraz więcej działów HR spogląda w stronę wolnych strzelców i uznaje ich za atrakcyjnych pracowników. Problem weryfikacji umiejętności rozwiązują firmy outsourcujące kadrę IT, które gromadzą w swoich bazach specjalistów o potwierdzonych umiejętnościach.