Pracodawca ma obowiązek oszacować i udokumentować ocenę ryzyka zawodowego występującego na wszystkich stanowiskach pracy, w tym również dla kadry kierowniczej. Na stanowisku dyrektora występuje wiele zagrożeń, które mogą doprowadzić do wypadku przy pracy.
Zagrożenia występujące na stanowisku dyrektora są, z jednej strony, typowe dla pracy biurowej, np. problemy spowodowane długotrwałą pracą przy komputerze, słabą wentylacją. Jednak z drugiej strony, pracownik ten jest również bardzo narażony na stres i zaburzenia psychosomatyczne, spowodowane trudnymi stosunkami międzyludzkimi. Pracownik może być narażony na oskarżenia, ataki fizyczne i słowne zwłaszcza przez personel, za który jest odpowiedzialny oraz personel wyższego szczebla. Ponadto dyrektor często bywa przepracowany, wyjeżdża w podróże służbowe. Często osoba na wyższym stanowisku nie ma możliwości wzięcia urlopu w dogodnym czasie, styka się ze stałą potrzebą konfrontacji z problemami organizacyjnymi i logistycznymi. Wynikiem tego mogą być:
- nerwica,
- bezsenność,
- choroby serca,
- choroby układu pokarmowego.
Pracodawca powinien zapewnić możliwość skorzystania z poradnictwa psychologicznego lub zawodowego w przypadku stresu związanego z pracą lub wyczerpaniem ('wypaleniem zawodowym'). Ponadto powinien przestrzegać terminów ważności lekarskich badań okresowych i kierować pracownika na kolejne do lekarza medycyny pracy.
Zagrożenia typowe dla pracy biurowej
Dość często występującym zagrożeniem na tym stanowisku są ostre przyrządy stosowane w biurze, np. nożyczki, spinacze bądź zszywki oraz krawędzie papieru. Pracownik może doznać skaleczenia, tj. ukłucia i przecięcia. Jedyną możliwością zapobieżenia takiemu wypadkowi jest wzmożona uwaga i ostrożność pracownika podczas wykonywania tych czynności. Pracodawca może jedynie przestrzec pracownika podczas szkolenia z zakresu bhp.
Niebezpieczeństwo podczas podróży służbowych
Dyrektor, który wyjeżdża w podróż służbową, może ulec wypadkowi komunikacyjnemu samochodem, samolotem bądź pieszo. Skutki wypadku komunikacyjnego są zwykle poważne. Osoba ta narażona jest na urazy, kalectwo, a nawet śmierć. Pracownik ma wpływ na zmniejszenie możliwości wystąpienia wypadku jedynie w momencie, gdy sam bezpośrednio jest uczestnikiem ruchu, tj. jeżeli sam prowadzi pojazd lub gdy idzie pieszo, ponieważ w przypadku prowadzenia auta lub samolotu przez inne osoby brak jest możliwości zareagowania pracownika w chwili zagrożenia. Prowadząc samochód, pracownik powinien przestrzegać przepisów o ruchu drogowym, zachować szczególną ostrożność oraz stosować zasadę ograniczonego zaufania do innych użytkowników drogi. Natomiast po stronie pracodawcy leży dbanie o właściwy stan techniczny używanego samochodu.
Upadek, potknięcie, poślizgnięcie się
Kolejnym możliwym wypadkiem przy pracy na stanowisku dyrektora jest upadek, pośliźnięcie się na śliskich, polerowanych i pastowanych podłogach, potknięcie się o luźno pozostawione przewody telefoniczne i komputerowe lub uderzenie się o otwarte szuflady. Ulegając takiemu wypadkowi, pracownik może doznać potłuczeń, złamania i zwichnięcia kończyn, urazów wewnętrznych, wstrząśnienia mózgu. Zastosowanie przez pracodawcę środków profilaktycznych polega na zapewnieniu pracownikowi porządku w pomieszczeniach (pracownik też powinien o niego dbać) i na drogach komunikacyjnych, właściwego stanu technicznego posadzek i schodów, zastosowaniu zabezpieczeń antypoślizgowych na schodach zewnętrznych. Aby uchronić pracownika przed takim wypadkiem u klienta lub na ulicy czy w komunikacji miejskiej pracodawca może jedynie wyposażyć pracownika w odpowiednie obuwie oraz poprosić podczas szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy o zachowanie ostrożności.
Pozycja siedząca
Jednym z dość ważnych występujących zagrożeń dla zdrowia osoby zatrudnionej na tym stanowisku jest długotrwałe przebywanie w pozycji siedzącej, w tym praca przy komputerze, czyli powodujące typowe dla pracy biurowej dolegliwości bólowe wynikające z przeciążenia układu mięśniowo-szkieletowego oraz nadmierne obciążenie wzroku. W celu uniknięcia powyższych problemów zdrowotnych należy robić regularne przerwy podczas dnia pracy i wykorzystywać je na odpoczynek i ćwiczenia. Na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom:
- łączenie przemienne pracy związanej z obsługą monitora ekranowego z innymi rodzajami prac nieobciążającymi narządu wzroku i wykonywanymi w innych pozycjach ciała – przy nieprzekraczaniu godziny nieprzerwanej pracy przy obsłudze monitora ekranowego lub
- co najmniej 5-minutową przerwę, wliczaną do czasu pracy, po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego.
Choroby zakaźne
Stanowisko to obliguje do częstych kontaktów z innymi ludźmi (współpracownikami, kontrahentami lub gośćmi), czego następstwem może być zakażenie chorobami zakaźnymi, szczególnie w pomieszczeniach, w których znajduje się dużo osób, a które nie mają dostatecznej wentylacji. Aby zminimalizować możliwość wystąpienia podobnych chorób, pracodawca powinien zainstalować w gabinecie dyrektora i sali konferencyjnej (o ile jest używana) skuteczną wentylację wywiewną i klimatyzację w celu zapobiegania zanieczyszczeniu powietrza i stresowi cieplnemu.
Poparzenia i urazy
Dyrektor może ulec poparzeniom i urazom w wyniku pożaru (zagrożenie wzrasta przy dużej ilości papieru), którego przyczyną może być nieuważne palenie tytoniu bądź uszkodzone elektryczne urządzenia biurowe. Aby zapobiec tego typu wypadkom, należy sprawdzać stan techniczny urządzeń elektrycznych przed pracą i zlecać uprawnionemu pracownikowi naprawę ewentualnych uszkodzeń oraz okresowy przegląd i konserwację urządzeń. Natomiast pracownik uzależniony od tytoniu powinien w tym celu wychodzić do urządzonej w zakładzie pracy palarni.
Podstawa prawna:
- art. 226 k.p.,
- § 39 i 39a rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.),
- § 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (DzU nr 148, poz. 973 ze zm.),
- § 4 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (DzU z 1996 r. nr 69, poz. 332 ze zm.).