Szczególna ochrona przed wypowiedzeniem

W Polsce obowiązuje zasada swobody zatrudniania pracowników, a więc również swobody w podejmowaniu decyzji o ich zwalnianiu. Kodeks pracy obejmuje jednak szczególną ochroną pewne kategorie pracowników i wprowadza zakaz zwalniania osób do nich należących.

Autopromocja

Pracownicy w okresie przedemerytalnym

Zgodnie z art. 39 kodeksu pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż czterech lat do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Zakaz ten nie obowiązuje w razie uzyskania przez pracownika prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Jak zmienić warunki pracy pracownikowi w wieku przedemerytalnym?

Pracownik w trakcie usprawiedliwionej nieobecności w pracy

Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu wypoczynkowego pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, na przykład w czasie zwolnienia lekarskiego. Ochrona ta mija z upływem okresu uprawniającego pracodawcę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, wynikającego z art. 53 kodeksu, czyli na przykład niezdolności do pracy wskutek choroby trwającej dłużej niż 3 miesiące, gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy dłużej niż 6 miesięcy.

Autopromocja

Webinarium: Świadectwo pracy – jak je przygotować bez błędów?

Termin: 10 kwietnia 2024 r.

Sprawdź

Kobiety w ciąży i pracownicy przebywający na urlopie macierzyńskim

Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy (z wyjątkiem umowy na okres próbny nieprzekraczający miesiąca). Ochrona trwa od momentu powiadomienia pracodawcy o ciąży do końca urlopu macierzyńskiego. Przepisy Kodeksu pracy wyłączają ochronę takiej kobiety, gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownicy, a reprezentująca ją zakładowa organizacja związkowa wyrazi zgodę na rozwiązanie umowy. Drugim przypadkiem, w którym przepisy dotyczące ochrony tracą zastosowanie, jest ogłoszenie upadłości lub likwidacji zakładu pracy. Pracodawca uprzednio musi uzgodnić z zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę. Ochrona na urlopie macierzyńskim dotyczy również pracownika-ojca wychowującego dziecko, który w określonych przez kodeks sytuacjach prawo do wykorzystania części urlopu macierzyńskiego przysługującego pracownicy-matce.

Czy można zwolnić pracownicę w ciąży pracującą na umowę próbną

Pracownicy przebywający na urlopie wychowawczym

Ochronę przed zwolnieniem otrzymują pracownicy przebywający na urlopie wychowawczym, zarówno płatnym, jak i bezpłatnym. Obowiązuje ona od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu. Okolicznościami wyłączającymi stosowanie przepisów o ochronie przed zwolnieniem jest likwidacja zakładu pracy oraz sytuacja, gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Autopromocja

Uprawnienia rodziców w pracy

Sprawdź

Forum Kadry

Inne grupy pracowników

Nie tylko Kodeks pracy zapewnia ochronę przed wypowiedzeniem. Na mocy niektórych ustaw nie można zwolnić przedstawicieli innych kategorii pracowników, między innymi:

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

• pracowników powołanych do służby wojskowej,
• pracownika imiennie wskazanego uchwałą zarządu zakładowej organizacji związkowej, będącego członkiem zarządu lub innego pracownika będącego członkiem danej organizacji związkowej upoważnionym do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy,
• członków rady pracowników i członków rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego,
• społecznych inspektorów pracy – w czasie trwania mandatu oraz w okresie roku po jego wygaśnięciu,
• posłów, senatorów – na czas trwania mandatu, a radnych – jedynie po uzyskaniu zgody rady gminy.

To niepełna lista, zawiera  tylko najczęściej występujące przypadki. Intencją ustawodawcy przy wprowadzeniu przepisów o szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem była ochrona osób czasowo wykonujących istotne społecznie funkcje. Z punktu widzenia pracodawców, zwłaszcza mikroprzedsiębiorców, utrzymanie takiego etatu jest pewnym obciążeniem, jednak polskie prawo stara się chronić obywateli znajdujących się w sytuacji szczególnej, dlatego nic nie wskazuje na to, aby w najbliższym czasie miało dojść do ograniczenia tej ochrony.

Czy tylko wyrok skazujący uzasadnia zwolnienie z pracy?