Obowiązek konsultacyjny dotyczy m.in. ustalania tabeli przydziału środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego czy czasu organizacji szkolenia oraz programów szkoleń.
Każdy pracodawca powinien konsultować z pracownikami lub z ich przedstawicielami działania związane z bhp, a szczególnie te dotyczące:
- zmian w organizacji pracy (np. organizacji przerw w pracy ze względu na posiłki profilaktyczne) i wyposażeniu stanowisk pracy (np. nowych maszyn i urządzeń, urządzeń zabezpieczających), wprowadzania nowych procesów technologicznych oraz substancji i preparatów chemicznych, jeżeli mogą one stwarzać zagrożenie dla zdrowia lub życia pracowników (np. wprowadzenie nowego produktu do wytwarzania, do którego będą wykorzystywane inne niż dotychczas substancje),
- oceny ryzyka zawodowego występującego przy wykonywaniu określonych prac oraz sposobu informowania pracowników o tym ryzyku (metoda przeprowadzania oceny ryzyka i sposób informowania o ryzyku),
- tworzenia służby bhp lub powierzania wykonywania zadań tej służby innym osobom oraz wyznaczania pracowników do udzielania pierwszej pomocy (np. wymiar czasu pracy służby bhp),
- przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego (np. ustalania tabeli przydziału środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego),
- szkolenia pracowników w dziedzinie bhp (np. czasu organizacji szkolenia oraz programów szkoleń).
Konsultacje mogą być prowadzone bezpośrednio z pracownikami lub z wybranymi przez pracowników przedstawicielami. Jeżeli u pracodawcy została powołana komisja bhp (ma taki obowiązek, gdy zatrudnia ponad 250 pracowników) – konsultacje mogą być prowadzone w ramach tej komisji.
WAŻNE!
Pracownicy lub ich przedstawiciele, w tym członkowie komisji bhp, nie mogą ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla nich konsekwencji z tytułu działalności konsultacyjnej.
Prowadzenie konsultacji
Pracodawca jest zobowiązany zapewnić odpowiednie warunki do przeprowadzania konsultacji, jak np. dostarczenie na czas materiałów informacyjnych, odpowiednie warunki lokalowe. Konsultacje powinny odbywać się w czasie pracy i za czas nieprzepracowany w związku z udziałem w konsultacjach pracownicy lub ich przedstawiciele zachowują prawo do wynagrodzenia.
Konsultacje powinny być organizowane i inicjowane przez pracodawcę, ale pracownicy lub ich przedstawiciele mogą także przedstawiać pracodawcy swoje wnioski w sprawie eliminacji lub ograniczenia zagrożeń zawodowych. Pracownicy lub ich przedstawiciele w sprawach związanych z zagrożeniem życia lub zdrowia mogą złożyć umotywowany wniosek do inspekcji pracy, a inspektorzy PIP na tej podstawie przeprowadzają kontrole i stosują środki prawne przewidziane w przepisach o Państwowej Inspekcji Pracy (np. nakazy, zakazy lub kierują wystąpienia w przypadku naruszenia przepisów prawa pracy).
WAŻNE!
Sposób inicjowania konsultacji i ich organizacji oraz doboru przedstawicieli pracowników powinien być ustalony np. procedurą czy zarządzeniem.
Gdy konsultacje są prowadzone bezpośrednio z pracownikami lub ich przedstawicielami, służba bhp, uczestnicząc zwykle w roli merytorycznego wsparcia konsultacji, często jest pomostem porozumienia między pracodawcą a pracownikami.
Służba bhp, znając stan bhp w firmie oraz mając wiedzę z dziedziny bhp, jest często podstawowym źródłem informacji z tego zakresu, dlatego powinna aktywnie uczestniczyć w procesie konsultacji, starając się doprowadzić do osiągnięcia najlepszego z punktu widzenia bezpieczeństwa rozwiązania oraz porozumienia między pracownikami a pracodawcą.
PRZYKŁAD
Pracodawca w związku ze znacznym powiększeniem rynków zbytu zamierza zmienić organizację pracy i wprowadzić system zmianowy. Proponuje 3 zmiany. Pracownicy nie chcą zgodzić się na taki system pracy, wolą pracować na dwie zmiany.
Z punktu widzenia bhp rozwiązanie proponowane przez pracodawcę jest korzystniejsze dla pracowników, dlatego rolą służby bhp jest dostarczenie pracodawcy argumentów za taką organizacją pracy.
Zwykle służba bhp dba też o formalny aspekt konsultacji. Tworzy protokoły lub inne formy dokumentów potwierdzające odbycie konsultacji na dany temat.
Osoby reprezentujące pracowników w ramach konsultacji powinny zdawać sobie sprawę z odpowiedzialności, jaka na nich ciąży, ponieważ ich opinie mogą wpływać na decyzje pracodawcy.
Konsultacje z pracownikami w ramach komisji bhp
W sytuacji, gdy konsultacje z zakresu działań związanych z bhp odbywają się w ramach komisji, służba bhp odgrywa znaczenie zasadnicze. Udział pracowników służby bhp w takich konsultacjach jest istotny, ponieważ są to osoby, które posiadają największą wiedzę, co do stanu bhp w firmie oraz obowiązków nałożonych w tym zakresie na pracodawcę. W rzeczowy sposób wspierają oni zatem przedmiotowe konsultacje swoją wiedzą i znajomością zagadnień.
Podstawa prawna:
- art. 23711a Kodeksu pracy.