29 kwietnia: Międzynarodowy Dzień Tańca – święto tancerzy i miłośników sztuki tańca. A co z emeryturami dla artystów?

dr Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Krakowskiej Akademii im. A.F. Modrzewskiego w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego.
rozwiń więcej
29 kwietnia: Międzynarodowy Dzień Tańca – święto tancerzy i miłośników sztuki tańca. A co z emeryturami dla artystów? / Tancerka / shutterstock

W dniu 29 kwietnia przypada Międzynarodowy Dzień Tańca. To duże święto dla tancerzy i miłośników sztuki tańca. W tym szczególnym dniu warto przyjrzeć się zagadnieniu emerytur dla artystów, w tym zmianom, które zaszły w 2024 r. w zakresie emerytur pomostowych.

rozwiń >

Międzynarodowy Dzień Tańca – święto tancerzy i miłośników sztuki tańca

Międzynarodowy Dzień Tańca, obchodzony jest na świecie w dniu 29 kwietnia, został ustanowiony w 1982 r. przez Komitet Tańca Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI-UNESCO). Dlaczego akurat taka data? Okazuje się, że datę Międzynarodowego Dnia Tańca wybrano na pamiątkę chrztu wybitnego reformatora sztuki tańca, twórcy europejskiego teatru baletowego, francuskiego tancerza i choreografa Jeana-Georges’a Noverre’a (1727-1810). Każdego roku inny wybitny artysta reprezentujący międzynarodowe środowiska tańca przygotowuje orędzie adresowane do tych, którzy uprawiają i kochają taniec. Przesłaniem tego święta jest celebrowanie tańca, czerpanie radości z uniwersalnego charakteru tej formy sztuki, przekraczanie granic politycznych, kulturowych i etnicznych oraz łączenie ludzi przy pomocy uniwersalnego języka tańca.

Autopromocja

Jakie są polskie tańce narodowe?

Jak podają media, polskie tańce narodowe są kultywowane i przekazywane z pokolenia na pokolenie, także “ku pokrzepieniu serc”. Tańce polskie były również ściśle związane z określonym środowiskiem, w którym spełniały istotne funkcje. Duży wpływ na ich formę taneczną i muzyczną miało środowisko szlacheckie, mieszczańskie czy magnackie, a później również scena polska. W XIX wieku, stanowiły żywy symbol państwa, którego nie było na mapie. Kluczowym momentem była epoka romantyzmu, która charakteryzowała się większym zainteresowaniem folklorem, a także silnym kultywowaniem tradycji narodowych, do których bezapelacyjnie zalicza się tańce. Pojęcie “polskie tańce narodowe” zostało wprowadzone do języka w 1828 roku przez Kazimierza Brodzińskiego, który jako pierwszy użył tego określenia w rozprawie “O tańcach polskich”.

Ważne
POLSKIE TAŃCE NARODOWE

Polonez - najstarszy z polskich tańców narodowych - podstawowym ruchem jest chód, składający się z trzech spokojnych kroków, przy których pierwszy z nich akcentuje się delikatnym “dygnięciem”. Powaga i dostojność Poloneza wyniosła go z wiejskich wesel, przez podwórza szlacheckie aż na królewskie dwory, dzięki czemu zdobył sławę również poza granicami kraju.

Mazur - taniec obrazujący życie szlacheckie - był tańczony przez ludność zamieszkującą tereny wiejskie, zwłaszcza w Polsce centralnej, zachodniej i północnej. Również wiąże się go ze środowiskiem szlacheckim i miejskim, gdzie chętnie tańczono go podczas balów, uroczystości czy jako formę zabawy.

Kujawiak - taniec okrągły - wywodzi się z terenów Kujaw, gdzie zwłaszcza w okolicach Włocławka nazywany jest “tańcem okrągłym”. Wywodzi się z wiejskich domów, skąd powędrował na dwory szlacheckie, do rezydencji magnackich i domów mieszczańskich. Obecnie uznaje się go za taniec spokojny i elegancki, pozbawiony pierwotnych przyśpiewek oraz niektórych ruchów, jak np. rozkołysania.

Oberek - najbardziej ludowy spośród polskich tańców narodowych - był charakterystyczną formą zabaw w środowisku wiejskim. 

Krakowiak - ten taniec ten wywodzi się z regionu krakowskiego. Jest to taniec szybki, uzupełniony charakterystycznymi rytmami synkopowymi. Krakowiak charakteryzuje się wesołą, żywą i skoczną melodią. Krakowiak początkowo tańczony był pod strzechami chłopskich domów, by następnie opuścić ich progi i zagościć  w szlacheckich dworach. Z czasem przeniknął również do muzyki symfonicznej i scenicznej.

Tancerze i tancerki - praca w szczególnych warunkach - tak, ale tylko zawodowi

Ustawa o emeryturach pomostowych z 19 grudnia 2008 r. (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 164, dalej jako: ustawa) wskazuje, że za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach uważa się także ubezpieczonych z tytułu działalności twórczej lub artystycznej tancerzy zawodowych, wykonujących po dniu wejścia w życie ustawy prace związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym.

Czym jest praca w szczególnych warunkach?

Za prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku. Wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy - w wykazie tym znalazły się oczywiście: "Prace tancerzy zawodowych związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym".

Emerytura z tytułu wykonywania działalności twórczej lub artystycznej. Jaki jest wiek emerytalny dla tancerza?

Jak podaje ZUS, emerytura z tytułu wykonywania działalności twórczej lub artystycznej przysługuje osobie urodzonej po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r., która warunki dotyczące wieku, okresu zatrudnienia i działalności twórczej lub artystycznej spełniła do 31 grudnia 2008 r., albo urodzonej po 31 grudnia 1948 r., która warunki dotyczące okresu zatrudnienia i działalności twórczej lub artystycznej spełniła na 1 stycznia 1999 r., jeżeli:

  • osiągnęła wiek emerytalny odpowiedni dla danego rodzaju działalności twórczej lub artystycznej wynoszący dla:

    • tancerza, akrobaty, gimnastyka, ekwilibrysty, kaskadera - 40 lat dla kobiet i 45 lat dla mężczyzn

    • solisty wokalisty, muzyka grającego na instrumentach dętych, tresera zwierząt drapieżnych - 45 lat dla kobiet i 50 lat dla mężczyzn

    • artysty chóru, żonglera, komika cyrkowego, aktora teatru lalek - 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn

    • aktorki, dyrygentki - 55 lat

    • muzyka grającego na instrumentach smyczkowych, perkusyjnych oraz klawiszowych, operatora obrazu filmowego, fotografika - 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn

  • udowodniła okres zatrudnienia co najmniej 20 lat kobieta i 25 lat mężczyzna

  • udowodniła co najmniej 15 lat działalności twórczej lub artystycznej

  • nie przystąpiła do OFE lub złoży wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa.

Zmiany w emeryturach pomostowych od 2024 r.

Co do zasady, od 1 stycznia 2024 r. obowiązuje ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1667). Ustawa o emeryturach pomostowych przywraca sprawiedliwość. Dzięki niej „osoby, które rozpoczęły pracę po 1. stycznia 1999 roku w warunkach szkodliwych dla zdrowia, szczególnie uciążliwych, w warunkach szczególnego obciążenia fizycznego albo psychofizycznego, wykonywały pracę w takich zawodach jak chociażby górnik, hutnik, rybak czy sprawując opiekę w domu opieki społecznej nad osobami dotkniętymi chorobą psychiczną, czy też ratownik medyczny – czy inne zawody, ale o takich właśnie cechach – mają określony staż pracy i ukończyły: kobieta 55 lat, mężczyzna 60 – będą mogły przejść na emeryturę pomostową” – podkreślał Prezydent. 

Kadry
Dni wolne dla dawców krwi. Czy będą musieli informować pracodawców o zamiarze oddania krwi?
17 paź 2024

Z tytułu oddania krwi honorowym dawcom krwi przysługują dwa dni wolne. Zdarza się, że niektórzy pracownicy nadużywają tego uprawnienia. Z tego powodu dezorganizowana jest praca przedsiębiorstw. Czy są prowadzone prace legislacyjne mające zmienić tę sytuację?

Dyżur w domu 100% płatny, nawet jeśli pracownik nie pracował [jest odpowiedź resortu pracy]
17 paź 2024

Do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej trafiła petycja w sprawie zmiany przepisów dotyczących dyżurów domowych. Wnioskujący zaapelował do resortu pracy aby zmienić przepisy dot. dyżurów domowych w taki sposób, aby dyżur domowy nakładający na pracownika obowiązki uniemożliwiające mu skupienie się na własnych sprawach - traktować jako czas pracy. Sprawa jest ciekawa bo polskie prawo może być niegodne z orzecznictwem TSUE.

Zmiany w Policji w 2024 r. co do postępowań kwalifikacyjnych do służby i inne [brak testu sprawnościowego i wiedzy. Ważna ustawa z podpisem Prezydenta]
17 paź 2024

Prezydent RP podpisał ważną ustawę, która dotyczy m.in. zmiany w Policji i Straży Granicznej w zakresie postępowań kwalifikacyjnych do służby. Pewne grupy osób, nie będą musiały przechodzić testu sprawnościowego i testu wiedzy. Co będzie z jakością polskiej policji?

Zasiłek macierzyński 2024 i 2025. Wysokość, czy coś się zmieni?
17 paź 2024

Zasiłek macierzyński 2024 i 2025. Wysokość, czy coś się zmieni? Kiedy zasiłek macierzyński przysługuje w wysokości 100 proc., a kiedy można liczyć jedynie na 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku? Co zrobić, by pobierać go w wysokości 81,5 proc.?

Od czego zależy czy CV zostanie przeczytane? Ile czasu czeka się na odpowiedź w sprawie pracy? [WYWIAD]
17 paź 2024

Okazuje się, że rekruterzy czytają tylko 25% nadesłanych CV. Od czego zależy czy zostanie przeczytane dane zgłoszenie kandydata do pracy? Ile czasu czeka się na odpowiedź w sprawie pracy po wysłaniu CV? W czym tkwi problem i jakie rozwiązania można zastosować tłumaczy ekspertka z zakresu rekrutacji Katarzyna Trzaska, Senior Marketing Manager w eRecruiter.

Pracownicze braki w zawodach uzupełnią cudzoziemcy
17 paź 2024

W czwartek opublikowano strategię migracyjną na lata 2025-2030. Podano w niej, że, aby uzupełnić niedobory w zawodach deficytowych, Polska będzie dopuszczać cudzoziemców na rynek pracy.

Zatrudnianie Ukraińców 2024 [Pytania i odpowiedzi]
16 paź 2024

Jak zatrudniać obywateli Ukrainy w 2024 roku? Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy wprowadziła znaczne ułatwienia. Oto często zadawane pytania pracodawców dotyczące zatrudniania Ukraińców i odpowiedzi.

Płaca minimalna 2025 netto
16 paź 2024

W 2025 roku płaca minimalna będzie podnoszona tylko raz z dniem 1 stycznia. Ile wyniesie minimalne wynagrodzenie netto od nowego roku? Podwyżka będzie wyższa niż przewidywano. Jest rozporządzenie Rady Ministrów.

Polacy mieszkający za granicą załatwią swoje sprawy w ZUS bez przyjeżdżania do Polski
16 paź 2024

Do załatwienia sprawy w ZUS może wystarczyć e-wizyta. Taką możliwość mają także Polacy mieszkający za granicą. Umawiając się na spotkanie online należy uwzględnić różnice czasu między państwami czy kontynentami.

Ekwiwalent za energię elektryczną dla pracownika zdalnego. Obowiązki pracodawcy w 2024 i 2025
16 paź 2024

Ekwiwalent za energię elektryczną dla pracownika zdalnego. Obowiązki pracodawcy w 2024 i 2025. Co należy uwzględnić przy ustalaniu wysokości ekwiwalentu lub ryczałtu za pracę zdalną? Co w przypadku pracy zdalnej okazjonalnej?

pokaż więcej
Proszę czekać...