Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku operatora wózka widłowego powinna zawierać realne zagrożenia, jakie mogą wystąpić na tym stanowisku, oraz zalecania związane z minimalizowaniem ryzyka wystąpienia wypadku przy pracy.
Pracodawca ma obowiązek, podczas oszacowywania oceny ryzyka zawodowego, dokonać analizy wszystkich zagrożeń wypadkowych występujących na badanym stanowisku pracy. Podczas pracy operator wózka widłowego narażony jest na wiele zagrożeń wynikających ze specyfiki wykonywanego zawodu.
Wchodzenie, schodzenie z pojazdu, rutyna pracy
Jednym z nich może być nieostrożne wchodzenie bądź schodzenie z pojazdu. Wskutek tego pracownik może potknąć się, pośliznąć lub upaść. To może doprowadzić do różnego rodzaju urazów ciała poszkodowanego. Ponadto kierowca, ulegając rutynie, może nieostrożnie prowadzić wózek po śliskiej i nierównej nawierzchni, co może doprowadzić do wywrócenia się pojazdu, jego spadnięcia na niższy poziom lub upadku, nieprawidłowo umieszczonego na widłach, ładunku. Pracodawca w celu uniknięcia takiego przypadku powinien zainstalować urządzenia chroniące przed przewróceniem się wózka. W wyniku takiego wypadku pracownik może ulec urazom ciała, a nawet ponieść śmierć.
Przeciążenie wózka
Kolejnym często spotykanym wypadkiem jest przeciążenie wózka. Pracownicy, śpiesząc się, nadmiernie obciążają urządzenia do podnoszenia, aby w krótkim czasie jak najwięcej przetransportować. W pośpiechu nieodpowiednio ustawiają środek ciężkości lub za wysoko podnoszą towary, skutkiem czego jest przewrócenie wózka wraz z ładunkiem i operatorem wózka, który jest narażony na wielorakie urazy ciała. Pracodawca oprócz zainstalowania urządzenia zabezpieczającego przed przewróceniem wózka powinien, podczas szkoleń wstępnych stanowiskowych z dziedziny bezpieczeństwa i higieny pracy, poinstruować pracowników o prawidłowym użytkowaniu wózków widłowych i zapewnić, do stałego korzystania, instrukcję bhp oraz dokumentację techniczno-ruchową pojazdów.
Zdarzają się przypadki niewystarczającego użycia hamulca ręcznego, co grozi stoczeniem się wózka i doprowadzeniem do wypadku nie tylko osoby prowadzącej ten środek transportu, ale również osoby znajdującej się w pobliżu.
Pole widzenia
Pracownicy,, w celu naprawy bądź wyjęcia rzeczy, która przez przypadek znalazła się w pobliżu obracających się i niezabezpieczonych części wózka, ulegają pochwyceniu przez te ruchome elementy, czego skutkiem są urazy tych części ciała, które miały z nimi styczność.
W wypadku gdy pole widzenia jest ograniczone przez ładunek, pojazdy ulegają zderzeniu ze stacjonarnymi przeszkodami, np. ścianami, budynkiem lub innymi poruszającymi się obiektami. W takiej sytuacji pracownicy doznają różnych urazów ciała.
Warunki atmosferyczne
W związku z możliwą pracą na zewnątrz magazynu, np. przy przewożeniu ładunku z samochodu dostawczego do magazynu, pracownik narażony jest na zmienne warunki atmosferyczne (deszcz, wiatr, wysoka lub niska temperatura), co może skutkować odmrożeniami, udarem słonecznym, ostrymi i przewlekłymi chorobami układu oddechowego.
Czynniki chemiczne i psychospołeczne
Przy pracy operatora wózka widłowego jest możliwość zetknięcia się z czynnikami chemicznymi, takimi jak:
- paliwo, rozpuszczalniki – może to doprowadzić do skórnych reakcji uczuleniowych. Aby wyeliminować możliwość ich wystąpienia, należy stosować rękawice chroniące przed czynnikami chemicznymi, a jeśli to nie jest niemożliwe, używać kremów ochronnych,
- rozbryzgujące się w powietrzu cząstki żrących substancji chemicznych (w niezabezpieczonym ładunku) – może to spowodować chemiczne urazy oczu oraz poparzenia. W celu ograniczenia ich niepożądanego oddziaływania należy stosować środki ochrony oczu,
- gazy spalinowe (w wózkach spalinowych) – pracownik może udusić się w wyniku wdychania tlenku węgla powstałego w trakcie niepełnego spalania paliwa, którego stężenie gwałtowanie wzrasta w zamkniętych i nieodpowiednio wentylowanych pomieszczeniach. Aby zapobiec takiej sytuacji, nie należy obsługiwać widłowego wózka jezdnego napędzanego ropą lub benzyną w zamkniętych lub nieodpowiednio wentylowanych pomieszczeniach. W takich wypadkach powinno się stosować wózki o napędzie elektrycznym,
- tlenki azotu emitowane wraz z gazami spalinowymi (w wózkach spalinowych) – operator wózka może ulec zatruciu w zamkniętych i nieodpowiednio wentylowanych pomieszczeniach,
- niebezpieczne substancje chemiczne uwalniające się w wyniku upadku i zniszczenia (zmiażdżenia) przewożonych zbiorników. Może to doprowadzić do ostrych zatruć, jak również zranień spowodowanych zbitym szkłem,
- stężony kwas podczas ładowania akumulatora – istnieje możliwość poparzeń chemicznych w wyniku jego rozlania. Należy stosować rękawice chroniące przed czynnikami chemicznymi, a jeśli to nie jest możliwe, używać kremów ochronnych.
Poza czynnikami chemicznymi, często występującym problemem na stanowisku operatora wózka widłowego są czynniki psychospołeczne, ergonomiczne i inne związane w organizacją pracy.
Wymuszona pozycja
Pracownik w wyniku nadmiernego wysiłku fizycznego podczas prowadzenia wózka, długotrwałego jednostajnego siedzenia w wymuszonej pozycji ciała, częstego odwracania głowy i napinania karku podczas jazdy wstecznej oraz podczas transportu ładunków o dużych rozmiarach ograniczających pole widzenia może odczuwać dolegliwości związane z przeciążeniem, głównie rąk, ramion i pleców oraz zmęczenie, a co za tym idzie – jest bardziej podatny na popełnianie błędów. Skutkiem tego może być wypadek, któremu ulegnie on bądź osoby z nim współpracujące.
Podobnym problemem są wibracje, które oprócz typowych dolegliwości mięśniowo-szkieletowych wywołują również zaburzenia w funkcjonowaniu narządów wewnętrznych oraz powodują rozstrojenie emocjonalne pracownika, a to wpływa na częstsze popełnianie błędów przy wykonywaniu obowiązków operatora.
Oświetlenie
Ponadto podczas pracy w niedostatecznym oświetleniu i trudności w adaptacji wzroku do zmiany natężenia oświetlenia (np. podczas przewożenia towarów z ciemności do oświetlonego pomieszczenia) może nastąpić przemęczenie oczu, podrażnienie, pieczenie, nieprawidłowe widzenie. Może to doprowadzić do wypadku z udziałem osób pieszych lub innych pojazdów bądź przewrócenia się pojazdu.
Podstawa prawna:
- art. 226 k.p.,
- § 39a rozporządzenia MPiPS z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.),
- § 5–16 rozporządzenia Ministra Gospodarki z 10 maja 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (DzU nr 70, poz. 650 ze zm.).