Współczesne warunki rynkowe są niepewne. Co należy do podstawowych i najważniejszych kompetencji skutecznego lidera naszych czasów?
Sądzę, że w czasach nieustannych kryzysów i zawirowań mniej ważne okazują się być instrumenty zarządcze, a istotniejsze stają się wartości. Przede wszystkim mam na myśli rzetelność, uczciwość i etykę. Jeżeli takie wartości charakteryzują Twój styl przywództwa, to zyskujesz swobodę w podejmowaniu niezależnych decyzji. Pamiętaj jednak o tym, że musisz być autentyczny, ponieważ otaczający Cię ludzie obserwują, czy to, co mówisz, pokrywa się z tym, co robisz. Bądź również konsekwentny, w przeciwnym razie rozdźwięk między Twoimi słowami a działaniami będzie bardzo widoczny i z pewnością zostanie zauważony przez Twoich współpracowników.
Podczas swojej prezentacji wspomniał Pan też o odwadze niezbędnej do podejmowania trudnych decyzji.
Tak, według mnie do trzech najważniejszych cech lidera należy zaliczyć: autentyczność, niezależność i właśnie odwagę. Musisz mieć odwagę, by być autentycznym i niezależnym liderem. Jest dużo tak zwanych menedżerów. Nazywam ich tak zwanymi, ponieważ są to menedżerowie, którzy nie mają serca do tego, co robią. Co to znaczy? Jeżeli decydujesz się podjąć decyzję – nawet tę bardzo niepopularną – a jesteś przekonany o jej słuszności, to powinieneś mieć również odwagę, by wprowadzić ją w życie. Wykonać to, do czego się zobowiązałeś. Moim zdaniem być odważnym oznacza wypływać poza strefę bezpiecznych wód i testować nowe pomysły, mimo że niosą one za sobą niebezpieczeństwo napotkania burz i innych przeciwności losu. Także i w tym przypadku niezbędna jest niezależność. Prawdziwy lider powinien umieć konsultować się również z innymi i włączać ich w swoje działania. Ostatecznie jednak to on jest kapitanem statku, to on musi podejmować najważniejsze decyzje i brać za nie pełną odpowiedzialność.
Czy można wskazać najistotniejsze czynniki mogące decydować o sukcesie lub porażce liderów w ciągu najbliższych kilku lat?
Trudno ocenić, jakie one będą w najbliższej przyszłości, ale sądzę, że będzie to kombinacja faktów, danych i zmysłu intuicji. Nie jestem zwolennikiem polegania na samej intuicji, szczególnie w firmach, które muszą koncentrować się na przejrzystych rezultatach. Tam potrzebne są zarówno fakty i informacje, jak i odpowiednia ocena odnośnie do przyszłości, w szczególności w przypadku decyzji dotyczących inwestycji. Same fakty nie wskażą, w którym kierunku powinniśmy pójść, dlatego też prawdziwy lider powinien odnaleźć kompromis między sugerowaniem się intuicją i rzetelną informacją.
Czym zatem przede wszystkim różni się, Pana zdaniem, przywództwo od zarządzania?
To są dwie różne rzeczy. Zarządzania przede wszystkim można się łatwo nauczyć. Analizując arkusze kalkulacyjne, wyniki, raporty i sprawozdania z poszczególnych działań, kontrolujesz firmę za pomocą narzędzi komputerowych. Konsekwencją tego jest fakt, że środowisko, w którym pracujesz, staje się przewidywalne. Dobrym menedżerem nazwiemy więc kogoś, kto jest skrupulatny, zorganizowany, gwarantuje przejrzystość, ład i przewidywalność w swojej pracy. Przywódcą natomiast określimy osobę, dzięki której ludzie działają zgodnie i zespołowo. Cechy charakteru lidera powinny wzbudzać zaufanie, ponieważ to dzięki nim ludzie będą chcieli działać pod jego banderą. Przywództwo polega zatem na czymś zupełnie innym niż zarządzanie. Przywódca podejmuje decyzje i wyznacza kierunki w kontekście, o którym wspominałem wcześniej. Powinniśmy pamiętać jednak, że aby zostać prawdziwym liderem, potrzebujemy jednocześnie umiejętności zarządzania, jak również przywództwa. Chodzi o to, by mieć solidną bazę do działania opartą na faktach i jednocześnie być odpowiedzialnym za ludzi, których Twoje decyzje będą dotyczyć. Przywództwo jest istotne, by skutecznie wprowadzać zmiany, a także, by motywować zespół do działania, tworzenia i rozwijania się. Zarządzanie natomiast powinno stanowić podstawę dla podejmowanych decyzji.
Jak postępować, by nauczyć się inspirować i motywować pracowników?
Przede wszystkim powinno się z pracownikami rozmawiać. I to nie tylko z głównymi menedżerami, lecz także z ludźmi pracującymi na niższych szczeblach firmy. Istotne jest zrozumienie tego, co nimi kieruje. Spróbuj „wejść w ich skórę” i postawić się na ich miejscu. W przeciwnym razie ani Ty nie będziesz w stanie ich do niczego przekonać, ani oni nie będą potrafili pojąć Twoich decyzji i intencji. A przecież chodzi o zrozumienie. To Ty wiesz, jaka jest wizja, kultura i etyka firmy i to Twoim zadaniem jest wdrożyć ją na wszystkich poziomach organizacji, poczynając od kadry menedżerskiej, a kończąc na pracownikach szeregowych. Każdy powinien być świadomy celów i koncepcji działania firmy, a także dalszego rozwoju.
Czy to wystarczy, aby skutecznie tworzyć kulturę wysokich wyników (High Performance Culture)?
Oczywiście, że nie! Zacznijmy od tego, że musisz wybrać właściwych ludzi do swojego zespołu. Najlepiej takich, którzy nie tylko będą skłonni pójść za Twoimi pomysłami, ale będą też je chętnie wspierać. Owszem, istotna jest odpowiednia inspiracja do działania, ale gdy widzisz, że zespół nie jest dla Ciebie wsparciem, powinieneś być gotowy na wymianę współpracowników, by nie kontynuować działań w obecnej sytuacji. Trzeba zatem mieć odwagę, aby podjąć decyzję o ich usunięciu i zaryzykować wybór kogoś innego. Jeżeli udało Ci się zdobyć zaufanie ludzi w swoim zespole i jesteś uważany przez nich za autentycznego lidera, to jest to sytuacja, w której Twoje pomysły zaczynają działać niczym mnożniki – znajdują poparcie i odzwierciedlenie, nie tylko w Twoim zespole, lecz także w całej firmie.
Jakie ma Pan rady dla poszukujących najlepszej metody rozwoju swoich umiejętności przywódczych?
Dobry przywódca zachęca ludzi do stawania twarzą w twarz wobec wyzwań, inspiruje ich do działania, tak by ich praca przynosiła korzyści zarówno im, jak i firmie, której stanowią część. Jestem przekonany, że przywódcą się zostaje, a nie rodzi. Konieczna jest systematyczna praca nad rozwojem umiejętności przywódczych. Powiem krótko: nie podążajcie utartymi szlakami. Szukajcie własnych sposobów myślenia i pomysłów na działanie. Nie obawiajcie się tego, że będziecie coś robić inaczej niż inni. Jeżeli zdecydujecie się zrobić coś w odmienny sposób, wdrażajcie swoją decyzję. Rezultat może okazać się tak oryginalny, że zostaniecie w nim osamotnieni, ale pamiętajcie – przywództwo między innymi oznacza także samotność.
Dziękuję za rozmowę.