29 kwietnia: Międzynarodowy Dzień Tańca – święto tancerzy i miłośników sztuki tańca. A co z emeryturami dla artystów?

dr Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Krakowskiej Akademii im. A.F. Modrzewskiego w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego.
rozwiń więcej
29 kwietnia: Międzynarodowy Dzień Tańca – święto tancerzy i miłośników sztuki tańca. A co z emeryturami dla artystów? / Tancerka / shutterstock

W dniu 29 kwietnia przypada Międzynarodowy Dzień Tańca. To duże święto dla tancerzy i miłośników sztuki tańca. W tym szczególnym dniu warto przyjrzeć się zagadnieniu emerytur dla artystów, w tym zmianom, które zaszły w 2024 r. w zakresie emerytur pomostowych.

rozwiń >

Międzynarodowy Dzień Tańca – święto tancerzy i miłośników sztuki tańca

Międzynarodowy Dzień Tańca, obchodzony jest na świecie w dniu 29 kwietnia, został ustanowiony w 1982 r. przez Komitet Tańca Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI-UNESCO). Dlaczego akurat taka data? Okazuje się, że datę Międzynarodowego Dnia Tańca wybrano na pamiątkę chrztu wybitnego reformatora sztuki tańca, twórcy europejskiego teatru baletowego, francuskiego tancerza i choreografa Jeana-Georges’a Noverre’a (1727-1810). Każdego roku inny wybitny artysta reprezentujący międzynarodowe środowiska tańca przygotowuje orędzie adresowane do tych, którzy uprawiają i kochają taniec. Przesłaniem tego święta jest celebrowanie tańca, czerpanie radości z uniwersalnego charakteru tej formy sztuki, przekraczanie granic politycznych, kulturowych i etnicznych oraz łączenie ludzi przy pomocy uniwersalnego języka tańca.

Autopromocja

Jakie są polskie tańce narodowe?

Jak podają media, polskie tańce narodowe są kultywowane i przekazywane z pokolenia na pokolenie, także “ku pokrzepieniu serc”. Tańce polskie były również ściśle związane z określonym środowiskiem, w którym spełniały istotne funkcje. Duży wpływ na ich formę taneczną i muzyczną miało środowisko szlacheckie, mieszczańskie czy magnackie, a później również scena polska. W XIX wieku, stanowiły żywy symbol państwa, którego nie było na mapie. Kluczowym momentem była epoka romantyzmu, która charakteryzowała się większym zainteresowaniem folklorem, a także silnym kultywowaniem tradycji narodowych, do których bezapelacyjnie zalicza się tańce. Pojęcie “polskie tańce narodowe” zostało wprowadzone do języka w 1828 roku przez Kazimierza Brodzińskiego, który jako pierwszy użył tego określenia w rozprawie “O tańcach polskich”.

Ważne
POLSKIE TAŃCE NARODOWE

Polonez - najstarszy z polskich tańców narodowych - podstawowym ruchem jest chód, składający się z trzech spokojnych kroków, przy których pierwszy z nich akcentuje się delikatnym “dygnięciem”. Powaga i dostojność Poloneza wyniosła go z wiejskich wesel, przez podwórza szlacheckie aż na królewskie dwory, dzięki czemu zdobył sławę również poza granicami kraju.

Mazur - taniec obrazujący życie szlacheckie - był tańczony przez ludność zamieszkującą tereny wiejskie, zwłaszcza w Polsce centralnej, zachodniej i północnej. Również wiąże się go ze środowiskiem szlacheckim i miejskim, gdzie chętnie tańczono go podczas balów, uroczystości czy jako formę zabawy.

Kujawiak - taniec okrągły - wywodzi się z terenów Kujaw, gdzie zwłaszcza w okolicach Włocławka nazywany jest “tańcem okrągłym”. Wywodzi się z wiejskich domów, skąd powędrował na dwory szlacheckie, do rezydencji magnackich i domów mieszczańskich. Obecnie uznaje się go za taniec spokojny i elegancki, pozbawiony pierwotnych przyśpiewek oraz niektórych ruchów, jak np. rozkołysania.

Oberek - najbardziej ludowy spośród polskich tańców narodowych - był charakterystyczną formą zabaw w środowisku wiejskim. 

Krakowiak - ten taniec ten wywodzi się z regionu krakowskiego. Jest to taniec szybki, uzupełniony charakterystycznymi rytmami synkopowymi. Krakowiak charakteryzuje się wesołą, żywą i skoczną melodią. Krakowiak początkowo tańczony był pod strzechami chłopskich domów, by następnie opuścić ich progi i zagościć  w szlacheckich dworach. Z czasem przeniknął również do muzyki symfonicznej i scenicznej.

Tancerze i tancerki - praca w szczególnych warunkach - tak, ale tylko zawodowi

Ustawa o emeryturach pomostowych z 19 grudnia 2008 r. (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 164, dalej jako: ustawa) wskazuje, że za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach uważa się także ubezpieczonych z tytułu działalności twórczej lub artystycznej tancerzy zawodowych, wykonujących po dniu wejścia w życie ustawy prace związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym.

Czym jest praca w szczególnych warunkach?

Za prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku. Wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy - w wykazie tym znalazły się oczywiście: "Prace tancerzy zawodowych związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym".

Emerytura z tytułu wykonywania działalności twórczej lub artystycznej. Jaki jest wiek emerytalny dla tancerza?

Jak podaje ZUS, emerytura z tytułu wykonywania działalności twórczej lub artystycznej przysługuje osobie urodzonej po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r., która warunki dotyczące wieku, okresu zatrudnienia i działalności twórczej lub artystycznej spełniła do 31 grudnia 2008 r., albo urodzonej po 31 grudnia 1948 r., która warunki dotyczące okresu zatrudnienia i działalności twórczej lub artystycznej spełniła na 1 stycznia 1999 r., jeżeli:

  • osiągnęła wiek emerytalny odpowiedni dla danego rodzaju działalności twórczej lub artystycznej wynoszący dla:

    • tancerza, akrobaty, gimnastyka, ekwilibrysty, kaskadera - 40 lat dla kobiet i 45 lat dla mężczyzn

    • solisty wokalisty, muzyka grającego na instrumentach dętych, tresera zwierząt drapieżnych - 45 lat dla kobiet i 50 lat dla mężczyzn

    • artysty chóru, żonglera, komika cyrkowego, aktora teatru lalek - 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn

    • aktorki, dyrygentki - 55 lat

    • muzyka grającego na instrumentach smyczkowych, perkusyjnych oraz klawiszowych, operatora obrazu filmowego, fotografika - 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn

  • udowodniła okres zatrudnienia co najmniej 20 lat kobieta i 25 lat mężczyzna

  • udowodniła co najmniej 15 lat działalności twórczej lub artystycznej

  • nie przystąpiła do OFE lub złoży wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa.

Zmiany w emeryturach pomostowych od 2024 r.

Co do zasady, od 1 stycznia 2024 r. obowiązuje ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1667). Ustawa o emeryturach pomostowych przywraca sprawiedliwość. Dzięki niej „osoby, które rozpoczęły pracę po 1. stycznia 1999 roku w warunkach szkodliwych dla zdrowia, szczególnie uciążliwych, w warunkach szczególnego obciążenia fizycznego albo psychofizycznego, wykonywały pracę w takich zawodach jak chociażby górnik, hutnik, rybak czy sprawując opiekę w domu opieki społecznej nad osobami dotkniętymi chorobą psychiczną, czy też ratownik medyczny – czy inne zawody, ale o takich właśnie cechach – mają określony staż pracy i ukończyły: kobieta 55 lat, mężczyzna 60 – będą mogły przejść na emeryturę pomostową” – podkreślał Prezydent. 

Kadry
DPS: Pensjonariusz nie opłaci kosztów pobytu, nawet jeśli go na to stać
31 paź 2024

Pobyt w domu pomocy społecznej jest świadczeniem odpłatnym. Ustalając opłatę za pobyt bierze się pod uwagę dochód osób zobowiązanych do wnoszenia opłaty. Czy możliwe jest uwzględnianie także ich majątku?

Zasiłek chorobowy w 2025 r. Chory pracownik może przyjść do pracy. I nie straci zasiłku. Pod warunkami
31 paź 2024

W 2025 r. chory pracownik (nie zakażający innych, mogący chodzić) ma prawo przyjść do firmy i załatwić sprawę związaną z pracą. Chodzi o takie incydentalne czynności jak podpisanie umowy, dokumentów reklamacyjnych, doniesienia pendrive, przekazanie kluczy serwisowych, odblokowanie komputera. 

Świadczenie Aktywnie w żłobku. Jaki warunek musi być spełniony, żeby dostać dofinansowanie?
31 paź 2024

Świadczenie „Aktywnie w żłobku” przysługuje na dofinansowanie kosztów objęcia dziecka opieką w żłobku, klubie dziecięcym albo sprawowanej przez dziennego opiekuna. Jest to jedna z trzech form wsparcia dostępnych w programie „Aktywny Rodzic”. Kiedy ZUS może przyznać dofinansowanie?

Ogromne zainteresowanie świadczeniem. Wpłynęło tysiące wniosków, ZUS wypłacił ponad 1,2 mld zł
31 paź 2024

Od stycznia bieżącego roku osoby z niepełnosprawnością mogą ubiegać się o świadczenie wspierające. Zainteresowanie tą formą pomocy jest bardzo duże. Do ZUS wpłynęło 68,8 tys. wniosków, a łączna kwota wypłat wyniosła ponad 1,2 mld zł.

Od 5 do 60 minut przerwy w pracy. Obowiązki pracodawców w 2024 i 2025 r.
31 paź 2024

Od 5 do 60 minut przerwy w pracy. Obowiązki pracodawców w 2024 i 2025 r. Czy osobie pracującej przy komputerze może przysługiwać 60 minut przerwy? Kto może liczyć na dłuższe przerwy? Kiedy pracodawca jest obowiązany ich udzielić?

Wypłata dodatku jest już pewna - prezydent podpisał nowelizację ustawy o rencie socjalnej
31 paź 2024

Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o rencie socjalnej. Osoby uprawnione do renty socjalnej, które są całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji, otrzymają 2520 zł dodatku dopełniającego.

31 października mija termin opłacenia składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe, wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie
31 paź 2024

Do 31 października należy opłacić należnych składek za rolników, małżonków i domowników za czwarty kwartał 2024 r.

Tylko 152 godziny pracy w listopadzie 2024 roku
31 paź 2024

Listopad to miesiąc z najniższą liczbą godzin pracy w całym 2024 roku. W żadnym innym miesiącu nie pracowaliśmy tylko 152 godziny. W którym miesiącu jest najwięcej pracy? Jak to było w poprzednich latach w listopadzie i jak będzie w 2025 roku?

To dla niepełnosprawnych w 2024 i 2025
30 paź 2024

Niepełnosprawnym w 2024 i 2025 roku przysługuje wiele świadczeń takich jak: zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie wspierające, dodatek do zasiłku rodzinnego, renta socjalna, renta z tytułu niezdolności do pracy i jednorazowe świadczenie 4000 zł. W marcu 2025 roku spodziewamy się waloryzacji emerytalno-rentowej, która wpłynie także na podwyżkę świadczeń dla osób niepełnosprawnych.

Komunikat ZUS: Wyłączenie możliwości wystawiania e-ZLA
30 paź 2024

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje o wyłączeniu możliwości wystawiania e-ZLA z Pulpitu Lekarza. 

pokaż więcej
Proszę czekać...