W opisanej firmie zajmującej się produkcją środków do mycia i dezynfekcji dla przemysłu spożywczego obowiązują przepisy rozporządzenia REACH, zawarte w tytule V (art. 37–39) dotyczące dalszych użytkowników. Firma należy do grupy dalszych użytkowników określanych mianem formulatorów i jednocześnie użytkowników końcowych, przy czym jeśli firma wprowadza też wytworzone preparaty do obrotu, to jest jednocześnie dystrybutorem.
UZASADNIENIE
REACH nakłada na firmę obowiązki, które należy rozpocząć od:
- sporządzenia spisu stosowanych substancji, ich dostawców i zastosowań,
- zapytania odbiorców o ich zastosowanie,
- przedłożenia dostawcom swoich zastosowań i scenariuszy narażenia,
- zastosowania środków kontroli ryzyka,
- pogłębienia relacji z dostawcami i odbiorcami oraz przedsiębiorcami swojej branży,
- sprawdzenia, czy otrzymane od dostawców karty charakterystyki obejmują zastosowanie w firmie.
W przypadku konieczności zachowania w tajemnicy pewnych zastosowań firma powinna przeprowadzić własną Ocenę Bezpieczeństwa Chemicznego.
Następnie firma jako dalszy użytkownik powinna:
- sprawdzić zgodność stosowania substancji z warunkami opisanymi w scenariuszu narażenia otrzymanym od dostawcy,
- sporządzić dla wytworzonych preparatów karty charakterystyki, uwzględniając informacje przekazane od dostawców surowców,
- dostarczyć odbiorcom preparatów karty charakterystyki,
- sporządzić dla wytworzonych preparatów oznakowanie opakowania – opakować i oznakować,
- przekazać uczestnikom stanowiącym dalsze ogniwa łańcucha dostaw informacje dotyczące substancji w ich postaci własnej lub jako składników preparatów, dla których nie jest wymagana karta charakterystyki.
WSKAZÓWKA!
Należy poinformować o zastosowaniu substancji w formie opisu jej producenta, importera, dalszego użytkownika lub dystrybutora zaopatrującego go w tę substancję w jej postaci własnej lub jako składnik preparatu, aby zastosowanie to stało się zastosowaniem zidentyfikowanym.
Jednocześnie każda tego typu firma:
- stosuje, określa oraz zaleca odpowiednie środki w celu właściwej kontroli ryzyka, którego istnienie stwierdzono w dostarczonych mu kartach charakterystyki i posiadanych własnych informacjach;
- przekazuje uczestnikowi lub dystrybutorowi (stanowiącemu poprzednie ogniwo łańcucha dostaw) nowe informacje o niebezpiecznych właściwościach bez względu na zastosowania, w odniesieniu do zastosowań zidentyfikowanych oraz aktualizuje przekazane informacje w sytuacji, gdy ulegną one zmianie;
- gromadzi i przechowuje informacje wymagane od niego w celu wypełnienia obowiązków wynikających z przepisów rozporządzenia REACH przez okres co najmniej 10 lat od ostatniej daty zastosowania substancji lub preparatu;
- przedkłada lub udostępnia informacje gromadzone w celu wypełnienia obowiązków wynikających z przepisów REACH na wniosek każdego właściwego organu państwa, na terytorium którego ma on swoją siedzibę, lub Agencji w Helsinkach;
- informuje pracowników o zagrożeniach, na jakie mogą być narażeni podczas stosowania substancji i preparatów chemicznych;
- stosuje substancje objęte zezwoleniem zgodnie z warunkami udzielonego zezwolenia;
- informuje Europejską Agencję Chemikaliów o stosowaniu substancji podlegającej obowiązkowi uzyskania zezwolenia oraz przestrzega wszelkich ograniczeń dotyczących produkcji, wprowadzania do obrotu i stosowania niektórych niebezpiecznych substancji, preparatów i wyrobów z załącznika XVII REACH-a;
- zawiadamia Europejską Agencję Chemikaliów, jeżeli zaklasyfikowała substancję odmiennie niż zrobił to jego dostawca;
- powiadamia dostawcę, jeżeli zaobserwuje, że substancja stwarza zagrożenia pominięte w otrzymanych informacjach bądź wymagające sporządzenia karty charakterystyki dla substancji lub preparatu;
- zgłasza i uzyskuje zezwolenie Ministra Zdrowia na obrót, gdy produkuje środki dezynfekcyjne (biobójcze).
Ponadto firma ma m.in. następujące obowiązki (dotyczą one pracodawcy i są zawarte w Kodeksie pracy):
- Przeprowadzenia i udokumentowania oceny ryzyka zawodowego stwarzanego przez czynnik chemiczny, uwzględniając zapisy rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych.
- Posiadania kart charakterystyki stosowanych substancji i preparatów chemicznych niebezpiecznych oraz aktualnego spisu tych substancji i preparatów.
- Zapewnienia pracownikom dostępu do informacji na temat preparatów, które stosują lub na które mogą być narażeni w trakcie swojej pracy.
- Zapewnienia właściwego magazynowania.
- Zapewnienia instrukcji bhp określających sposób składowania, pakowania, załadunku i transportu materiałów niebezpiecznych; z treścią instrukcji należy zapoznać pracowników.
- Prowadzenia szkoleń z zakresu bhp, z uwzględnieniem zagrożeń chemicznych.
- Przeprowadzania na swój koszt pomiarów środowiskowych czynników chemicznych i informowania pracowników o wynikach tych pomiarów.
- Stosowania rozwiązań organizacyjno-technicznych, uwzględniających postęp naukowo-techniczny (skrócenie czasu ekspozycji, hermetyzacja, wentylacja itp.), które ograniczą do minimum szkodliwe działanie chemikaliów na zdrowie zatrudnionych.
Rozporządzenie Wspólnoty Europejskiej REACH obowiązuje od 1 czerwca 2007 r. i opiera się na czterech filarach, do których należą:
- Rejestracja, która oznacza, że każda substancja wprowadzana do obrotu na terenie Wspólnoty w ilości większej niż tona na rok musi być zarejestrowana w Europejskiej Agencji ds. Chemikaliów z siedzibą w Helsinkach.
- Ocena, której będą poddawane substancje wprowadzane do obrotu zarówno przez przemysł (w ramach wypełniania obowiązków rejestracyjnych), jak i przez urzędy właściwe krajów.
- Udzielanie zezwoleń – dotyczy wprowadzania do obrotu lub stosowania niektórych substancji, tj. zaklasyfikowanych jako rakotwórcze, mutagenne lub działające szkodliwie na rozrodczość (CMR), lub też określanych jako trwałe, zdolne do bioakumulacji i toksyczne (PBT) albo bardzo trwałe i mające bardzo dużą zdolność do bioakumulacji (vPvB). Zezwoleń udziela Komisja Europejska.
- Ograniczenie produkcji, obrotu i stosowania – podlegają niektóre niebezpieczne substancje i preparaty. Lista substancji podlegających takim ograniczeniom jest zawarta w załączniku XVI rozporządzenia, a jego zawartość będzie ustalana i w miarę potrzeb zmieniana na wniosek Komisji Europejskiej lub państw członkowskich.
Najważniejszy zapis w rozporządzeniu to informacja o wymianie danych o ryzyku dla zdrowia człowieka i środowiska pomiędzy producentami substancji a jej dalszymi użytkownikami.
WAŻNE!
Rozporządzenie REACH obejmuje wszystkie gałęzie przemysłu, które nie tylko produkują substancje chemiczne, ale też wykorzystują je w swojej działalności, w tym do wytwarzania produktów gotowych, np. kosmetyków, środków do mycia i dezynfekcji, tekstyliów, produktów chemii gospodarczej.
W obrocie mogą znajdować się produkty biobójcze wyłącznie w oryginalnych, szczelnych opakowaniach jednostkowych, wykluczających możliwość pomyłkowego zastosowania do innych celów, a w szczególności w celu spożycia przez ludzi, oraz takie, na które wydane zostało pozwolenie Ministra Zdrowia i które zostały wpisane do rejestru produktów biobójczych, stwarzających niewielkie zagrożenie oraz są zaklasyfikowane, opakowane i oznakowane zgodnie z wymaganiami określonymi w ustawie.
Nowe prawo nakłada wiele ww. obowiązków na dalszych użytkowników i innych uczestników łańcucha dostaw substancji chemicznych, a ich zakres zależy od rodzaju prowadzonej działalności. Zatem, aby je określić, należy podać definicje określone w rozporządzeniu:
- dalszy użytkownik – osoba fizyczna lub prawna mająca siedzibę na terytorium Wspólnoty i niebędąca producentem ani importerem, która używa substancji w jej postaci własnej lub jako składnika preparatu podczas prowadzonej przez siebie działalności przemysłowej lub innej działalności zawodowej;
- dystrybutor – osoba fizyczna lub prawna mająca siedzibę na terytorium Wspólnoty, w tym osoba prowadząca handel detaliczny, która wyłącznie magazynuje oraz wprowadza do obrotu substancję w jej postaci własnej lub jako składnik preparatu, udostępniając ją stronom trzecim;
- stosowanie – każdy rodzaj przetwarzania, przygotowywania preparatów, zużywania, magazynowania, przechowywania, obróbki, umieszczania w pojemnikach, przenoszenia z jednego pojemnika do innego, mieszania, produkcji wyrobu i każde inne wykorzystanie;
- uczestnik łańcucha dostaw – wszyscy producenci lub importerzy lub dalsi użytkownicy w łańcuchu dostaw;
- wprowadzenie do obrotu – odpłatne lub nieodpłatne dostarczenie lub udostępnienie stronie trzeciej. Import jest równoznaczny z wprowadzeniem do obrotu;
- producent produktów biobójczych (dezynfekcyjnych), w myśl REACH jest dalszym użytkownikiem.
PODSTAWA PRAWNA
- Art. 1, 5, 31–32, 34–39 rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniającego dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/ /EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE (DzU UE z 30 grudnia 2006 r. Nr L 396 ze zm. oraz sprostowaniami),
- Art. 2–3, 221, 226, 237 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks Pracy (DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.),
- Art. 4–6, 8 ustawy z 13 września 2002 r. o produktach biobójczych (DzU z 2007 r. nr 39, poz. 252),
- Par. 2–3 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (DzU z 2005 r. nr 11, poz. 86 ze zm.),
- Par. 39–96 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 2003 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU nr 169, poz. 1650 ze zm.).